Cuối mùa lạnh Vẹn ra đi. Trong một đêm xao xác gió, Vẹn không đủ sức chống chọi với đời, Vẹn như chiếc lá bị gió cuốn bay giữa cánh đồng dã quỳ mờ mờ dưới chân đồi, đi mãi!
Những chiều buồn đổ dài trên con đường lát đá, ngôi nhà nhỏ nằm giữa đồng dã quỳ vẩn lên một ngọn khói là đà bay lên quyện vào bóng chiều rợn ngợp. Xa xa, vài đôi chim đập cánh thảng thốt kêu trong sương giăng. Nhà vắng tanh, Mơ lúi húi trong gian bếp tối sẫm thổi lửa nấu cơm, mẹ đứng lặng trước bàn thờ của Vẹn. Bàn thờ mới tinh, vải điều còn chưa ám màu hương khói. Mẹ thắp nhang khấn vái rồi lau sạch mớ tro nhang rơi vung vãi trên bàn. Mơ bưng mâm cơm dọn sẵn lên bàn, hai mẹ con, ba cái bát. Một bát Mơ bới thật đầy, gắp thêm khứa cá lóc kho khô với dĩa rau muống luộc mang lên bàn thờ cúng Vẹn. Trong bữa ăn mẹ con Mơ cúi mặt và cơm vào miệng, nuốt miếng cá miếng rau mà nghe như có cái gì nghẹn lại ở cổ, đắng không thể tả. Bỗng dưng nước mắt người già giàn giụa chảy xuống hai gò má tom hóp.

Cơm nước xong xuôi cũng là lúc trời bắt đầu u tối. Bóng đêm như ập xuống từ trên triền dốc cao bao phủ căn nhà liêu xiêu gió, tối ngập cả con đường lát đá và chập choạng trên cánh đồng dã quỳ. Vài bông hoa ngẩng cao phất phơ phía cuối chiều trước khi rũ mình kết thúc một vòng đời tội nghiệp. Mẹ nằm trên võng nhai trầu, Mơ ngồi lưng tựa vào vách xõa mái tóc ra chải bằng cây lược gỗ Vẹn mua tặng Mơ trong cuộc hẹn đầu đời, bây giờ bóng lên vì được cọ xát trên mái đầu theo thời gian mưa nắng. Mẹ nói bằng cái giọng trầm buồn:

- Thằng Vẹn ra đi là yên phần của nó. Đến chừng đoạn tang chồng, con không còn là người nhà này nữa. Thôi thì con đi tìm cho mình một chỗ dựa thân, chí ít cũng lo lắng cho con suốt đoạn đời còn lại. Tội nghiệp, người đàn bà không có bờ lưng đàn ông bảo bọc, chở che thì khổ lắm con ạ!

Tiếng mẹ thở dài bện chặt với tiếng võng kẽo kẹt làm thành một thanh âm não lòng. Đã bao lần mẹ nói với Mơ về nỗi khổ của người đàn bà không chồng, khổ như chính cuộc đời của mẹ. Mơ không cam lòng, Vẹn mất, Mơ quen dần với cuộc sống không chồng, sớm chiều thay anh lo lắng cho mẹ già đơn chiếc. Con đường ấy là do Mơ chọn lấy, cuộc sống này cũng là do Mơ chọn lấy. Bây giờ mẹ kêu Mơ đi thêm bước nữa, lòng Mơ đau như cắt, Mơ biết mẹ không muốn ghì chặt lấy tuổi thanh xuân vẫn còn đang mơn mởn của đứa con dâu bất hạnh. Mẹ luôn tỏ ra mình là người mạnh mẽ như lúc Vẹn bình an từ giã cuộc đời, mẹ không khóc, chính mẹ là người vực dậy những bước chân đầu tiên cho Mơ sau những ngày tuyệt vọng. Để rồi mỗi khi đêm về gần sáng Mơ giật mình thức giấc, không thấy mẹ bên cạnh, Mơ bàng hoàng ngồi dậy. Dưới mái nhà có dây tường vi giăng ngang, Mơ nhìn thấy mẹ ngồi lặng lẽ trước mộ Vẹn giữa cánh đồng hoa mịt mù sương gió. Bóng mẹ gầy gò, cô đơn trong màn đêm quạnh quẽ. Mơ bật khóc.

- Không đâu mẹ. Vẹn không còn thì con cũng là vợ của anh, là dâu của mẹ. Bỏ mẹ con không đành lòng. Mẹ đừng bắt con phải ra đi…

Nói dứt lời, Mơ nấc nghẹn. Người già động lòng sụt sùi nước mắt, thi thoảng lại kéo góc khăn rằn chấm chấm lên khuôn mặt chi chít vết nhăn. Mẹ thầm cảm ơn cho sự bao dung của Mơ, chẳng phải máu mủ ruột rà mà chừng ấy năm Mơ luôn làm tròn bổn phận của mình, Mơ là điểm tựa vững chãi cho mẹ trong những ngày xế bóng. Mẹ gằn giọng:

- Sao được hả con? Mẹ biết con thương mẹ, nhưng còn hạnh phúc? Mẹ đâu thể ích kỷ mà giữ con mãi bên mình, một mình mẹ vẫn ổn.

Mơ nhận ra tuổi già đọng dần trên đôi mắt kèm nhem của mẹ. Những chiều gió bấc đột ngột thổi từ bên kia sườn đồi, căn nhà và đồng hoa lồng lộng gió. Mơ thấy mẹ ngồi ho sù sụ, tiếng ho khan khan như vỡ tan trong tĩnh lặng ban chiều. Tim mơ se sắt. Nhìn ngọn dã quỳ lắt lay trong gió, Mơ nghĩ mẹ cũng như dã quỳ, một lúc nào đó cũng bất nhẫn mà khuỵu xuống giữa đời giông bão. Trước khi Vẹn trút hơi thở cuối cùng, anh nhìn Mơ trân trối. Trong đôi mắt người đàn ông le lói những tia sáng yếu ớt phút cuối đời, trong cơn đau quằn quại, Mơ thấy anh nhìn về phía mẹ. Người đàn bà khổ nhọc dắt Vẹn đi qua những mùa hoa, qua những cơ cực ấu thơ và an yên trong hiện tại. Mơ từng rỉ vào tai Vẹn mà nói: “Em sẽ thay anh chăm sóc cho mẹ, làm tròn bổn phận người con. Bình an mà đi, nghe anh!”. Bàn tay Vẹn lạnh dần rồi vuột khỏi tay Mơ. Giá mà trên đời không có những cuộc chia ly thì chắc đã đỡ khổ hơn nhiều! Mơ sợ nhất là những cuộc chia ly, đời mấy khi đi mà quay trở lại? Có cuộc chia tay là mãi mãi để rồi người ta chỉ còn biết tìm bóng dáng của nhau trong bảng lảng sương mờ…

Mẹ thường kể về những mùa hoa dã quỳ. Ai đã bao dung xới từng nhát đất, gieo từng mầm hoa, ai đã độ lượng trồng nên cánh đồng mênh mông có con đường xẻ dọc chia miền dã quỳ làm hai nửa. Cuối đường là căn nhà có hoa tường vi giăng ngang, mùa hoa nở ong bay vò võ, sắc vàng trải dọc ven đường trong ngày thu hết nắng. Hương thơm dịu nhẹ theo gió tỏa về muôn phương. Mơ thích nhất là khi được ngồi cùng Vẹn trên bờ đất cao ngắm đồng hoa trong chiều lặng gió. Hình như cái màu hoa ấy nhuộm thắm cuộc đời của những con người chân chất nơi đây, nó loang cả vào trong sâu thẳm tâm hồn, cả những ngã rẽ cuộc đời hay những chuyến đi xa người ta thường kháo nhau “Chừng nào hoa nở, ta lại về, mình nhé!”.

- Con biết không? - Mẹ nói bằng giọng buồn buồn - Ngày trước, mẹ để lạc mất con gái của mình trên cánh đồng dã quỳ trong một đêm định mệnh. Bọn nó ác thật, bọn nó ghì con mẹ xuống đồng hoa để thỏa mãn thú tính điên cuồng. Mẹ đau lắm! Mẹ kêu gào nhưng không thấy con gái của mẹ đâu… Nó rời mẹ đi mãi rồi, con à! - Mẹ dừng lại, chậm nước mắt rồi nhìn vào khoảng vắng xa xôi. Bầu trời đen với một vài vì sao cô độc, dã quỳ buồn tênh ngơ ngẩn nhìn trời.

Mơ không biết mình đã khóc theo mẹ tự bao giờ. Mơ quệt nước mắt, di bàn tay dọc trên sống lưng của mẹ, lí nhí hỏi:

- Còn Vẹn thì sao hả mẹ?

- Vẹn không phải con ruột của mẹ. Trong đêm mưa dầm dề năm ấy, mẹ nghe có tiếng trẻ khóc vọng lại. Không chần chừ, mẹ lao ra màn mưa đi về phía âm thanh đứt quãng. Một đứa nhỏ đỏ hỏn được quấn chặt trong chiếc khăn bông đẫm nước. Xót lòng, mẹ đem về nhà nuôi. Đứa nhỏ ấy là thằng Vẹn đó con! Mà lạ thật! - Mẹ tặc lưỡi - Hình như định mệnh cướp mất của mẹ đứa con gái rồi bù lại cho mẹ một đứa con trai để tuổi già đỡ quạnh hiu…

Mơ ngồi nghe bên mẹ mà thấy ngực mình nghẹn lại như là không thở được. Mơ nghĩ mẹ vĩ đại quá, mẹ âm thầm giữ bí mật ấy suốt thanh xuân cho đến khi mái đầu thấm bạc. Mẹ vẫn giữ nguyên như tình thâm máu mủ ruột rà, ngày Vẹn về với gió…

Ngoài kia mênh mông gió thốc. Lòng hai người đàn bà hoang lạnh, xốn xang. Vậy mà có lúc Mơ nghĩ đời mẹ là chuỗi ngày bình yên, là những đoạn đời trắc trở mọi đường trừ tình yêu thương ruột thịt.

- Đừng day dứt nữa, mẹ à! Mẹ vẫn còn con, bây giờ cũng vậy, sau này vẫn thế.

Mẹ nhìn Mơ, đôi mắt ngấn nước. Người ta bảo người già khó khóc. Mẹ có khóc đâu? Chỉ là những hạt nước tròn vo hiếm hoi lăn đều trên gò má hằn sâu những nếp nhăn của bao đêm thức trắng, của những lần lặn lội khắp nơi kiếm tìm mà tin con biền biệt phương trời.

- Không biết nó còn sống hay đã chết. Còn sống chắc bây giờ nó cũng trạc tuổi con, cũng y như con vậy. Nó thích dã quỳ lắm. Nhắc lại mẹ thấy nhớ nó quá!

… Có lúc Mơ ngồi ngẫm lại không biết mình đến đồng hoa dã quỳ này tự bao giờ, duyên cớ gì mà gặp Vẹn rồi nên nghĩa vợ chồng, rồi trở thành con dâu của mẹ. Hay bởi do duyên phận, hay tại những mùa gió chợt đến chợt đi không lời từ biệt? Hay vì Mơ cũng phải lòng hương sắc dã quỳ như con của mẹ?...

Chiều nay, Mơ bất chợt tỉnh dậy, thấy mình nằm giữa cánh đồng dã quỳ. Trên trời xanh, vài áng mây trôi lờ đờ rồi biến mất sau ngọn đồi xanh ngát. Bỗng dưng Mơ thấy mình lẻ loi quá! Mơ nào phải chim trời mà chơi vơi giữa dòng đời vô định. Dưới bờ lưng cỏ mềm ươn ướt. Dã quỳ co mình áp cánh hoa chảy tràn trên da thịt của Mơ. Mơ nhớ về ngày trước, cũng trong đêm giông gió bời bời, một mình Mơ chống chọi với đám côn đồ khát thịt. Mơ yếu đuối như dã quỳ, Mơ nhỏ nhoi giữa đồng bãi bao la, Mơ cố gắng gượng vẫn không sao thoát khỏi những đôi bàn tay bẩn dơ, thô ráp đang rê mạnh trên từng lớp thịt da Mơ. Mơ khóc, khóc đến không còn giọt nước mắt nào tuôn khỏi bờ mi. Hình như dã quỳ giập nát, Mơ ngửi thấy mùi hương hăng hắc chứ không thanh tao như dã quỳ trong thơ ấu cuộc đời. Mơ thức giấc ở một nơi xa lạ, đông người, nhìn quanh quất không thấy cánh đồng hoa sớm chiều lộng gió, không thấy khuôn mặt người quê tần tảo mà nặng nghĩa nặng tình.

Là những vết bầm dọc dài trên cơ thể.

Là dấu đau hằn sâu mấy mươi năm cuộc đời rồi trôi vào miền lãng quên.

Hình như là mẹ…

Mắt Mơ ráo hoảnh, hoảng hốt đạp trên những giậu hoa chạy nhanh về phía ngôi nhà dưới chân đồi cũ. Nơi đó có người già tóc bạc lưng còng, sớm chiều ngóng vọng phương xa, có trái tim bao dung và ấm áp.

Dã quỳ bình an.
 Bài viết: "Ở nơi đó có hoa dã quỳ"
Hoàng Khánh Duy - Vườn hoa Phật giáo
Ngọc Sương (Tuvien.com)