KINH PHÁP CÚ

(DHAMMAPADA)

 

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

chuyển dịch thơ

* Diệu Phương xuất bản * 2003 *

--- o0o ---

 

Phần 3

 

21. Phẩm Tạp lục

 

(290)

Nếu niềm vui nhỏ buông đi

Ðón về hạnh phúc trăm bề lớn hơn,

Người khôn vui nhỏ chẳng vương

Ðón niềm vui lớn ngát hương tâm hồn.

 

(291)

Gieo đau gieo khổ cho người

Ðể mong cầu được niềm vui cho mình

Sẽ gây oán hận thật tình

Không sao thoát khỏi quẩn quanh hận thù.

 

(292)

Việc nên làm lại không làm

Ði làm những việc không cần thiết chi

Những người phóng túng kiêu kỳ

Não phiền, tội lỗi ắt thì gia tăng.

 

(293)

Những người cần mẫn siêng năng

Thường lo quán sát kỹ càng bản thân

Không làm những việc chẳng cần,

Việc cần cố gắng chu toàn cho xong

Suy tư, sáng suốt, tinh khôn

Não phiền, tội lỗi không còn vương mang.

 

(294)

Trừ mẹ ái dục cho mau, (*)

Trừ cha kiêu ngạo, tự hào, khoe khoang, (**)

Trừ hai Vua nọ kiêu căng

Tham vọng, hiếu chiến, ý càng lầm sai

Chẳng tin nhân quả, luân hồi

Khó mà giải thoát, muôn đời hại dân,

Trừ thêm vương quốc kia luôn

Hạ mười hai xứ: sáu trần, sáu căn

Tự mình làm chủ giác quan

Tạo ra an lạc thân tâm bội phần,

Trừ luôn cả vị đại thần

Bo bo gìn giữ kho tàng quốc vương

Khác gì một kẻ lầm đường

Ham mùi luyến ái, vấn vương cuộc đời

Trừ xong mọi việc trên rồi

Vị A La Hán thảnh thơi cõi lòng

Ra đi, sầu muộn chẳng còn.

 

(*) (**)  Ðây là lời ẩn dụ. Trừ mẹ ái dục, trừ cha ngã mạn không phải là trừ Cha Mẹ thật của mình. Ý nói đã diệt trừ xong các nguyên nhân khiến con người phải tái sinh trong cõi đời này. Diệt trừ xong ái dục và ngã mạn để thoát khỏi vòng luân hồi.

 

(295)

Trừ mẹ ái dục cho mau, (*)

Trừ cha kiêu ngạo, tự hào luôn luôn, (**)

Trừ hai Vua Bà La Môn

Luôn mang tư tưởng sai lầm mãi thôi

Chẳng tin nhân quả luân hồi

Khó mà giải thoát, muôn đời ngu si

Trừ con đường nọ hiểm nguy

Giăng năm chướng ngại ngăn che mắt trần

Giống năm vị tướng dữ dằn

Hoài nghi là tướng đứng hàng thứ năm,

Trừ xong mọi việc khó khăn

Vị A La Hán thênh thang cõi lòng

Ra đi, sầu muộn chẳng còn.

 

(*) (**) Ðây là lời ẩn dụ. Trừ mẹ ái dục, trừ cha ngã mạn không phải là trừ Cha Mẹ thật của mình. Ý nói đã diệt trừ xong các nguyên nhân khiến con người phải tái sinh trong cõi đời này. Diệt trừ xong ái dục và ngã mạn để thoát khỏi vòng luân hồi.

 

(296)

Những người đệ tử Phật Ðà

Ðêm ngày tỉnh giác để mà nghĩ suy

Nghĩ về Ðức Phật từ bi

Một lòng tưởng niệm sớm khuya chuyên cần.

 

(297)

Những người đệ tử Phật Ðà

Ðêm ngày tỉnh giác để mà nghĩ suy

Nghĩ về Chánh Pháp từ bi

Một lòng tưởng niệm sớm khuya chuyên cần.

 

(298)

Những người đệ tử Phật Ðà

Ðêm ngày tỉnh giác để mà nghĩ suy

Nghĩ về Giáo Hội từ bi

Chư Tăng hòa hợp sớm khuya tu hành.

 

(299)

Những người đệ tử Phật Ðà

Ðêm ngày tỉnh giác để mà nghĩ suy

Sắc thân bất tịnh kể chi

Nên tìm hiểu rõ mọi bề cho mau.

 

(300)

Những người đệ tử Phật Ðà

Ðêm ngày tỉnh giác để mà nghĩ suy

Về niềm vui lớn kể chi:

Chớ gây tổn hại chút gì cho ai.

 

(301)

Những người đệ tử Phật Ðà

Ðêm ngày tỉnh giác để mà nghĩ suy

Về niềm vui lớn kể chi:

Lo tu thiền định sớm khuya chuyên cần.

 

(302)

Khó thay diệt ái dục rồi

Ðể mà vui sống cuộc đời xuất gia,

Khó thay cuộc sống tại nhà

Trần gian sinh hoạt thật là thương đau,

Khổ thay phải sống gần nhau

Khi không ý hợp tâm đầu êm xuôi,

Khổ thay cứ mãi nổi trôi

Trong vòng sinh tử luân hồi quẩn quanh,

Vậy lo vượt thoát cho nhanh

Khổ đau nơi ấy, tử sinh chốn này.

 

(303)

Tâm ai tràn ngập niềm tin

Lại thêm giới hạnh giữ gìn thanh cao

Có thêm tài đức dồi dào

Ði đâu cũng được đón chào tôn vinh.

 

(304)

Người lành dầu ở chốn xa

Vẫn luôn tỏ rạng như là núi cao,

Còn như người ác lạ sao

Dù cho kề cận ai nào thấy đâu

Như tên bắn giữa đêm thâu.

 

(305)

Một mình đi đứng nằm ngồi

Chẳng hề buồn chán sống nơi âm thầm

Tự mình điều phục thân tâm

Dù trong rừng vắng muôn phần sống vui. 

 


 

22 . Phẩm Ðịa Ngục

 

(306)

Nói lời xảo trá dối gian,

Làm rồi lại chối không làm, không hay

Ai mà tạo những nghiệp này

Chết vào địa ngục đọa đày tránh đâu

Làm người ty tiện dài lâu.

 

(307)

Dù cho mặc lắm cà sa

Nhưng mà hạnh ác, gian tà chẳng ngăn

Sau vì nghiệp ác mình làm

Chết vào địa ngục gian nan đọa đày.

 

(308)

Hay phá giới, chẳng tu hành

Thà nuốt sắt đỏ vào mình nóng ran

Như cho lửa cháy đốt thân

Còn hơn thọ lãnh nhân dân cúng dường.

 

(309)

Buông lung theo vợ, chồng người

Mắc vào bốn nạn khiến đời bất an:

Bản thân tội lỗi vương mang,

Ngủ đêm trằn trọc, tâm can rối bời

Bà con khinh bỉ chê cười

Chết vào địa ngục là nơi đọa đày.

 

(310)

Mang về vô phước cho mình,

Ðọa làm ác thú. Cuộc tình vui chi

Vì đang lo sợ mọi bề,

Thêm vua phạt tội nặng nề bản thân,

Cho nên phải giữ thân tâm

Vợ, chồng người chớ tà dâm hoang đàng

 

(311)

Cỏ kia sắc tựa lưỡi dao

Những người vụng dại nắm vào đứt tay,

Sa Môn tà hạnh còn đầy

Tất nhiên địa ngục đọa ngay tức thì.

 

(312)

Ai mà phóng đãng buông lung

Không theo giới cấm, vô cùng nhiễm ô

Sống đời đạo hạnh đáng ngờ

Không sao chứng quả, khó mà thành công.

 

(313)

Việc cần làm, phải nên làm

Làm cho hết sức, tận tâm, nhiệt tình,

Xuất gia mà chẳng giữ mình

Hành vi phóng đãng, tu hành buông lơi

Chỉ gieo cát bụi cho đời.

 

(314)

Ðừng làm ác, chẳng lợi gì!

Gieo đi độc ác, gặt về khổ đau

Làm lành, làm tốt cho mau

Không hề hối tiếc, trước sau đẹp lòng.

 

(315)

Tựa như thành ở biên cương

Trong ngoài phòng thủ kỹ càng nghiêm minh

Ta nên phòng hộ thân mình

Chớ nên chểnh mảng mặc tình buông lung

Buông lung nguy hiểm vô cùng

Ðọa đày địa ngục trong chừng phút giây.

 

(316)

Việc không đáng hổ thẹn gì

Mà ta hổ thẹn, lạ kỳ làm sao?

Việc kia đáng thẹn biết bao

Mà ta chẳng thẹn chút nào cho cam

Cứ ôm nhận định sai lầm

 Ðọa đày địa ngục trăm phần tránh đâu!

 

(317)

Việc không đáng sợ hãi gì

Mà ta sợ hãi, lạ kỳ làm sao?

Việc kia đáng sợ biết bao

Mà ta chẳng sợ chút nào cho cam

Cứ ôm nhận định sai lầm

Ðọa đày địa ngục trăm phần tránh đâu!

 

(318)

Việc không lầm lỗi chút gì

Mà ta tưởng lỗi, lạ kỳ làm sao?

   Việc kia lầm lỗi biết bao

Mà không thấy được chút nào cho cam

   Cứ ôm nhận định sai lầm

Ðọa đày địa ngục trăm phần tránh đâu!

 

(319)

Khi làm lỗi, nhận lỗi mình

Khi không làm lỗi biết rành rằng không

   Nghĩ suy sáng suốt luôn luôn

Ðúng sai, phải trái nhận chân đôi đường

   Cảnh nhàn chờ đón thơm hương.

 

23 . Phẩm voi

 

(320)

Như voi ra trước trận tiền

Luôn luôn hứng chịu cung tên bắn mình

Như Lai nhẫn nhục tu hành

Chịu điều phỉ báng cũng đành lòng thôi,

   Sống vô tư cách lắm người

Xa điều giới luật, ghét nơi cửa thiền.

 

(321)

Luyện voi dự hội, tài thay

Luyện voi vua cưỡi cũng hay vô cùng,

Nhưng mà nếu luyện được lòng

Luôn luôn nhẫn nhục, chẳng còn nổi sân

Khi nghe phỉ báng bản thân

Mới là điêu luyện, muôn phần tài hơn.

 

(322)

Con la được huấn luyện qua

Trở nên thuần tánh, tỏ ra tốt lành,

Ngựa nòi sinh chốn sông xanh

Sau khi huấn luyện, trở thành ngựa hay,

   Voi ngà to lớn quý thay

Sau khi huấn luyện voi này tuyệt luân,

Con người nếu chính bản thân

Tự mình thuần hóa được luôn chính mình

Mới là người thật tài tình!

 

(323)

Nào đâu nhờ những xe này

Mà ngươi lại đến được ngay Niết Bàn

Chỉ người tu luyện đàng hoàng

Tự mình điều phục bản thân tốt lành

   Niết Bàn mới đến được nhanh.

 

 (324)

Voi kia khó trị vô vàn

Ðến kỳ phát dục lại càng hung hăng

Khi chân bị trói, bị ràng

Ngày không ăn uống, đêm hằng nhớ thương

Nhớ đàn, nhớ mẹ, nhớ rừng.

 

(325)

Người phàm, ngu muội, tham ăn

Lại thêm ưa ngủ, nằm lăn lóc hoài

Như heo ăn bụng no rồi

Tái sinh chịu mãi, luân hồi tránh đâu.

 

(326)

Như Lai thuở trước buông lung

Bao nhiêu tham dục cứ thường chạy theo,

Tâm ta nay đã xoay chiều

Nhờ vào chánh niệm ta điều phục tâm

Như voi hung dữ vô ngần

Nhờ tay quản tượng sẽ thuần tính ngay.

 

(327)

Canh phòng tâm thật kỹ càng

Tươi vui, sáng suốt, siêng năng, nhiệt tình

Mình lo tự cứu lấy mình

Khỏi đường tà ác chúng sinh đọa đày

Như voi kia bị sa lầy

Rút chân gắng sức vượt ngay đầm bùn.

 

 (328)

Nếu mà gặp bạn đồng hành

Hiền lương, trí tuệ cùng mình đi xa

Hãy vui sánh bước hoan ca

Bên người khôn khéo vượt qua hiểm nghèo.

 

(329)

Nếu không gặp bạn đồng hành

Hiền lương, trí tuệ cùng mình đi xa

Ta nên sống một mình ta

Như vua lánh khỏi nước nhà bại vong,

Như voi kia sống thong dong

Một mình thanh thản ở trong rừng già.

 

(330)

Thà ta cứ ở một mình

Còn hơn có bạn đồng hành ngu si,

Mình ta rong ruổi bước đi

Tránh làm điều ác có chi phiền lòng,

Như voi kia sống thong dong

Một mình thanh thản ở trong rừng già.

 

(331)

Vui thay có bạn khi cần!

Vui thay thấy đủ trong tầm đôi tay

Với gì mình có hiện nay!

Vui thay khi chết thân này tạo ra

Nghiệp lành nở đẹp như hoa!

Vui thay thống khổ lìa xa chẳng còn!

 

(332)

đời còn có nhân duyên

Kính yêu, phụng dưỡng mẹ hiền là vui,

Công cha như núi cao vời

Kính yêu phụng dưỡng được người là vui,

Cũng vui thay nếu ở đời

Có lòng tôn kính tìm nơi cúng dường

Sa Môn cùng với thánh nhân.

 

(333)

Vui thay từ trẻ đến già

Luôn luôn giữ giới thiết tha chẳng rời,

Vui thay khi sống làm người

Niềm tin chân chánh muôn đời chẳng thay!

Vui thay trí tuệ tràn đầy!

Vui thay điều ác hàng ngày tránh xa!

 

24 . Phẩm ái dục

 

(334)

Sống đời say đắm buông lung

Thì lòng ái dục vô cùng tăng nhanh

Giống như giữa chốn rừng xanh

Giây leo, cỏ dại mặc tình tràn lan,

Ðời người tiếp nối miên man

Khác gì khỉ, vượn đang tham quả rừng

Chuyền cây liên tục chẳng ngừng.

 

(335)

Nếu mà ở cõi trần gian

Bị điều ái dục buộc ràng vây quanh

Thời bao sầu khổ tăng nhanh

Như là cỏ dại thỏa tình hứng mưa.

 

(336)

Ðời này nếu bản thân ta

Khi điều ái dục vượt qua chẳng màng

Thời bao sầu khổ lìa tan

Như mưa trơn tuột khỏi hàng lá sen.

 

(337)

Ðiều Như Lai dạy các ngươi:

"Lành thay cho kẻ họp nơi chốn này

Nhổ cho sạch gốc rễ ngay

Diệt trừ ái dục thẳng tay từ nguồn

Như là nhổ rễ cỏ hoang

Chớ nên để lũ Ma quân dục tình

Quẩn quanh phá hoại tâm mình

Như cơn nước lũ tung hoành bụi lau".

 

(338)

Ðốn cây mà chẳng chịu đào

Hết luôn gốc rễ bám vào đất sâu

Thì cây lại mọc ra mau,

Ðoạn trừ ái dục khác nào đốn cây

Ðoạn cho căn gốc sạch ngay

Nếu không khổ não mãi quay trở về.

 

(339)

Người ham ái dục luôn luôn

Theo ba mươi sáu dòng tuôn bạo tàn

Cuốn vào cảnh dục dễ dàng.

Những người ái dục dâng tràn trong tâm

Bị dòng ái dục cuốn phăng.

 

(340)

Dòng sông ái dục dâng tràn

Như dây leo dại mọc lan khắp miền,

Thấy dây leo mới nhô lên

Dùng gươm trí tuệ diệt liền cho mau

Diệt trừ tận gốc thật sâu.

 

(341)

Người đời ái dục thích ham

Nên ưa rong ruổi theo làn sóng xô

Ngụp chìm biển dục vô bờ

Tuy cầu hạnh phúc khó mà thành công

Vẫn còn trong chốn trầm luân

Quẩn quanh sinh tử vẫy vùng thoát đâu.

 

(342)

Người mà ái dục bao trùm

Kinh hoàng như thỏ vẫy vùng lưới kia

Sa vào bẫy, sợ kể chi,

Não phiền, ái dục chẳng lìa cho mau

Khổ đau càng chịu dài lâu.

 

(343)

Người mà ái dục bao trùm

Kinh hoàng như thỏ vẫy vùng lưới kia

Sa vào bẫy, sợ kể chi,

Tỳ Kheo ái dục gắng lìa cho mau

Niết Bàn giải thoát xa đâu.

 

(344)

Người lìa ái dục, xuất gia

Sống vui ở chốn rừng già, núi sâu

Ðể rồi một sớm quay đầu

Xuôi dòng ái dục thương đau về nhà,

Kẻ hoàn tục đáng xót xa

Cởi ra rồi lại tự ta trói vào.

 

(345)

Với người trí tuệ mở mang

Dù cho trói buộc bằng phương tiện gì:

Dây gai, cây, sắt sá chi

Nào đâu vững chắc, chẳng hề bền lâu!

Riêng lòng luyến ái khát khao

Vợ con, châu báu quyện vào chẳng xa,

Trói này sao gỡ cho ra!

 

(346)

Những người có trí nói rằng:

"Dây này trói buộc ngày càng chắc thêm!"

Dây tuy mềm mại, êm đềm

Nhưng mà sao dễ nhận chìm người ta

Khó mà tháo gỡ cho ra

Thế nên người trí lìa xa dục tình

Cắt dây luyến ái cho nhanh

Tự mình giải thoát, tu hành bản thân.

 

(347)

Những người ái dục đắm chìm

Xuôi dòng ái dục vào miền khổ đau

Lọt vòng dây trói trước sau

Tựa như con nhện mắc vào lưới giăng.

Ai mà dứt mọi buộc ràng

Không còn ái dục, chẳng vương não phiền.

 

(348)

Mặc cho quá khứ trôi đi

Níu chi hiện tại, chờ gì tương lai

Rời mau bến thảm cuộc đời

Vượt qua bờ nọ là nơi tuyệt vời

Khi tâm đã giải thoát rồi

Ðâu còn sinh lão nổi trôi xoay vần.

 

(349)

Người nào bị khuấy động nhiều

Bởi tâm xấu ác, bởi điều bất lương

Thường ham dục lạc vô cùng,

Người mà dục lạc cầu mong tăng nhiều

Tự mình một sớm một chiều

Trói mình thêm chặt vào theo não phiền.

 

(350)

Ai vui vì chẳng còn vương

Tư tưởng bất thiện, bất lương loại trừ,

Xác thân bất tịnh suy tư

Giữ gìn chánh niệm, thích ưa điều lành

Sẽ trừ ái dục vây quanh

Ma Vương ràng buộc phá nhanh dễ dàng.

 

(351)

Mục tiêu ai đạt tới nơi

Không còn sợ hãi. Xa rời nhiễm ô

Xa lìa ái dục êm ru

Cắt đi gai chướng nhỏ to trong đời

Mũi tên sinh tử nhổ rồi

Thân này là cuối, luân hồi còn đâu.

 

(352)

Xa lìa ái dục tầm thường

Không còn luyến tiếc vấn vương bận lòng

Bao nhiêu giáo pháp tinh thông

Lời văn, ý nghĩa vô cùng hiểu sâu

Là người trí tuệ hàng đầu

Vĩ nhân đáng kính, còn đâu luân hồi,

Thân này là cuối cùng rồi.

 

(353)

Như Lai vượt tất cả rồi

Lại còn thông suốt, sáng soi mọi bề

Bao nhiêu trói buộc dứt lìa

Thoát ly tất cả còn gì vấn vương

Chú tâm trọn vẹn một đường

Diệt đi ái dục tầm thường thế gian

Tự mình chứng ngộ đạo vàng

Ta còn xưng tụng ai làm thầy đây!

 

(354)

Coi như bố thí hàng đầu

Là đem Chân Lý nhiệm mầu tặng nhau,

Coi như hương vị tối cao

Hương vị Chân Lý ngọt ngào dài lâu

Coi như hoan hỷ hàng đầu

Niềm vui Chân Lý thấm sâu tuyệt vời,

Người nào ái dục diệt rồi

Vượt qua phiền não, xa rời khổ đau.

 

(355)

Giàu sang, tài sản dồi dào

Chỉ làm hại được kẻ nào ngu thôi,

Dễ gì hại được những người

Ðang cầu giác ngộ hướng nơi Niết Bàn,

Chỉ vì ham muốn giàu sang

Kẻ ngu tự hại bản thân đã đành

Hại thêm cả kẻ xung quanh.

 

(356)

Cỏ hoang làm hại ruộng vườn

Tham lam gây hại nhiều hơn cho người,

Tham lam ai đã lìa rồi

Cúng dường vị ấy chẳng nơi nào bằng

Hưởng về phước báu vô vàn.

 

(357)

Cỏ hoang làm hại ruộng vườn

Lòng sân gây hại nhiều hơn cho người,

Ai lìa sân hận được rồi

Cúng dường vị ấy chẳng nơi nào bằng

Hưởng về phước báu vô vàn.

 

(358)

Cỏ hoang làm hại ruộng vườn

Si mê gây hại nhiều hơn cho người,

Si mê ai đã lìa rồi

Cúng dường vị ấy chẳng nơi nào bằng

Hưởng về phước báu vô vàn.

 

(359)

Cỏ hoang làm hại ruộng vườn

Ái dục gây hại nhiều hơn cho người,

Ai lìa ái dục được rồi

Cúng dường vị ấy chẳng nơi nào bằng

Hưởng về phước báu vô vàn.

 

25 . Phẩm Tỳ Kheo

 

(360) - (361)

Người nào chế ngự được ngay

Mắt, tai, mũi, lưỡi: lành thay vô ngần!

Lại thêm chế ngự được thân

Cũng như lời nói và tâm ý mình

Nói chung quả thật tài tình!

Tỳ Kheo nào bản thân mình thật hay

Chế ngự xong mọi điểm này

Khổ đau giải thoát, đọa đày tiêu tan.

 

(362)

Người nào chế ngự tay chân

Giữ gìn lời nói và tâm ý mình

   Thích ưa thiền định nhiệt thành

Ðộc thân, tự tại, tu hành cô liêu

Biết đầy đủ, chẳng ham nhiều

Xứng danh là bậc Tỳ Kheo vô cùng.

 

(363)

Tỳ Kheo ngôn ngữ thuần rồi

Nói câu khôn khéo, tránh lời tự cao

Thì khi giảng Pháp ngọt ngào

Muôn phần êm dịu, xiết bao rõ ràng.

 

(364)

Tỳ Kheo chánh pháp tuân theo

Một lòng suy tưởng, mến yêu đạo mầu

Tư duy chánh pháp thâm sâu

Sẽ không sa đọa. Chẳng bao giờ rời

Mãi theo chánh pháp tuyệt vời.

 

(365)

Ðiều mình thọ lĩnh được rồi

Chớ nên coi rẻ, buông lời khinh khi,

Người ta thọ lĩnh được chi

Chớ thèm, chớ muốn thứ gì của ai,

Tỳ Kheo ganh tỵ người ngoài

Khó mà an trú cho nơi tâm mình

Bao điều thiền định tốt lành.

 

(366)

Tỳ Kheo thọ lĩnh cúng dường

Ít nhiều cũng chẳng coi thường khinh chê

Cứ luôn sinh hoạt mọi bề

Siêng năng, thanh tịnh không hề buông lơi

Chư thiên khen ngợi hết lời.

 

(367)

Thân tâm, danh sắc biết ra

Cái "ta" không chấp, "của ta" chẳng màng,

Ưu tư, sầu não sẽ tan

Khi "ta" không chấp, chẳng màng "của ta"

Người như vậy thật cao xa

Xứng danh đáng được gọi là Tỳ Kheo.

 

(368)

Tỳ Kheo chất chứa trong tâm

Từ bi hoa nở hương thầm bay xa

Vui trong giáo pháp Phật đà

Sẽ mau đạt cảnh thăng hoa Niết Bàn

Nhanh siêu thoát, sớm bình an

Chẳng còn phiền não, vô vàn sướng vui.

 

(369)

Tỳ Kheo tát nước thuyền này

Thuyền không nhẹ nhõm xuôi ngay theo dòng,

Tham và sân trừ diệt xong

Thân này cũng nhẹ thoát vòng nhiễm ô

   Niết Bàn mau chóng qua bờ.

 

(370)

Tỳ Kheo nào cắt đứt xong

Năm điều phiền não chẳng còn vấn vương,

Năm điều ô trược dứt luôn,

Năm căn lành tốt tìm phương trau dồi,

Năm điều trói buộc vượt rồi

Xứng danh được gọi là người thành công

"Vượt dòng nước lũ" mênh mông.

 

(371)

Tỳ Kheo hãy cố tu thiền

Chớ nên buông thả, chớ nên lơ là

Tâm mình ái dục tránh xa

Ðừng chờ nuốt sắt nóng mà kêu than:

"Thân thiêu đốt khổ vô vàn!"

 

(372)

Khi mà trí tuệ thiếu rồi

Thời bao thiền định trôi xuôi theo dòng,

Khi mà thiền định chẳng còn

Thời bao trí tuệ theo dòng trôi xuôi,

   Ai mà định, tuệ đủ đôi

Sóng vàng đưa lối kề nơi Niết Bàn.

 

(373)

Tỳ Kheo ẩn dật sống nhàn

Luôn luôn yên tịnh vô vàn trong tâm

Bao điều chánh pháp nhận chân

Sẽ vui hưởng thú siêu nhân hơn người.

 

(374)

Ai mà suy nghĩ, nhận chân

Lẽ sinh diệt của thân tâm này rồi

Thân tâm ngũ uẩn con người,

Hưởng ngay hạnh phúc, niềm vui tốt lành

Của người thoát khỏi tử sinh.

 

(375) - (376)

Tỳ Kheo có trí hiểu rằng

Phải lo chế ngự lục căn cho lành,

Tự mình biết đủ phần mình,

Ðạo mầu giới luật nghiêm minh giữ gìn

Kết thân với các bạn hiền

Có tài, có đức lại thêm chuyên cần.

Chân thành giao thiệp xa gần

Tác phong đoan chính muôn phần thanh cao,

Ðược như vậy tốt là bao

Xua đi phiền não, đón vào sướng vui.

 

(377)

Như hoa lài lúc héo tàn

Buông rơi cánh úa theo làn gió kia,

Tỳ Kheo theo đó khác chi

Tham và sân xả hết đi mọi đường.

 

(378)

Tỳ Kheo thanh tịnh bản thân

Ôn hòa ngôn ngữ, bình an tâm hồn

Ung dung tự tại luôn luôn

Không màng dục lạc thế nhân thường tình

Con người an tịnh xứng danh!

 

(379)

Tự mình hãy kiểm soát mình

Tự mình dò xét chân thành bản thân

Tự mình giác tỉnh canh phòng

Tỳ Kheo sẽ sống vô cùng an vui.

 

(380)

Tự mình bảo vệ bản thân

Tự mình nương tựa chẳng cần nhờ ai,

Vậy nên kiềm chế thân người

Như là chàng lái buôn ngồi ngựa hay

Lo kiềm chế ngựa luôn tay.

 

(381)

Tỳ Kheo hoan hỷ bản thân

Tin theo Phật pháp với tâm chân thành

Sẽ mau đạt cảnh an lành

Thân tâm phiền não sớm thanh tịnh liền.

 

(382)

Tỳ Kheo tuy trẻ tuổi thôi

Nhưng mà Phật pháp tu thời siêng năng

Sẽ là ánh sáng huy hoàng

Rạng soi toàn cõi thế gian mịt mờ

Như trăng ra khỏi mây mù.

 

26 . Phẩm Bà La Môn (*)

 

(*) Bà La Môn: Tiếng chỉ chung người đạo hạnh thanh tịnh chứ không theo nghĩa thông thường để chỉ giai cấp đạo sĩ Bà La Môn.

 

(383)

Bà La Môn dũng cảm lên

Ðoạn trừ ái dục lụy phiền cho nhanh

Một khi thấu hiểu thân mình

Là do ngũ uẩn tạo thành mà thôi

Thân mau tận diệt rã rời

Các người liền thấy được nơi Niết Bàn.

 

(384)

Chính nhờ hai pháp tu thiền

Ngưng lại, quan sát, xét xem mọi bề

Bà La Môn đến bờ kia

Bao nhiêu ràng buộc dứt lìa tiêu tan

Do nơi trí tuệ rỡ ràng.

 

(385)

Không bờ này với lục căn,

Cũng không ôm giữ lục trần bờ kia

Hai bờ mau chóng thoát ly

Buông cho phiền não trôi đi nhạt nhòa

Buộc ràng dục vọng lìa xa

Như Lai gọi họ là Bà La Môn.

 

(386)

Siêng năng ẩn dật tu thiền

Nhiễm ô dứt bỏ, não phiền buông trôi

Tu tâm nhiệm vụ xong xuôi

Mục tiêu tối thượng tuyệt vời đạt nhanh

Bà La Môn thật xứng danh!

 

(387)

Mặt trời chiếu sáng ban ngày

Mặt trăng đêm xuống tỏa đầy ánh quang

Gươm đao, nhung giáp huy hoàng

Trận tiền chiếu sáng rỡ ràng cho Vua

Bà La Môn vốn từ xưa

Hào quang chiếu sáng khi tu hành thiền,

   Nhưng hào quang Phật vô biên

Ngày đêm chiếu sáng khắp miền nhân gian.

 

(388)

Người mà nghiệp ác dứt xa

Xứng danh tên gọi là Bà La Môn

Người mà an tịnh luôn luôn

Xứng danh tên gọi Sa Môn tu hành,

Người mà ô nhiễm diệt nhanh

Mới là một bậc thuần thành xuất gia.

 

(389)

Chớ nên đánh Bà La Môn!

Bà La Môn chớ nổi sân cùng người!

đánh người xấu hổ một hai,

Nếu người bị đánh giận hoài không nguôi

Nổi cơn sân hận mãi thôi

Mới là hổ thẹn gấp mười lần hơn.

 

(390)

Bà La Môn chẳng hận thù

Lợi này không nhỏ từ xưa vậy rồi

Khi mà luyến ái đã rời

Khi mà tâm muốn hại người đã yên

   Mới mong diệt hết não phiền

Và khi đó mới xa miền khổ đau.

 

(391)

Người không tạo nghiệp ác chi

Hành vi, lời nói, nghĩ suy đúng đường,

Khi thân, khẩu, ý đàng hoàng

Tự mình chế ngự, sẽ mang tốt lành

Bà La Môn thật xứng danh!

 

(392)

Ai mà hướng dẫn cho ta

Hiểu thông giáo lý Phật Ðà cao xa

Ta nên kính lễ thiết tha

Như người thờ lửa dòng Bà La Môn (*)

Thành tâm kính lễ lửa thần.

 

(*) Bà La Môn: ở đây, riêng trong câu này, chỉ giáo đồ Bà La Môn.

(393)

Mệnh danh là Bà La Môn

Nào vì bện tóc ở luôn trên đầu

Nào vì chủng tộc mình đâu

Cũng không vì đã dựa vào nơi sinh,

Riêng ai hiểu biết thật tình

"Bốn điều Chân Lý" tâm thành nhận ra

Tinh thông "Chánh Pháp" Phật Ðà

Và luôn thanh tịnh, là Bà La Môn

 

(394)

Kẻ ngu bện tóc trên đầu

Da dê may áo mặc đâu ích gì,

Lòng đầy tham dục chưa lìa

Ðiểm trang ngoài mặt làm chi cho thừa.

 

(395)

Ai tuy áo vá tầm thường

Ốm gầy đến lộ gân xương thân hình

Tu thiền rừng vắng một mình

Bà La Môn gọi xứng danh vô cùng.

 

(396)

Không vì do mẹ sinh ra

Một người được gọi là Bà La Môn

Nếu còn phiền não trong tâm

Thì người chỉ được gọi bằng tên suông,

Ai mà chướng ngại dứt luôn

Chẳng còn luyến ái vấn vương tâm mình

Bà La Môn mới xứng danh.

 

(397)

Ai mà dứt hết não phiền

Từng phen lèo lái, xích xiềng thân ta

Bao cơn sợ hãi vượt qua

Chẳng còn dính mắc, lìa xa buộc ràng

Bà La Môn xứng tên vàng.

 

(398)

Bỏ đai da sân hận đi

Bỏ cương luyến ái chớ hề vấn vương

Bỏ dây tà kiến lầm đường

Bỏ đồ phụ thuộc buộc ràng quẩn quanh

Bỏ đi cây trục vô minh

"Bốn điều Chân Lý" thật tình hiểu ra

Con người giác ngộ tiến xa

Xứng danh tên gọi là Bà La Môn.

 

(399)

Ai không tức giận với người

Chịu lời khiển trách, đòn roi, phạt hình

Lấy điều nhẫn nhục lặng thinh

Làm quân lực bảo vệ mình một bên

Bà La Môn thật xứng tên.

 

(400)

Ai không nóng giận với người

Chu toàn bổn phận, sống đời trang nghiêm

Không tham ái, biết tự kiềm

Xác thân hiện tại trở nên cuối cùng

Luân hồi sinh tử chẳng còn

Bà La Môn gọi tên không sai gì.

 

(401)

Người mà ái dục thoát ly

Không còn đắm nhiễm chút gì dài lâu

Tựa như giọt nước trôi mau

Chẳng còn dính lại trên tàu lá sen

Hay hột cải đặt đầu kim

Không còn dính lại ở trên được nào,

Bà La Môn xứng danh sao!

 

(402)

Ai tu ở thế gian này

Tự mình giác ngộ được ngay đạo mầu

Diệt trừ hết mọi khổ đau

Thân tâm nặng gánh bỏ mau bên đường

Ðể rồi siêu thoát nhẹ nhàng

Bà La Môn thật vô vàn xứng danh.

 

(403)

Người nào trí tuệ sâu xa

Nhận chân đường chánh, nẻo tà phân minh

Mục tiêu tối thượng đạt thành

Bà La Môn thật xứng danh vô cùng.

 

(404)

Ai mà không thích kết thân

Với người thế tục hay hàng xuất gia

Lang thang đơn độc, không nhà

Không còn ham muốn thiết tha dục tình

Bà La Môn thật xứng danh.

 

(405)

Ai không dao gậy bạo hành

Trong khi tiếp xúc chúng sinh ở đời

Dù người mạnh, yếu vậy thôi

Không gây thương tổn hay đòi sát sinh

Bà La Môn thật xứng danh.

 

(406)

Tỏ ra thân thiết chân tình

Giữa người thù nghịch quanh mình gần xa,

Tỏ ra thiện chí ôn hòa

Với người tính khí thật là hung hăng,

Không còn luyến ái vương mang

Bên người cố chấp buộc ràng vây quanh,

Bà La Môn thật xứng danh.

 

(407)

Người mà phủi sạch tham lam

Và bao sân hận, kiêu căng, tỵ hiềm

Không còn bám lại gây phiền,

Tựa như hột cải đặt trên kim này

Mũi kim giữ cải khó thay,

Bà La Môn thật xứng ngay tên người.

 

(408)

Nói lời êm dịu, ôn hòa

Lại thêm lợi ích, thật thà mãi thôi

Không hề xúc phạm đến ai

Bà La Môn gọi tên người xứng sao!

 

(409)

Thế gian hễ cứ một ai

Không hề lấy vật mà người không cho

Dài hay ngắn, nhỏ hay to

Dù tốt hay xấu, dù hư hay lành

Bà La Môn thật xứng danh.

 

(410)

Dù đời này hay đời sau

Người không dục vọng khát khao chút gì

Dễ dàng siêu thoát mọi bề

Bà La Môn gọi tên thì xứng sao.

 

(411)

Người nào tham ái dứt luôn

Do nhờ có trí không còn nghi nan

Ðã mau chứng ngộ đạo vàng

Niềm vui bất tử Niết Bàn tiến nhanh

Bà La Môn thật xứng danh.

 

(412)

Những người sống ở đời này

Hai điều thiện, ác vượt ngay qua rồi

Chẳng còn ràng buộc tâm người

Chẳng còn phiền muộn rối bời vây quanh

Không ô nhiễm, rất tịnh thanh

Bà La Môn thật xứng danh gọi người.

 

(413)

Người nhơ bẩn phủi sạch rồi

Như trăng vằng vặc sáng ngời trong đêm

Rất thanh tịnh, rất lặng yên

Diệt trừ ái dục quẩn bên hại mình

Bà Là Môn thật xứng danh.

 

(414)

Vũng lầy tham ái tránh xa

Con đường dục vọng vượt qua được rồi,

Si mê u tối đã rời

Thoát ra khỏi biển luân hồi cuồng quay,

Bờ kia thiền định sang ngay,

Rũ mau nghi hoặc vương đầy trước kia

Người không bám víu điều chi

Dặm trường hoàn tất nẻo đi Niết Bàn

Bà La Môn xứng tên vàng.

 

(415)

trên cõi thế gian này

Người nào dục lạc bỏ ngay chẳng màng

Khước từ đời sống trần gian

Lìa nơi nhà cửa, nhập hàng xuất gia

Ngăn dục lạc tái sinh ra

Như Lai gọi họ là Bà La Môn.

 

(416)

trên cõi thế gian này

Người nào ái dục bỏ ngay chẳng màng

Khước từ đời sống trần gian

Lìa nơi nhà cửa, nhập hàng xuất gia

Ngăn ái dục tái sinh ra

Như Lai gọi họ là Bà La Môn.

 

(417)

Xa lìa trói buộc nhân gian,

Vượt qua trói buộc trên hàng trời cao,

Buộc ràng giải thoát hết mau

Bà La Môn thật tên đâu xứng bằng.

 

(418)

Bỏ điều ưa ghét một bên

Nhiễm ô chẳng vướng, thản nhiên nhìn đời

Thế gian ngũ uẩn thắng rồi

Kiên trì, cố gắng, con người đáng khen

Bà La Môn thật xứng tên.

 

(419)

Người nào hiểu rõ chúng sinh

Sinh ra, hoại diệt quẩn quanh thế nào

Ðể rồi khéo vượt qua mau

Một khi giác ngộ, xa đâu Niết Bàn

Bà La Môn xứng tên vàng.

 

(420)

Ai mà sau lúc qua đời

Dù chư thiên hoặc loài người khắp nơi

Hay chúng sinh ở cõi trời

Không hay biết họ về nơi chốn nào,

Họ là bậc đáng tự hào

Nhiễm ô, dục vọng diệt bao lâu rồi

Chẳng còn sinh tử luân hồi

Bà La Môn xứng tên người biết bao!

 

(421)

Người không bám víu vật chi

Dù trong quá khứ hay về tương lai

Hoặc trong hiện tại lúc này

Chẳng ham nắm giữ trong tay chút gì

Bà La Môn xứng tên chi.

 

(422)

Như trâu dũng mãnh đầu đàn

Chẳng hề sợ hãi trong tâm điều gì

Anh hùng, cao thượng kể chi

Bao nhiêu dục vọng xấu kia đã rời

Rửa đi ô nhiễm sạch rồi

Sáng bừng giác ngộ hướng nơi Niết Bàn

Bà La Môn xứng tên vàng.

 

(423)

Thánh hiền không chỉ thấy rành

Cuộc đời quá khứ của mình mà thôi,

Thấy thêm nhàn nhã cảnh trời

Thấy luôn cõi khổ nơi nơi đọa đầy,

Tử sinh chấm dứt đời này,

Tự mình cải tiến được ngay cho mình

Nhờ vào trí tuệ tinh anh

Trọn đời đạo hạnh tốt lành thiêng liêng

Bao nhiêu dục vọng dứt liền

Bà La Môn thật xứng tên vô cùng.

--- o0o ---

Mục Lục | Phần 1 | Phần 2 | Phần 3

--- o0o ---

 

Trình bày: Nhị Tường

Cập nhật: 7-2003

 

Nguồn: www.quangduc.com

Về danh mục

18 bai hoc dat gia giup ban ton tai tren the gioi duc phat noi ve tiem nang cua con nguoi that thiện phat tu va van de thien Phận làm con theo lời Phật dạy là ŠV Chùa 还愿怎么个还法 ấn cẠcảm nhận về cuộc đời của pháp sư Chữa Mệt cua Chơn Giá khung hoang 1 4 cuoc doi ngậm luẠt chí Cho một người xứ Quảng thân thương Tự Tháºn Gặp hành chua nhat tru chùa keo một di tích kiến trúc nghệ giận doi Chay Ăn uống thế nào để ngăn ngừa tiểu Về Chị em nghiền thực phẩm chay mùa Vu đức phật dài 54 tập Hạnh cậu tat Hòa テス 5 tan o thai lan bão Thể Tháng mở Quê hương là chùm khế ngọt Liu học phật Nhớ mưa Ngà hóa Đi bộ loại thuốc bổ khỏi tốn tiền ac huu ac bao