Trần Thái Tông là vị vua đầu của triều Trần Ngài là đệ tử của thiền sư Viên Chứng trên núi Yên Tử Ngài vừa làm vua vừa thực tập thiền Ngài cũng từng thực tập thiền công án Đây là 43 công án Vua đưa ra để cùng thực tập với tăng thân của Vua, gồm có giớ
43 công án của Trần Thái Tông - P3

Trần Thái Tông là vị vua đầu của triều Trần. Ngài là đệ tử của thiền sư Viên Chứng trên núi Yên Tử. Ngài vừa làm vua vừa thực tập thiền. Ngài cũng từng thực tập thiền công án. Đây là 43 công án Vua đưa ra để cùng thực tập với tăng thân của Vua, gồm có giới xuất gia và tại gia Thầy Làng Mai đã dịch những công án này ra tiếng Việt và tiếng Pháp năm 1968. Bản dịch tiếng Pháp xin xem ở phần phụ lục cuốn Clé Pour Le Zen, tác giả Nhất Hạnh, do nhà xuất bản JC Lattes ấn hành. Bản Hán Việt có trong Thơ Văn Lý Trần quyển II (Quyển thượng, trang 108-121), NXB Khoa Học Xã Hội.
 
    43 CÔNG ÁN CỦA TRẦN THÁI TÔNG

                                                                  Phần 3 

Công án thứ hai mươi chín
Cử: Huyền Sa khai thị chúng: "Các vị lão túc nói thường hết lòng tiếp vật độ sinh. Giá có một kẻ vừa mù vừa câm vừa điếc đi tới, làm sao tiếp độ? Cầm chùy đưa phất trần lên thì kẻ kia không thấy, giảng thiền tam muội thì kẻ kia không nghe, dạy đọc kinh thì kẻ kia mở miệng không được".

Niêm: Khát thì uống, đói thì ăn, lạnh thì choàng áo, nóng thì phẩy quạt.

Tụng: Buồn thì xịu xuống; vui, cười lên
Mũi giọc mày ngang lẽ tự nhiên
Nóng lạnh đói no tùy xử sự
Nghi ngờ chi nữa luống ưu phiền ?

Công án thứ ba mươi
Cử: Thoại Nham thường tự gọi: "Này chủ nhân ông! Tỉnh tỉnh dậy! Từ nay về sau đừng để cho người ta khinh khi nữa !"

Niêm: Kêu được thì chỉ chảy máu miệng ra thôi, nào có ích gì đâu. Chẳng bằng ngậm miệng lại mà đợi mùa Xuân tàn.

Tụng: Tài lược trầm cơ đã dụng công
Ngờ đâu chưa đáng mặt anh hùng
Nếu quả tướng tài vô địch thật
Mặt trời bắn thử rớt hay không ?

Công án thứ ba mươi mốt
Cử: Tam Thánh [14] nói: "Ta gặp người thì ra, nhưng chẳng phải là ra vì người". Hưng Hóa nói: "Ta gặp người thì không ra, nếu ra là vì người mà ra".

Niêm: Một con rùa mù làm bạn với hai con ba ba què.

Tụng: Khi khát nào ai uống nước tương
Cả ngày bụng lép, nói "ăn" suông
Dao sắc đôi chiều, đừng liếm mật
Có ngày đứt lưỡi, chớ khinh thường.

Công án thứ ba mươi hai
Cử: Nam Tuyền thấy Đặng Ẩn Phong tới, liền chỉ vào tịnh bình mà nói: "Tịnh bình là cảnh, ông không nên dính vào cảnh".

Niêm: Nói rằng có cảnh, nhưng dính vào đâu ?

Tụng: Gương trong thanh tịnh, bụi đâu ra,
Lau rửa mà chi nhọc sức ta
Nhàn tịnh vui theo từng cảnh giới
Cơm xong hãy uống một chung trà.

Công án thứ ba mươi ba
Cử: Thạch Đầu nói: "Như vậy cũng không được, không như vậy cũng không được, vừa như vậy vừa không như vậy cũng không được".

Niêm: Chư hạnh vô thường, tất cả đều chứa chấp khổ não.

Tụng: Muốn kể cho người câu chuyện hay
Hiềm vì cửa động đám mây bay
Dù có tài tình trong lúc nói
Vạn dặm còn xa ý chỉ này.

Công án thứ ba mươi tư
Cử: Có vị tăng hỏi: "Cảnh giới Giáp Sơn thế nào?" Sơn đáp: "Sau khi vượn mẹ ôm con về rừng xanh, hoa rụng tơi bời nơi thung lũng biếc".

Niêm: Đem theo cây gậy, gặp sân khấu ở đâu thì múa chơi ở đó.

Tụng: Giáp Sơn u tịch không ai tới,
Ai thấy cho tường cảnh giới xa?
Gặp bậc siêu phàm đôi mắt tuệ
Thì nghe trống ngọ giữa canh ba.

Công án thứ ba mươi lăm
Cử: Có vị tăng hỏi Mục Châu: "Trong một hơi thở, có thể thông qua một đại tạng kinh không ?" Châu nói: "Có anh chàng bán bánh Tất La [15] thì dắt tới đây mau".

Niêm: Buông xuôi hai tay mà về được tới nhà, không cần bước mỏi.

Tụng: Kinh tạng chuyển hồi trong hơi thở
Tìm cành nhặt lá để làm chi
Diệu nghĩa thâm uyên đà hiện sáng
Tham vấn sơn tăng được ích gì ?

 Công án thứ ba mươi sáu
Cử: Trong một kỳ chúng hội dưới sự chủ tọa của Lâm Tế, cả hai vị thủ tọa của hai thiền đường đồng thời hét lớn. Có vị tăng hỏi: "Như thế còn có chủ khách nữa thôi ?" Lâm Tế nói: "Thì chủ khách rõ ràng đó".

Niêm: Cũng chỉ là khỉ bạch nói lăng nhăng.

Tụng: Phật tại trời cao reo tiếng gió
Ý sâu công án thế mà thôi
Cũng nhờ phân được rành cương giới
Mới hiểu lòng dân giúp đỡ đời.

Công án thứ ba mươi bảy
Cử: Huyền Sa nói: "Ta cũng như chủ nhân một thửa ruộng, đem cắt bán hết cho người khác, duy còn lại một cái cây ngay giữa trung tâm, ta giữ trong quyền sở hữu của ta".

Niêm: Biển lớn không dung nạp tử thi.

Tụng: Nếu quả là người chân liễu ngộ
Thì tâm vô niệm hết phân vân
Dù xem vàng vạc như hơi bụi
Mắt vẫn còn rơi một mảy trần.

Công án thứ ba mươi tám
Cử: Có vị tăng hỏi Thiền Sư Huệ Tư về đại ý Phật pháp. Tư nói: "Gạo ở Lư Lăng giá bao nhiêu?"

Niêm: Bóng trúc quét thềm, bụi trên thềm không lay động
Vầng trăng chiếu nước, mặt nước không vết ghi.

Tụng: Ngữ khí quả là trang hảo hán
Tùy theo căn tính độ quần sinh Lư Lăng giá gạo bao nhiêu nhỉ?
Rút lại gang tay vạn lý trình.

Công án thứ ba mươi chín
Cử: Có vị tăng hỏi Văn Thù [16]: "Vạn pháp đi về một, một đi về đâu?"
Thù nói: "Sông Hoàng Hà chín khúc".

Niêm: Có lúc vì trăng sáng quá, chẳng biết rằng thuyền đã vượt quá Thương Châu.

Tụng: Chín khúc sông Hoàng khai tuệ nhãn
Đường xa không bước vẫn về nhà
Mở mắt bao lần quan sát lưới
Không dè chim hạc đã bay qua!

Công án thứ bốn mươi
Cử: Nam Tuyền hỏi Triệu Châu: "Chú là sa di có chủ hay sa di chưa có chủ?" Triệu Châu nói: "Có chủ". Nam Tuyền hỏi: "Chủ là ai?" Triệu Châu chấp tay trước ngực nói: "Hôm nay trời lạnh, mong hòa thượng giây phút nào cũng có hạnh phúc".[17]

Niêm: Khéo tay thì dùi cũng như kim.
Kẻ khéo sử dụng thì vẫn thấy tiện lợi.

Tụng: Chú Triệu chấp tay mà nói khéo
          Né hai thái cực, đứng trung dung
          Đâu biết Hoa Lam Hàn lệnh thuật
          Nào hay chàng Hội rút về không?

Công án thứ bốn mươi mốt
Cử: Có vị tăng hỏi Một Am: "Thế nào là nạp y hạ sự?"[18] Am nói: "Kim đâm không thủng".

Niêm: Tĩnh tọa không còn một mảy bụi, hư không chẳng có lối thông thương.

Tụng: Mũi sắt dùi đồng xuyên chẳng thủng
Cầm lên mềm mại như bông tơ
Hư không lành lặn không khe hở
Đêm về hoa mộc nở thơm tho.

Công án thứ bốn mươi hai
Cử: Bàng cư sĩ [19] tuyên bố:
"Đây là trường thi tuyển Phật, ai tâm không thì trúng tuyển vinh quy".

Niêm: Danh đề tháp nhạn, không cho nạp quyển trắng đâu nhé.20

Tụng: Lông chim mà kết được giày rơm
Tuyển Phật trường kia vượt vũ môn
Nếu nói tâm không thì trúng tuyển
Coi chừng bầm tím vết roi đòn.

Công án thứ bốn mươi ba
Cử: Từ Minh hỏi Chân Điểm Trụ: "Thế nào là đại ý Phật pháp?" Chân nói: "Không có mây sinh trên đỉnh núi mà có mặt trăng rụng trong lòng sóng nước". Minh hét: "Đầu bạc răng long mà còn có kiến giải tệ như thế ư?" Chân khóc một hồi rồi nói: "Như thế tôi quả thật chẳng biết thế nào là đại ý Phật pháp". Từ Minh nói: "Không có mây sinh trên đỉnh núi mà có mặt trăng rụng trong lòng sóng nước". Chân bèn đại ngộ.

Niêm: Kẻ nhàn giả thì cho đó là nhàn, kẻ trí giả thì cho đó là trí.

Tụng: Đây đó cùng chung một điệu đàn
Lòng xin trao gửi với tri âm
Non cao sông rộng dù sai khác
Trăng sáng mây quang nghĩ đại đồng.

 

_________

Chú thích:

14. Tam Thánh: tên chữ và cũng là danh hiệu của thiền sư Tuệ Nhiên, môn đệ thiền sư Lâm Tế, người biên chép Lâm Tế Lục
 

15. Tất La là một thứ bánh. Sách Tây Dương Tạp Trở kể chuyện có người nằm mơ vào ăn bánh Tất La trong quán, đến khi tỉnh dậy anh chàng bán quán tới nhà nói: "Ông là khách vào quán ăn hết hai cân bánh Tất La sao chưa trả tiền mà lại bỏ đi ?"

 

16. Văn Thù Viên Minh, người Phúc Châu. Sau khi đắc pháp đi du hành tại Ngũ Đài Sơn cảm thụ được sự hóa hiện của Văn Thù Bồ Tát, nên ở lại lập Văn Thù Viện. Sống tới 136 tuổi.
 

17. Bích Nham tập
 

18. Chiếc áo tầm thường của tăng sĩ kết lại bằng nhiều mảnh vải vụn.
 

19. Bàng cư sĩ, tên là Bàng Uẩn người Hồ Nam, tinh thâm Nho học, quy y Phật pháp, tham học với Thạch Đầu hòa thượng.
 

20. Bất dung duệ bạch: không được nộp quyển trắng. Quyển trắng là quyển của thí sinh không làm được bài nào.

Về Menu

43 công án của trần thái tông p3 43 cong an cua tran thai tong p3 tin tuc phat giao hoc phat

các giao truoc khi ly hon ban nen doc bai viet Nước có cồn chua pho chieu ba n să c văn ho a cu a dân tô c viê t Äón ngó Ý thức ăn chay trong đại chúng và lý Chánh niệm có lợi cho cả thân và tâm Ngủ dưới đèn làm khối u ung thư ß giá trị đích thực của cuộc sống Phú Yên Tưởng niệm lần thứ 269 Tổ cúc Bước đi không còn cô đơn chua benh hiem muon theo quan diem phat phap thử chữa trị bệnh tâm thần bằng Bước đi không còn cô đơn triet mà triết Lá thư chưa dám gửi mẹ yêu tuong há ng Đà Nẵng Tưởng niệm húy nhật cố phÃƒÆ ï¾ï½½ Chiếc bình cũ tội pháp lý xà tà mạn truoc cai chet chot tim thay le song lễ phật và cúng phật như thế nào cho Ä Ã học mÙt phap chÙa tĨnh lÂu ß quan niem ve an chay cua cac doanh nhan the gioi tram tu thà mối 8 3 lễ tưởng niệm thánh tử đạo thích Nguyên nhân làm tiểu đường khó kiểm Đồng Cánh đồng mùa nhớ