Truyện Phật Giáo

 

 

TRUYỆN THƠ TIỀN THÂN ĐỨC PHẬT

( Tập 4 )

*** 

ẨN SĨ KHỔ HẠNH

Người kể truyện: 

TÂM MINH NGÔ TẰNG GIAO 

* DIỆU PHƯƠNG XUẤT BẢN 2007 * 

 

 

 Phần 3

21) Chúa voi sáu ngà.

Ch.1: Bồ Tát tái sinh.

22) Chúa voi sáu ngà.

Ch.2: Nơi ở và gia đình.

23) Chúa voi sáu ngà.

Ch.3: Hoàng hậu đầy hận thù.

24) Chúa voi sáu ngà.

Ch.4: Cuộc săn.

25) Chúa voi sáu ngà.

Ch.5: Hoàng hậu đắc thắng.

26) Ngỗng vàng.

27) Voi trắng.

28) Khỉ từ bi.

29) Bài học của nhà vua.

30) Vua hung ác.

31) Diều hâu hiếu thảo.

32) Chàng con khôn ngoan.

33) Người đẹp tuyệt trần.

 

* 21 *

CHÚA VOI SÁU NGÀ

Ch.1: BỒ TÁT TÁI SINH

 

Ngày xưa có tám ngàn voi

Quây quần vui sống cuộc đời bình an

Nơi vùng Hy Mã Lạp Sơn

Gần bên hồ rộng gió ngàn vờn quanh

Hồ liền sáu vịnh nước xanh

Nhìn thời thấy giống sáu hình ngà voi

Thiên nhiên phong cảnh tuyệt vời

“Sáu Ngà” hồ đẹp, mọi người đặt tên.

Vì thần thông giỏi vô biên

Du hành có thể bay trên bầu trời

Voi đầu đàn được lên ngôi

Khắp trong vương quốc chúa voi trị vì.

Chúa voi sinh hoàng tử kia

Thân thì trắng toát, mặt thì hồng tươi

Đỏ dưới chân, đỏ trên môi

Voi hoàng tử quả khác đời rất xa:

“Là Bồ Tát, đã trải qua

Bao nhiêu tiền kiếp thật là khác nhau

Khi là thần sống dài lâu

Khi là thú vật đớn đau cuộc đời

Đôi khi lại sống kiếp người

Tử sinh, sinh tử luân hồi cuồng quay.”

Qua nhiều triệu năm trước đây

Voi hoàng tử với lòng đầy khát khao

Học theo Phật Pháp tối cao

Ước mong đắc đạo khác nào Phật đâu

Voi yêu kính Phật từ lâu

Nên voi tu học đạo mầu chuyên tâm

Mỗi khi vấp váp sai lầm

Là thêm kinh nghiệm tu thân sửa mình

Voi tu “ thập thiện” nhiệt thành:

“Sát sinh, trộm cắp, dục tình tránh xa

Không lời lừa dối điêu ngoa

Không lời thêu dệt lại qua đôi chiều

Không lời thô ác đặt điều

Tham, sân, si cũng xả theo dòng đời.”

Nghiệp lành theo giữ đủ mười

Thân tâm thanh lọc, xa rời vô minh

Trải qua nhiều kiếp tái sinh

Kiếp này tạm mượn dáng hình voi thôi.

Voi hoàng tử lớn lên rồi

Thân hình to lớn, vòi dài uốn cong

Như xích bạc mạnh vô song,

Vì voi có sáu ngà trông oai hùng

Hiên ngang, vĩ đại, lạ lùng

Sáu màu khoe sắc ngà trông tuyệt vời

Nên voi tên cũng lạ đời

Mọi người ca tụng chàng: “Voi Sáu Ngà”!

Khi voi chúa chết bất ngờ

Chàng voi hoàng tử thay cha cầm đầu

Lên ngôi lãnh đạo trước sau

Tám ngàn voi quý cùng nhau theo chàng

Voi thông minh, voi khôn ngoan

Tiếng tăm lừng lẫy lan tràn chốn xa:

“Dưới quyền voi chúa sáu ngà

Bầy voi xứng đáng để mà vinh danh.”

Bầy voi cũng rất tâm thành

Cúng dường chư Phật ở quanh núi đồi

Phật Độc Giác năm trăm người

Tự mình giác ngộ, suốt đời tĩnh tu

Các ngài chan chứa tâm từ

Thấy người đau khổ vô bờ quanh đây

Các ngài muốn dạy điều hay

Mong người giải thoát kiếp này êm xuôi

Tiếc thay hầu hết mọi người

Không ham pháp quý, cứ vùi bến mê

Sống thời mạt pháp não nề

Cho nên các vị không hề dạy ai

Luôn im miệng, chẳng thốt lời

Đáng buồn cho chúng sinh thời đó sao!

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

KING SIX TUSKER AND

THE QUEEN WHO HATED HIM

Ch.1: Rebirth Of The Bodhisatta

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)

 

* 22 *

CHÚA VOI SÁU NGÀ

 

Ch.2: NƠI Ở VÀ GIA ĐÌNH

 

Hồ dài và rộng biết bao

Giữa hồ không có cây nào mọc lên

Nước hồ trong vắt êm đềm

Tựa như khối ngọc thần tiên vô cùng

Nước mênh mông khắp một vùng

Hoa sen, hoa súng chập chùng lượn nhanh

Trắng, hồng phô sắc trời xanh

Đếm ra bảy lớp bao quanh giữa hồ,

Tiếp liền là nước lững lờ

Mọc ra lúa đỏ nhấp nhô khoe mầu

Voi dù đứng cũng không sâu,

Kế là cây nhỏ họp nhau thành rừng

Hoa thơm đếm đủ mười từng

Vàng, xanh, trắng, đỏ tưng bừng múa reo,

Rồi là rừng đậu mọc theo

Rồi rừng bìm bịp, dưa leo, bí bầu

Rồi rừng mía mọc chen nhau

Rồi chuối, rồi mít quả đâu thiếu gì

Rừng tre, vườn táo, hàng me

Tính ra đủ loại cực kỳ tốt tươi

Nơi đây phong cảnh tuyệt vời

Thật là tráng lệ một thời xa xưa.

Bao quanh là núi mộng mơ

Đếm ra bảy ngọn vách phô sắc vàng

Vừa rực rỡ, vừa chói chang

Tựa như ánh sáng vừng dương đầu ngày

Ngọn cao, ngọn thấp đẹp thay

Thất sơn bao bọc hồ này thân thương

Góc hồ ở mạn Đông phương

Một nơi mặt nước gió thường thổi qua

Mọc lên sừng sững cây đa

Thân cao, to lớn, vươn ra bốn cành

Chĩa về bốn hướng ở quanh

Tám ngàn chồi mọc vươn nhanh lên trời

Đẹp sao khó nói nên lời

Bồng lai tiên cảnh so thời cũng ngang.

Phía Tây hồ có động vàng

Phía trong Kim Động thênh thang vô cùng

Hai voi hoàng hậu trong cung

Thường cùng voi chúa vào vùng động sâu

Bà hoàng Khả Ái đứng đầu

Bà hoàng Duyên Dáng đứng vào hàng hai

Tám ngàn voi xếp hàng dài

Cùng nhau vào động là nơi an lành

Tránh mùa mưa bão hoành hành,

Nhưng về mùa hạ nóng hanh núi đồi

Cả đoàn lại kéo ra chơi

Gốc cây đa lớn tạm thời ẩn thân

Nhánh cây che mát vô ngần

Thêm hồ có gió mơn man thổi vào.

*

Một ngày hoa nở đẹp sao

Vườn hoa Đại Thọ đón chào chúa voi

Cùng hai hoàng hậu tới nơi

Tùy tùng hộ tống nhạc trời vang xa

Chúa voi đi đụng cành hoa

Bà hoàng Duyên Dáng quả là không hên

Lá khô, kiến đỏ rơi liền

Bay xuôi chiều gió bám trên thân bà,

Chánh cung Khả Ái đứng xa

Đứng nơi khuất gió vậy mà duyên may

Phấn hoa theo cánh hoa bay

Gieo hương thơm ngát bám đầy châu thân

Voi Duyên Dáng chợt nổi sân

Nghĩ thầm: “Voi chúa có phần xấu xa

Chiều voi Khả Ái hơn ta

Hôm nay đối xử tỏ ra bạc tình.”

Thế là oán hận nảy sinh

Thù này mong dịp để thanh toán rồi.

Một ngày nhân buổi đẹp trời

Đoàn voi xuống tắm đùa chơi trong hồ

Muôn hoa đẹp đẽ sắc phô

Voi thi nhau hái điểm tô thân người,

Một voi dâng đến chúa voi

Đóa sen thật lớn, bảy chồi thơm hương

Chúa voi nhận đóa sen hường

Sau khi rảy phấn lên vừng trán xong

Bèn đưa tặng lại chánh cung

Bà hoàng Khả Ái vui mừng tạ ơn

Voi Duyên Dáng bèn nổi cơn

Nổi lòng ghen ghét thiệt hơn nữa rồi:

“Phen này mình lại kém người.”

Căm thù voi chúa nay thời gia tăng.

*

Một ngày voi chúa sẵn sàng

Gom nhiều thực phẩm để mang cúng dường

Các Phật Độc Giác thân thương

Đủ năm trăm vị trong rừng kế bên,

Voi Duyên Dáng cũng theo liền

Cũng mang cúng Phật tạo thêm phước lành

Thầm cầu nguyện chuyện riêng mình:

“Lìa trần mong được tái sinh cung vàng

Làm công chúa, làm bà hoàng

Tại Ba La Nại vẻ vang cuộc đời,

Làm hoàng hậu của vua rồi

Mong thêm nhan sắc, vua thời mê say

Sẽ dành quyền lực trong tay

Trả thù voi chúa chuyến này khó chi

Tâu vua kiếm thợ săn kia

Cung tên tài giỏi sai đi vào rừng

Dùng tên độc bắn tử thương

Giết xong voi chúa lấy luôn cặp ngà

Mang về dâng tặng hoàng gia

Trả thù như vậy mới là xong xuôi.”

Sau khi ước nguyện vậy rồi

Bà hoàng Duyên Dáng biếng lười uống ăn

Tấm thân cứ héo mòn dần

Một thời gian ngắn từ trần ngay thôi.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

KING SIX TUSKER AND

THE QUEEN WHO HATED HIM

Ch.2: Home And Family

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)

 

* 23 *

CHÚA VOI SÁU NGÀ

 

Ch.3: HOÀNG HẬU ĐẦY HẬN THÙ

 

Tái sinh vương quốc xa xôi

Làm nàng công chúa dáng người đẹp xinh

Voi Duyên Dáng lúc trưởng thành

Quốc vương cho kết duyên lành lứa đôi,

Vua Ba La Nại cưới rồi

Phong nàng làm chánh hậu nơi cung đình.

Không quên kiếp trước của mình

Nàng mong rửa hận thỏa tình bấy lâu

Nàng bèn giả bộ ốm đau

Xanh xao dáng ngọc, u sầu nét hoa

Nghe tin vua vội ghé qua

Vuốt lưng, thăm hỏi tỏ ra ân cần:

“Mắt nhung nàng đẹp tuyệt trần

Cớ sao héo uá đau buồn xanh xao?”

Nàng bèn khẽ đáp ngọt ngào:

“Thiếp ôm mộng ước nhưng sao khó thành

Nên buồn lo mãi quẩn quanh.”

Vua cười: “Nàng cứ thật tình nói đi

Nay nàng ưa thú vui gì

Ta liền ban tặng có chi ngại ngùng.”
Nàng thưa: “Thật khó vô cùng,

Xin cho triệu tập khắp trong nước nhà

Các tay thiện xạ tài ba

Bấy giờ thiếp sẽ nói ra ước nguyền.”

Vua nghe chiều ý nàng liền

Sai quân đánh trống lệnh truyền thợ săn

Trong vương quốc khắp xa gần

Phải về tụ tập trước sân triều đình.

Thợ săn tuân lệnh nhiệt tình

Sáu mươi ngàn thợ vội trình diện ngay

Mang theo tặng vật về đây

Vua mời hoàng hậu. Nàng đầy sướng vui.

Nàng lên tiếng bảo đám người  :

“Ta nằm mơ thấy ở nơi rừng già

Có con voi trắng sáu ngà

Ngà voi tuyệt mỹ khiến ta ước hoài.”

Thợ săn cả đám đáp lời:

“Tổ tiên săn bắn mấy đời đã qua

Nào nghe voi trắng sáu ngà

Nơi đâu voi ở xin bà chỉ cho.”

Nàng nhìn đám thợ lô nhô

Thấy chàng kia dáng dấp thô vô cùng

Chân tay vạm vỡ to phồng

Rậm râu, sẹo cổ, mặt trông dữ dằn

Tên là Đại Cẩu, thợ săn

Chàng này kiếp trước thù hằn chúa voi,

Nàng trông ưng ý ngay thôi

Nhủ thầm: “Đây chính là người giúp ta.”

Nàng bèn xin phép vua nhà

Để đưa Đại Cẩu lên tòa lầu cao

Chỉ tay về phía rừng sâu:

“Bên kia là núi, phía sau núi này

Có Kim Động to lớn thay

Có cây đa lớn tại đây lâu đời

Tám ngàn cành vươn khắp nơi

Đó là vương quốc của voi sáu ngà

Lớn to, mạnh mẽ, kiêu sa

Có tài chiến đấu tỏ ra hàng đầu

Tám ngàn voi khác theo sau

Đội quân hung dữ ai nào sánh ngang.”
Thợ săn hỏi, giọng hoang mang:

“Biết bao châu báu trong hoàng cung đây

Sao bà lại thích ngà này

Hay bà muốn thợ bỏ thây rừng già?”

Nàng bèn nói, giọng thiết tha:

“Ta thù voi chúa sáu ngà thâm sâu

Từ trong kiếp trước đã lâu

Chứ đâu phải thấy lần đầu trong mơ

Hãy săn voi, giết giùm ta

Giết xong ta thưởng món quà tạ ơn

Năm ngôi làng đẹp biếu luôn.”

Nàng lên tiếng nói tinh khôn dụ người.

Thợ săn nghe nói thuận lời

Xin nàng chỉ lối tới nơi động vàng

Tới nơi voi tắm bình thường

Để mà tính kế dễ dàng giết voi.

Kiếp xưa nàng nhớ mãi thôi

Nơi voi hay tắm không đời nào quên

Chỉ đường cho thợ săn liền:

“Hồ sâu trong mát giữa miền hoa thơm

Trong vùng Hy Mã Lạp Sơn

Gần cây đa lớn cành vươn lá dày

Chúa voi thường tắm hồ này

Tắm xong đủng đỉnh từ đây trở về

Có hoàng hậu theo cận kề

Cài sen vương miện muôn bề yêu thương.”

Sau khi hướng dẫn tỏ tường

Thợ săn đồng ý lên đường săn voi,

Nhưng nàng hoãn bảy ngày trời

Sau khi tạm thưởng cho người hiên ngang

Một ngàn đồng quý tiền vàng

Cho về chuẩn bị sẵn sàng đi xa.

Rồi thợ rèn, rồi thợ da

Nàng cho triệu tập thật là khẩn trương

Để làm dụng cụ bất thường

Dùng săn voi dữ trong rừng nay mai,

Bảy ngày sản xuất xong xuôi

Đồ dùng đặc biệt cho người thợ săn

Thêm đồ uống, thêm thức ăn

Lương khô thực phẩm chu toàn lắm thay,

Thợ săn trở lại đúng ngày

Sau khi nhận lệnh, chia tay lên đường

Dẫn theo một đám tùy tùng

Vượt bao thôn xóm tới vùng xa xôi

Khi gần biên địa vắng người

Một mình thợ dấn bước nơi hiểm nghèo.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

KING SIX TUSKER AND

THE QUEEN WHO HATED HIM

Ch.3: The Hate-filled Queen.

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)

 

* 24 *

CHÚA VOI SÁU NGÀ

 

Ch.4: CUỘC SĂN

 

Một mình không có ai theo

Hết băng rừng rậm lại trèo non cao

Qua vùng ngập nước lao xao

Qua vùng lầy lội xiết bao nhọc nhằn

Cuối cùng đến đỉnh Kim Sơn

Núi cao đầy quỷ ẩn thân chốn này

Thời gian để tới được đây

Bảy năm, bảy tháng, bảy ngày. Lâu thay!

Thợ nhìn trước mắt thấy ngay

Cây đa vĩ đại lá dầy phủ giăng

Tám ngàn cành lớn vươn ngang

Nơi đây voi chúa hiện đang ẩn mình

Sáu ngà vươn thật hãi kinh

Có tài chiến đấu khoẻ, nhanh, hào hùng

Lại thêm quân đội tùy tùng

Tám ngàn voi quý canh chừng một bên

Không xa hồ nước thần tiên

Chúa voi tắm lội thường xuyên lâu rồi

Quanh hồ cây cỏ tốt tươi

Bướm ong bay lượn, đất trời thăng hoa.

Thợ săn theo rõi từ xa

Đường đi voi chúa hắn ta ghi lòng

Sau khi voi chúa đi xong

Hắn đào một hố sâu trong ven đồi

Ngụy trang hầm hố xong xuôi

Sáng sau hắn tới nấp nơi hố này

Mang cung tên ẩn trong đây

Trên đầu tóc buộc giống thầy tu thêm

Thành ngay một chỏm phía trên

Áo vàng hắn khoác vào bên phía ngoài,

Khi voi chúa vừa tới nơi

Kẻ gian tên độc tức thời bắn ra

Mũi tên cực độc ngấm qua

Chúa voi gầm thét vang xa núi rừng

Cả đoàn voi rống vang lừng

Bước chân hoảng loạn một vùng nát tan

Chúa voi nhìn thấy kẻ gian

Điên cuồng xông tới hung tàn chẳng nương

Chợt nhìn ra mầu thân thương

Mầu vàng tu sĩ thông thường hay mang

Không nên xâm phạm phũ phàng

Cho nên voi chúa vội vàng dừng chân

Rồi voi chúa dạy kẻ gian:

“Kẻ nào tội lỗi vương mang thân mình

Đầy gian xảo, thiếu chân tình

Áo vàng dù khoác xứng danh đâu nào

Thân tâm thanh tịnh khó sao!

Còn người chế ngự được bao lỗi lầm

Tự an tâm, tự điều thân

Quyết theo chánh pháp bước chân rộn ràng

Mới xứng danh khoác áo vàng!”

Chúa voi sân hận chẳng vương chút gì

Giọng bình thản hỏi chàng kia:

“Sao anh muốn giết ta vì cớ chi

Hay ai xúi dục anh đi?”

Thợ săn Đại Cẩu tức thì vội thưa:

“Bà hoàng yêu quý của vua

Tại Ba La Nại đã đưa ý này

Nói rằng nằm mộng mới đây

Thấy ngài nên muốn chiếm ngay cặp ngà.”

Nghe xong voi chúa suy ra:

“Chính nàng Duyên Dáng của ta kiếp nào

Tái sinh hoàng hậu tối cao

Tại Ba La Nại với bao uy quyền

Muốn ta chết để thỏa nguyền

Chứ đâu có muốn lấy riêng cặp ngà.”

Chúa voi ra lệnh thiết tha:

“Hãy cưa lấy bộ ngà ta bây giờ

Khi ta còn sống. Đừng chờ!

Về trao hoàng hậu mê mờ ác tâm.”

Thợ săn nghe vậy mừng thầm

Cầm cưa đứng dậy tiến gần chúa voi

Tưởng rằng ngà dễ cắt thôi

Nào ngờ voi chúa thân người quá cao

Cắt ngà đâu có dễ nào

Voi bèn cúi thấp mình vào bên tai

Nằm kê đầu dưới đất đai

Thợ săn theo chiếc vòi dài trèo lên

Thọc cưa vào miệng voi liền

Muốn cưa cho đứt hai bên cặp ngà

Miệng voi máu chợt ứa ra

Trông voi tình cảnh thật là đớn đau

Thợ săn cưa có được đâu

Ngà voi to chắc dễ nào mà cưa

Chúa voi bình thản tâm tư

Thốt lời: “Ta sức quá ư đuối rồi

Nhưng ta vẫn cố giúp thôi

Anh đưa tay hãy nâng vòi ta lên.”

Thợ săn theo đúng lệnh trên

Chúa voi cố sức cuộn liền cán cưa

Dùng vòi liên tục đẩy đưa

Đôi ngà lần lượt kể như đứt lìa

Chúa voi đưa tặng thợ kia

Nhắn rằng: “Anh hãy mang về hoàng cung

Tặng cho hoàng hậu đáng thương

Tâm tà đưa lạc vào đường u mê

Mong bà sớm thấy nẻo về

Ngà này dù quý ta thì tiếc đâu

Lòng ta mong ước trước sau

Bao nhiêu công đức từ lâu vun trồng

Làm nhân duyên đẹp vô cùng

Giúp ta đắc đạo, cõi lòng thăng hoa!”

Chúa voi bèn hỏi thêm ra:

“Anh đi từ chốn quê nhà đến đây

Thời gian phải mất bao ngày?”

Thợ săn kể lể rõ ngay hành trình

Chúa voi khẽ nói ân tình:

“Anh quay về chốn đế kinh chuyến này

Với thần lực ngà quý đây

Thời gian chỉ mất bảy ngày mà thôi.”

Sau khi thợ săn đi rồi

Đàn voi tản mát khắp nơi tụ về

Cùng hoàng hậu Khả Ái kia

Tiếc thay voi chúa đã lìa trần gian

Cả đoàn hỗn loạn, hoang mang

Xót thương đau đớn, khóc than não nề

Rồi sau đó kéo nhau đi

Báo tin Phật Độc Giác nghe tỏ tường

Rằng voi chúa đã tử thương

Thỉnh mời quý vị lên đường tới nơi

Viếng thăm lần chót thi hài

Hiện đang quàn tại rừng ngoài khoảng không,

Năm trăm vị Phật đồng lòng

Nhẹ bay lên vượt không trung đi liền

Theo nhau đáp xuống đất thiêng,

Hai voi khỏe mạnh nâng lên thi hài

Tỏ lòng sùng kính các ngài

Rồi nâng cao nữa lên đài hỏa thiêu

Chúa voi toàn thể kính yêu

Thi hài hỏa táng lửa reo bập bùng

Suốt đêm trong thánh địa rừng

Các Phật Độc Giác ngồi cùng tụng kinh

Hôm sau vào lúc bình minh

Đài thiêng tắt lửa, hương lành ướp tro

Tám ngàn voi kéo xuống hồ

Bên nhau tắm rửa giã từ chốn đây

Theo hoàng hậu Khả Ái ngay

Hướng nơi chốn cũ và quay trở về

Đầu chia nhau đội tro kia

Nghiêm trang, thành kính kéo đi một đoàn.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

KING SIX TUSKER AND

THE QUEEN WHO HATED HIM

Ch.4: The Hunt.

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)

 

 

* 25 *

CHÚA VOI SÁU NGÀ

 

Ch.5: HOÀNG HẬU ĐẮC THẮNG

 

Thợ săn vượt núi băng ngàn

Bảy ngày về tới ngay hoàng cung thôi

Mang theo được cặp ngà voi

Lung linh tỏa chiếu sáng ngời linh thiêng

Gặp hoàng hậu hắn vui liền

Vội vàng dâng cặp ngà lên tâu trình:

“Lệnh bà đã được hoàn thành

Đây ngà voi chúa rừng xanh qua đời.”

Bà hoàng hoảng hốt thốt lời:

“Vậy ngài đã chết thật rồi hay sao?”

Nâng niu ngà quý thuở nào

Hào quang sáu sắc phô mầu long lanh

Đặt lên quạt nạm ngọc xanh

Ôm ngà nàng chợt tỏ nhanh nỗi lòng:

“Chúa voi tiền kiếp là chồng

Quân vương một thuở mặn nồng bên nhau

Giờ đây ngài có còn đâu

Thợ săn sát hại đớn đau bạo tàn

Mũi tên độc hại vô vàn

Khiến ngài thiệt mạng tiêu tan cuộc đời

Thợ săn theo lệnh ta sai

Coi như ta đã giết ngài còn chi.”

Quá đau thương! Quá sầu bi!

Khiến nàng chịu đựng thêm gì bữa nay

Tim nàng vỡ nát ra ngay

Và nàng tức khắc tại đây từ trần,

Chút vô minh, chút lòng sân

Gây ra bao sự muôn phần tang thương.

Sau này truyện tích kể rằng

Chính nàng Duyên Dáng là hoàng hậu xưa

Kiếp sau quyết chí đi tu

Nghe lời Phật dạy rất ư tâm thành

Nữ tu giác ngộ thật nhanh

Hoàn toàn giải thoát ngọn ngành khổ đau.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

KING SIX TUSKER AND

THE QUEEN WHO HATED HIM

Ch.5: The Victorious Queen.

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)

 

* 26 *

NGỖNG VÀNG

 

Tại Ba La Nại thời xưa

Một đêm hoàng hậu nằm mơ tuyệt vời:

“Ngỗng vàng nói chuyện như người

Trăm câu thông thái, ngàn lời cao xa!”

Sáng ra hoàng hậu thiết tha

Kể cho vua rõ rồi bà cầu xin

Xin vua sai người đi tìm

Ngỗng vàng hiền triết để đem ngỗng về,

Vua dò hỏi khắp mọi bề

Biết rằng có loại chim kia lạ lùng:

“Ngỗng vàng đó! Giống vô cùng!”

Nhưng không dễ gặp, khắp vùng hiếm hoi,

Quần thần góp ý ngay thôi

Khuyên vua xây hồ lớn nơi ngoại thành

Hoa tươi, lá thắm, nước xanh

Ngỗng vàng, chim chóc vờn quanh mấy hồi.

Bấy giờ trên núi xa vời

Ngỗng rừng sinh sống thảnh thơi họp đàn

Tính ra tới chín chục ngàn

Đứng đầu ngỗng chúa lông vàng long lanh.

Khi hồ nước được hoàn thành

Bao nhiêu cây cảnh vây quanh trên bờ

Dưới hồ mặt nước nên thơ

Bông sen, bông súng lững lờ muôn hoa,

Hằng ngày lúa được vãi ra

Gọi mời chim chóc gần xa tụ về

Sống an lành, ăn thoả thuê

Có người bảo vệ không hề hiểm nguy.

Thế là tin tức loan đi

Ngỗng rừng nghe thấy tức thì hân hoan

Đến trình với chúa ngỗng vàng

Muốn cùng nhau kéo cả đàn về kinh

Xem hồ, xem cảnh hữu tình

Sống lâu đỉnh núi buồn tênh lâu rồi,

Ngỗng vàng đồng ý rong chơi

Cả đàn hoan hỉ nhắm nơi kinh thành

Về Ba La Nại cho nhanh

Trời quang bay lượn, hồ xanh đón chào

Hồ thơm ngát, hương ngạt ngào

Nhà vua ra lệnh trước sau canh chừng

Bẫy giăng kỹ lưỡng một vùng

Người rình chờ đón chim rừng tới đây.

*

Thế rồi buổi sáng hôm nay

Thợ săn canh gác thấy ngay chim trời

Một đàn đông đảo tới nơi

Dẫn đầu chim lớn lông thời long lanh

Màu vàng phô sắc trời xanh

Nhắm ngay hồ nước lượn quanh đáp vào

Chín mươi ngàn ngỗng lao xao

Cùng bay dày đặc khác nào đám mây

Lưới giăng sẵn đã lâu ngày

Ngỗng vàng đáp xuống mắc ngay lưới rồi

Khổ thay ngỗng chúa, than ôi!

Bay quanh đàn ngỗng rối bời kêu la

Không chim nào dám xông pha

Tìm đường cứu chúa thoát ra lưới này

Cả đàn vươn cánh tung bay

Trở về núi cũ trốn đây an toàn

Chỉ riêng một ngỗng đầu đàn

Đó là ngỗng bạc, kiên gan, trung thành

Tới bên ngỗng chúa của mình

Tỏ ra trọn nghĩa, trọn tình cùng nhau

Ngỗng vàng khuyên: “Hãy đi mau

Kẻo mà bị bắt khổ đau cuộc đời.”

Quyết tâm, ngỗng bạc đáp lời:

“Dù cho nguy hiểm tôi thời chẳng đi

Mặc cho sống chết sá gì.”

Ngỗng vàng ngỗng bạc đang khi tâm tình

Thợ săn xuất hiện thình lình

Bên hồ thấy ngỗng, giật mình ngẩn ngơ

Ngỗng vàng đẹp vẻ kiêu sa

Dáng hình vương giả thật là nghiêm trang.

Chợt nghe ngỗng bạc kêu van:

“Xin ông thả chúa ngỗng vàng của tôi.”
Thợ săn từ tốn thốt lời:

“Ngỗng vàng! Sao bạn đến nơi chốn này

Mà không thấy lưới giăng đây?”
Ngỗng vàng vội đáp: “Khi hay biết rằng

Cuộc đời sắp chấm dứt ngang

Và rồi cái chết lẹ làng kề bên

Ích gì mà đấu tranh thêm

Con sông số mệnh ta nên xuôi dòng

Nên không thấy được lưới ông.”

Thợ săn cảm kích trong lòng nói thêm

Hỏi chàng ngỗng bạc kề bên:

“Tại sao bạn chẳng bay lên mà về?

Còn như ngỗng mắc lưới kia

Là ai mà bạn không lìa xa nhau?”

Anh chàng ngỗng bạc buồn rầu:

“Đó là ngỗng chúa đứng đầu đàn tôi

Vừa là bạn quý lâu đời

Biết bao tình nghĩa, bỏ rơi sao đành

Dù thân tôi có tan tành

Cũng xin tình nguyện ở quanh chết cùng.”

Thợ săn nghe giọng hào hùng

Cho nên cảm phục trong lòng biết bao

Nghĩ thầm: “Ngỗng thật thanh cao

Chứa chan can đảm, dạt dào thân thương

Nếu ta hại chúa ngỗng vàng

Thần linh chắc sẽ phũ phàng phạt ta

Ta nên thả ngỗng vàng ra

Tiền vua ban thưởng thiết tha làm gì.”

Thợ săn vội gỡ bẫy kia

Và săn sóc ngỗng rất chi nhiệt thành

Rồi lên tiếng: “Hãy bay nhanh

Bay về núi cũ an lành tấm thân.”

Chàng ngỗng bạc vui vô ngần

Hết lời ca ngợi lòng nhân của người:

“Nguyện cầu cho bạn suốt đời

Sống trong hạnh phúc, an vui, sang giàu.”

Ngỗng vàng lên tiếng hỏi mau;

“Bẫy tôi do lệnh từ đâu thế này?”

Thợ săn: “Lệnh của vua đây

Chiều theo hoàng hậu một ngày nằm mơ.”

Rồi ông kể rõ chuyện ra

Ngỗng vàng suy nghĩ: “Vậy ta nên về

Về kinh đô, yên mọi bề

Thợ săn được thưởng không hề thiệt chi

Còn vua nghe nói từ bi

Lại thêm sáng suốt còn gì quý hơn,

Ta sẽ xin vua ban ơn

Thả ta bay nhảy tại luôn hồ này

Thế là mọi chuyện lành thay.”

Ngỗng vàng bèn quyết định ngay thốt lời:

“Ông nên mau mang chúng tôi

Về kinh vua đúng lệnh ngài mới đây

Phần tôi thời có dịp may

Gặp vua, hầu chuyện tỏ bày tâm tư.”

Thợ săn nghe vậy ngần ngừ

Sợ rằng ngỗng sẽ rất ư hiểm nghèo

Ngỗng vàng thuyết phục đủ điều

Cuối cùng ông cũng xuôi theo đồng lòng.

 *

Thợ săn về tới hoàng cung

Vua và hoàng hậu vô cùng mừng vui

Nhìn hai ngỗng đẹp tuyệt vời

Một thời như tuyết trắng nơi non ngàn,

Một thời óng ánh sắc vàng

Vua đưa hai ngỗng lên ngang cây sào

Sào vàng quý giá biết bao

Vua mang thực phẩm ngon vào mời chim

Ngỗng vàng sau đó cả đêm

Cùng vua thảo luận liên miên chuyện đời

Chuyện vua cai trị khắp nơi

Làm sao đúng đắn cho người ngợi ca:

“Bao trách nhiệm chớ lơ là,

Phô trương đạo đức sáng lòa muôn nơi,

Việc lành đừng có buông lơi,

Nêu cao chân lý rạng ngời nhân gian,

Phô thêm trí tuệ chứa chan,

Xứng danh cương vị ngai vàng biết bao.”

Thế rồi buổi sáng hôm sau

Ngỗng vàng, ngỗng bạc cùng nhau lên đường

Vua và hoàng hậu thân thương

Tiễn đôi ngỗng đẹp về phương xa vời

Bay qua cửa sổ ra ngoài

Đôi chim tung cánh cuối trời thênh thang.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE GOLDEN GOOSE

Trong “The Stories Of Buddha’s Former Births”

của Anjali Pal)

 

* 27 *

VOI TRẰNG

 

Gần chân Hy Mã Lạp Sơn

Chúa voi trắng đẹp sống luôn nơi này

Chúa voi cai trị tại đây

Tám ngàn voi sống họp bầy cùng nhau

Chúa voi thường rất buồn rầu

Vì voi có mẹ từ lâu mù lòa

Hằng ngày voi vào rừng già

Quả ngon, trái ngọt hái ra gửi về

Mong cho mẹ được no nê

Nào ngờ mẹ lại không hề được ăn

Đàn voi độc ác vô ngần

Lén giành ăn hết cả phần mẹ voi

Buổi chiều trở lại nhà rồi

Khi voi thấy mẹ đói thời xót xa

Quyết đưa mẹ vào rừng già

“Đàn voi ích kỷ thiết tha làm gì.”

Khi đàn voi ngủ li bì

Chúa voi giắt mẹ lánh đi vào rừng

Lên trên núi ở trong vùng

Vào hang đá nọ vô cùng tốt tươi

Cạnh hồ sen đẹp tuyệt vời

Lá hoa giỡn sóng reo vui lạ thường.

*

Một hôm có gã thợ rừng

Từ Ba La Nại đến vùng này đây

Thăm bà con đã lâu ngày

Tới bên hồ nước chẳng may lạc đường

Bàng hoàng, lo sợ, hãi hùng

Khóc cho số phận thảm thương nghẹn lời.

Dưới hồ voi trắng đang bơi

Chợt nghe sầu não tiếng người than van

Bèn lên bờ tính hỏi han

Thợ rừng hoảng sợ vội vàng chạy đi

Đuổi theo voi nói: “Sợ chi!

Tôi không có ý hại gì anh đâu

Sao anh than khóc thảm sầu?”

Thợ rừng: “Tôi lạc rừng sâu bảy ngày

Quẩn quanh đói khát trong đây.”

Voi bèn an ủi với đầy từ tâm:

“Tôi đưa khỏi chốn sơn lâm

Rồi về quê cũ muôn phần bình yên.”

Voi đưa vòi thấp xuống liền

Thợ rừng bám đó leo lên lưng ngồi

Voi đưa ra khỏi rừng rồi

Anh theo đường cũ về nơi kinh thành.

*

Về Ba La Nại an lành

Chợt nghe tin tức loan nhanh phố phường

Rằng voi quý của quốc vương

Vừa đây mới chết, ngài đương buồn rầu

Muốn tìm voi khác thay mau

Sẽ ban tiền thưởng trước sau rất nhiều.

Thợ rừng vội vã vào triều

Chuyện voi trắng chốn cheo leo non ngàn

Kể vua nghe thật rõ ràng

Trình rằng nhớ chỗ, dễ dàng bắt voi,

Vua đồng ý, cử đoàn người

Theo anh thợ nọ vào nơi rừng già.

Sau thời gian ngắn xông pha

Băng ngang đồng ruộng, xuyên qua núi đồi

Cả đoàn tới được rừng rồi

Suối hồ hoang dã, đất trời bình yên

Họ bèn rón rén tới nhìn

Thấy voi trắng nọ quả nhiên tuyệt vời

Dưới hồ voi trắng thảnh thơi

Hái sen mềm mại búp tươi đem về

Dâng lên cho mẹ voi kia

Mẹ mù đâu có thể đi ra ngoài.

Chàng voi trắng chợt đánh hơi

Nhận ra mùi lạ, biết người ở quanh

Nhìn lên thấy lính triều đình

Cùng anh thợ nọ đứng rình ở trên

Chàng voi nghĩ: “Tên đê hèn

Không màng ân nghĩa, sớm quên ơn người

Bọn này ta diệt dễ thôi

Sức ta mạnh mẽ ai thời sánh ngang

Nhưng ta không muốn tang thương

Tránh phương tàn ác, theo đường từ bi

Ta nên để họ bắt đi

Gặp vua xin thả bề gì cũng yên

Voi theo kế hoạch đó liền

Theo đoàn lính tráng, theo tên gian hùng.

Đêm về voi mẹ trông chừng

Mù loà chờ đợi, con không thấy về

Nghe ồn ào biết hiểm nguy

Biết con bị bắt lôi đi mất rồi

Mẹ voi than khóc kêu trời

Thương con sẽ bị ra nơi chiến trường

Đánh nhau thời dễ tử thương

Mẹ con như vậy hết đường gặp nhau

Mẹ mù nằm ẩn hang sâu

Cõi lòng tan nát đớn đau vô cùng.

Nghe tin voi trắng về cung

Dân Ba La Nại vui mừng liên hoan

Khắp kinh thành đều trang hoàng

Kết vòng hoa đẹp mang choàng cổ voi

Đồ ăn, thức uống ngon sơi

Mọi người lũ lượt mang mời voi ngay

Nhưng voi lại lãnh đạm thay

Bỏ ăn, bỏ uống, héo gầy tấm thân,

Sợ voi yếu sức dần dần

Khiến cho tính mạng có phần lâm nguy

Mọi người báo quốc vương nghe

Vua thân hành tới voi kia trong chuồng

Cho voi ăn rất thân thương

Nhưng voi từ chối không màng chút chi

Ngạc nhiên vua hỏi tức thì:

“Ngươi không hãnh diện chút gì hay chăng

Giúp cho vương quốc vẻ vang?”

Chàng voi than thở: “Tôi màng ăn đâu

Chỉ cầu mong mãi trước sau

Trở về nuôi mẹ hang sâu mù loà

Thân tàn, sức yếu, tuổi già

Không ai chăm sóc chắc là chết thôi.”

Vua nghe xúc động bồi hồi

Nên vua quyết định thả voi tức thì.

Chàng voi cảm tạ, ra đi

Giã từ vua quý, quay về hang xưa

Tới nơi vui mấy cho vừa

Mẹ voi còn sống nằm chờ đợi con

Hai tai nghe ngóng bồn chồn

Chàng voi hút nước ở luôn dưới hồ

Rưới lên lưng mẹ voi mù

Khiến cho mẹ tưởng trời mưa, lầm bầm:

“Trái mùa! Mưa lạ vô ngần

Chắc là thần ác bất thần ra tay

Con ta vắng mặt tại đây

Nào ai bảo vệ, khổ thay thân già.”

Chàng voi trắng đến sát bà

Quỳ bên, an ủi thật là yêu thương

Mẹ voi nhận được tiếng chàng

Đứng lên vội vã rống vang vui mừng.

Chàng voi kể lại tận tường

Chuyện chàng theo lính lên đường về kinh

Chuyện nhà vua phóng thích mình

Mẹ voi cảm động thật tình tri ân:

“Quốc vương đức độ bội phần

Chúc vua hạnh phúc, chúc dân an lành.”

Bên hồ sen nước long lanh

Mẹ con voi trắng sống quanh êm đềm

Chàng voi phụng dưỡng mẹ hiền

Đến ngày voi mẹ quy tiên chầu trời.

*

Thời gian lần lượt dần trôi

Tới phiên voi trắng êm xuôi lìa trần

Nhà vua ra lệnh quần thần

Dựng pho tượng đá ở gần hồ xưa

Giữa thiên nhiên cảnh hoang sơ

Tượng chàng voi trắng nên thơ vô cùng

Hằng năm vua với hoàng cung

Cùng bao dân chúng tưng bừng đến đây

Liên hoan quanh tượng voi này

Ngày “Hội Voi Trắng” tràn đầy thân thương

Nhớ voi từng sống vẻ vang

Dạt dào chữ hiếu, thênh thang tâm từ.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

WHITE ELEPHANT

Trong “The Stories Of Buddha’s Former Births”

của Anjali Pal)

 

* 28 *

KHỈ TỪ BI

 

Tại vùng Hy Mã Lạp Sơn

Tám mươi ngàn khỉ họp đàn sống chung

Dưới quyền khỉ chúa hào hùng,

Gần khu vườn ở cánh rừng bên sông

Có cây vĩ đại vô cùng

Xoài ngon, trái lạ, thơm lừng đó đây

Thấy xoài chín mọng giăng đầy

Khôn ngoan khỉ chúa dặn ngay cả đàn:

“Hãy mau hái hết mà ăn

Nếu không xoài rớt trôi lăn sông ngòi

Xuôi về thành phố xa xôi

Loài người ăn được tức thời ưa luôn

Mò tới gốc, tìm tới nguồn

Rừng ta sinh sống chẳng còn được yên

Người ta xâm phạm tới liền.”

Khỉ nghe. Theo đúng lệnh trên tức thì.

Ngờ đâu có một trái kia

Ẩn trong tổ kiến khó bề nhận ra

Trên cành thấp mọc lòa xòa

Xoài rơi xuống nước trôi xa dập dình

Về Ba La Nại kinh thành

Thoát qua mắt khỉ tinh ranh cả bầy.

*

Vua Ba La Nại sáng nay

Tắm sông mát mẻ nhân ngày thảnh thơi

Mấy người đánh cá gần ngài

Chợt đâu vớt được trái xoài trên sông

Họ nhìn kinh ngạc vô cùng

Rồi bèn kính cẩn đem dâng vua hiền

Vua nhìn, tự hỏi ngạc nhiên:

“Trái cây gì lạ? Ở miền nào đây?”

Hỏi dân chài lưới sông này

Họ thưa đồng loạt không hay biết gì,

Vua bèn hỏi kiểm lâm kia

Họ thưa: “Trái đó rất chi xa vời

Trái xoài tên gọi lâu rồi

Ở trên rừng thẳm khuất nơi non ngàn

Dưới chân Hy Mã Lạp Sơn.”

Khi vua ăn thử thấy thơm lạ thường

Vị ngon ngọt mãi vấn vương

Khiến vua ham muốn tới rừng tìm cây

Dù xoài ở rất xa đây

Vua không ngần ngại định ngày ra đi.

Dòng sâu, nước xiết quản chi

Một đoàn thuyền ngược sông kia lên rừng

Vượt bao sóng nước chập chùng

Vua và quân lính tùy tùng tới nơi

Lên bờ đến gốc cây xoài

Hái ăn một bữa tuyệt vời thơm ngon,

Trời khuya sau buổi hoàng hôn

Nhà vua nằm ngủ dưới luôn gốc xoài

Lính canh gác ở vòng ngoài

Lửa rừng thắp sáng toả dài chung quanh.

Về khuya bầy khỉ chuyền cành

Nhảy lên hái trái xoài giành lẫn nhau

Gây ồn ào giữa canh thâu

Khiến vua thức giấc ngẩng đầu nhìn lên

Thấy ngay bầy khỉ ở trên

Vua bèn gọi lính tới liền để sai:

“Hãy bao vây ngay cây xoài

Cung tên bắn hạ hết loài khỉ kia

Ngày mai làm thịt ngay đi

Xoài cùng thịt khỉ ăn thì chắc ngon.”

Khỉ trên cây nghe hết hồn

Vội tìm khỉ chúa báo luôn sự tình:

“Cây xoài đã bị vây quanh

Tìm đường nào thoát được nhanh chốn này?”

Trấn an khỉ chúa nói ngay:

“Ta tìm cách cứu khỏi đây. An lòng!”

Chàng trèo lên một cành cong

Chuyền ra ngọn xoải qua sông khá dài

Rồi chàng lấy sức phóng người

Bờ bên kia nhảy qua thời dễ thôi,

Chiều ngang sông ước lượng rồi

Tre non một đoạn bằng nơi chiều này

Chặt ra chàng xử dụng ngay

Một đầu buộc chặt thân cây tức thì

Quanh lưng mình quấn đầu kia

Rồi chàng lấy sức đu về ngang sông

Tre non thành chiếc cầu vồng

Để cho bầy khỉ sẽ cùng theo nhau

Leo qua mà thoát hiểm mau,

Tiếc thay chúa khỉ tính sao sai lầm

Quên phần tre buộc quanh thân

Cầu tre do đó một phần hụt đi

Thật là nguy hiểm kể chi.

Hy sinh khỉ chúa tức thì vươn ra

Dùng lưng mình để nối qua

Khiến cầu vừa đủ dài mà sang sông.

Quay nhìn bầy khỉ hãi hùng

Anh chàng khỉ chúa hào hùng hét lên:

“Lưng ta hãy bước chân liền

Tới cầu tre, vượt qua bên kia bờ

Hãy trốn nhanh, đừng chần chờ.”

Tám ngàn chú khỉ xót xa cúi đầu

Chào chàng khỉ chúa thật mau

Bước lên lưng chúa qua cầu bình an

Thế là thoát hiểm cả đàn.

Nào ngờ một khỉ bạo tàn ác tâm

Ghét ganh chúa khỉ bội phần

Từ lâu muốn hại, nay nhân dịp này

Nhảy lên lưng, giẫm mạnh thay

Khiến lưng chúa khỉ gẫy ngay tức thì,

Khỉ gian ác qua bờ kia

Không thèm ngó lại chút gì nạn nhân

Mặc cho khỉ chúa một thân

Đang nằm bất tỉnh vô ngần tang thương.

*

Nhà vua thức giữa đêm trường

Vô tình chứng kiến khỉ đương cứu bầy

Xả thân, bỏ mạng, tan thây

Gương hy sinh ở trên cây tuyệt vời

Nhà vua cảm động nghẹn lời

Sáng sau truyền lệnh cho người trèo lên

Đỡ chàng khỉ chúa xuống liền

Nước thơm tắm rửa khắp trên thân người

Áo vàng mềm mại mặc ngoài

Vua thân ái hỏi: “Nhà ngươi là gì

Mà can đảm cứu khỉ kia

Mạng mình chẳng tiếc, từ bi lạ thường?”

Mặc dù sắp bị tử thương

Anh chàng khỉ chúa nhẹ nhàng thưa ngay:

“Tôi là thủ lãnh cả bầy

Chỉ huy, dẫn dắt tại đây lâu rồi

Cả bầy thương mến tin tôi

Tôi đâu nuối tiếc cõi đời làm chi

Khi đưa bầy thoát hiểm nguy.

Đứng đầu đất nước trị vì muôn dân

Muốn cho tốt đẹp mọi phần

Không nên coi trọng tấm thân của mình

Ưu tiên lo lắng tâm thành

Cho nguồn hạnh phúc an lành của dân.”

Nói xong khỉ chúa từ trần

Núi rừng vẳng tiếng nhạc buồn ngân xa.

Nhà vua ra lệnh tang ma

Trang nghiêm hỏa táng như là quốc vương

Để ghi kỷ niệm hào hùng

Dựng lên ngọn tháp giữa vùng rừng hoang.

Khi vua trở lại cung hoàng

Về Ba La Nại trong hằng bao năm

Nhớ lời khỉ chúa trối trăn

Trị dân đúng Pháp, gieo nhân tốt lành.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE GREAT-HEARTED MONKEY

Trong “The Stories Of Buddha’s Former Births”

của Anjali Pal)

 

* 29 *

 

BÀI HỌC CỦA NHÀ VUA

 

Tại Ba La Nại thuở xưa

Bà hoàng hậu quý mới vừa sinh xong

Một trai hoàng tử đầu lòng

Mọi người vui vẻ khắp trong cung đình.

Khi chàng mười sáu xuân xanh

Đi xa chàng cố học hành khổ công

Các môn tài nghệ tinh thông,

Thành tài trở lại hoàng cung xa vời.

Khi vua cha vừa qua đời

Chàng hoàng tử nọ tức thời nối ngôi

Trị vì đúng Pháp mãi thôi

Thế là đất nước tới hồi quang vinh

Các quan trong khắp triều đình

Tỏ ra xử án công bình nổi danh

Hết kẻ gian, còn dân lành

Pháp đình do đó vắng tanh lạ kỳ.

Vua hiền một buổi nghĩ suy

Xem mình còn khiếm khuyết gì hay chăng

Để lo sửa cho đàng hoàng

Quốc dân thêm tốt, ngai vàng thêm uy,

Vua hiền từ đó trở đi

Bắt đầu tìm hiểu rất chi tận tình:

“Quanh cung điện, trong triều đình

Thấy không ai trách chê mình một câu

Toàn lời ca ngợi trước sau

Chắc người nể sợ nói đâu thật lòng.”

Nhà vua thầm nghĩ vậy xong

Bèn rời khỏi chốn nội cung ra ngoài

Nhưng rồi cũng chẳng có ai

Nêu ra khuyết điểm chê bai chút gì.

Quanh kinh thành ngài ra đi

Khắp nơi không tiếng trách chi đến mình

Từ nội thành, tới ngoại thành

Toàn nghe ca ngợi tiếng lành mà thôi

Nhà vua suy nghĩ kỹ rồi

Quyết đi các tỉnh xa xôi chuyến này

Bao nhiêu việc nước trong đây

Giao cho quan lại tạm thay thế mình.

Cải trang thành một dân lành

Lên đường với kẻ trung thành đánh xe

Trong thành thị, ngoài làng quê

Cả vùng biên địa rất chi xa vời

Nhà vua dò hỏi mọi nơi

Toàn nghe dân chúng thốt lời khen vua

Cuối cùng từ chốn biên khu

Dân tình nghe đủ, xe đưa ngài về.

*

Bấy giờ ở nước cận kề

Nhà vua cai trị mọi bề an vui

Ko Sa La nước đẹp tươi

Có vua đạo đức, mọi người ngợi ca

Nhà vua cũng rất thiết tha

Muốn tìm khuyết điểm để mà tu thân

Khi vua đi khắp xa gần

Cũng toàn nghe tiếng người dân khen mình

Ngài quay về lại kinh thành

Trong lòng cảm thấy an lành biết bao.

*

Nhưng rồi chuyện bất ngờ sao

Hai vua cùng lúc đi vào lối kia

Con đường chật hẹp vùng quê

Chỉ vừa đủ một chiếc xe trên đường

Ngược chiều xe chẳng chịu nhường

Lái xe đều muốn đối phương tránh mình

Hai xe bối rối thật tình

Lái xe bèn hỏi vòng quanh thăm dò

Để mang mọi chuyện ra so

Thời vua hai nước tình cờ ngang nhau

Uy danh, thế lực, sang giàu

Lại thêm tuổi tác có đâu khác gì

Thật là khó xử kể chi

Cuối cùng hai kẻ lái xe đồng tình

Đem so giới đức vua mình

Ai hơn sẽ được quyền dành ưu tiên

Đi trên đường hẹp này liền

Ai thua sẽ phải chịu phiền tránh qua.

Lái xe nước Ko Sa La

Khoe rằng vua hắn thật là nêu gương:

“Mang cứng rắn đối kẻ cương,

Mang mềm mỏng đối kẻ thường hay nhu

Mang nhân đức đối hiền từ

Và mang bất thiện trao đưa kẻ tà,

Vậy mong bạn tránh lối qua

Vua tôi giới đức so ra hơn người.”

Lái xe kia vội trả lời

Vua Ba La Nại tôi thời khác xa:

“Lấy từ bi, lấy ôn hòa

Thắng cơn nóng giận bùng ra thét gầm,

Lấy hiền lành, lấy thiện tâm

Thắng lòng hung ác bất nhân khó lường,

Lấy tâm bố thí cúng dường

Thắng hàng keo kiệt, thắng phường tham lam,

 Lấy chân thật để đập tan

Những trò hư ngụy, dối gian ở đời.”

Lái xe kia vừa dứt lời

Vua Ko Sa La tức thời ngộ ra

Lệnh cho xe mình dẹp qua

Để mà nhường lối rất là thành tâm

Vua xuống xe và đích thân

Bước qua xe khách ân cần hỏi han

Vua Ba La Nại lân bang

Cả hai càng trò truyện càng cảm thông

Vua Ba La Nại thật lòng

Góp bao ý kiến vô cùng quý thay

Cho ông vua nước bạn này

Để mà trị quốc từ nay phú cường.

*

Hai vua từ biệt lên đường

Vua Ba La Nại về vương quốc mình

Gây bao công đức nhiệt tình

Cuối đời, mãn nghiệp, vua sinh lên trời.

Còn vua Ko Sa La thời

Nhớ câu căn dặn, nhớ lời nhủ khuyên

Trở về vua thực hiện liền

Làm bao việc thiện chẳng quên lời vàng

Cuối đời từ giã nhân gian

Sinh lên thiên giới vô vàn vẻ vang.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE KING’S LESSON

Trong “Stories Of  The Buddha”

của Caroline A.F. Rhys Davids)

 

* 30 *

VUA HUNG ÁC

 

Tại Ba La Nại một thời

Nhà vua cai trị là người hại dân

Hung tàn, phi pháp, bất nhân

Tạo bao nghiệp ác vô ngần xấu xa

Sưu cao, thuế nặng ban ra

Lại thêm hình phạt thật là gắt gao

Nhân dân bị ép khác nào

Mía trong máy ép, từ bao lâu rồi,

Vua không hề có tình người

Không thương ai cả, dù nơi cung vàng

Nhà vua khe khắt, bạo tàn

Vợ con cùng với các quan u sầu

Coi vua có khác gì đâu

Như là hạt bụi làm đau mắt người

Như là sạn lẫn cơm thôi

Như dao mũi nhọn đâm nơi tay mình.

Một ngày vua chết thình lình

Thế là dân chúng mặc tình sướng vui

Họ cười nói, họ vui chơi

Đón mừng hoàng tử nối ngôi trị vì,

Thi hài vua hoả táng đi

Với ngàn xe củi lửa thì bốc cao

Tro tàn còn chẳng là bao

Dùng trăm ghè nước đổ vào tắt ngay.

Ngai vàng vua mới lên thay

Nhà vua giới đức đó đây chào mừng

Thật hoan hỉ, thật tưng bừng

Hội hè rộn rã, tiệc tùng liên miên

Bà con sung sướng như điên

Khắp nơi trống dội, khắp miền cờ bay

Trên ngai vua thật oai thay

Lính cầm lọng trắng che ngay trên đầu

Oai phong lẫm liệt biết bao

Triều đình, quan lại đứng chầu chung quanh

Vòng ngoài là những lính canh

Cùng đoàn giữ cửa trung thành từ lâu.

*

Một người giữ cửa chợt đâu

Lại than, lại khóc buồn rầu khôn nguôi

Trong khi thiên hạ vui cười

Nhà vua thấy lạ buông lời hỏi han:

“Cha ta vừa mới từ trần

Toàn dân tỏ vẻ vô ngần sướng vui

Chỉ riêng ngươi lại sụt sùi

Cha ta chắc đối với ngươi tốt lành

Và từng yêu mến thật tình?”

Anh chàng gác cửa chân thành vội thưa:

“Tôi nào thương tiếc nhà vua

Khi vua còn sống thường ưa đánh người

Thang lầu lên xuống cạnh tôi

Vua hay ngừng lại và rồi nắm tay

Đánh tôì tám cái đầu này

Nặng như cây búa trong tay thợ rèn,

Qua đời vua chắc chẳng quên

Bên kia thế giới vẫn quen tật này

Đánh đầu người đã quen tay

Thế là vua lại sẽ gây muộn phiền

Những người cõi đó cuồng điên

Nếu mà họ trả vua liền về đây

Nghe mà khủng khiếp lắm thay

Đầu tôi lại bị đánh ngay liên hồi

Nghĩ mà buồn bã đấy thôi

Nên tôi lo lắng để rồi khóc than.”

Vua hiền lên tiếng trấn an:

“Lo chi! Vua đã thành than tro rồi

Ngàn xe củi đốt thân ngài

Cả trăm ghè nước mọi người tưới lên

Lại thêm đào đất bốn bên

Vua còn đâu nữa, chớ nên lo gì,

Chúng sinh khi đã chết đi

Đi luôn theo nghiệp trước kia của mình

Xác thân cũng đã tan tành

Làm sao trở lại quẩn quanh cõi trần

Để mà quấy rối xa gần

Nhà ngươi chớ sợ! Yên tâm từ giờ!”

Anh chàng giữ cửa nghe ra

Trong lòng cảm thấy quả là êm xuôi

Hai dòng lệ hết tuôn rơi

Thay vào là một nụ cười an tâm.

Nhà vua trẻ cai trị dân

Trị vì đúng Pháp, lòng nhân dạt dào

Luôn luôn bố thí đẹp sao

Gây bao công đức, tạo bao phước lành

Đến khi mãn nghiệp của mình

Giã từ dương thế, tái sinh cõi lành.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE TAWNY KING

Trong “Stories Of  The Buddha”

của Caroline A.F. Rhys Davids)

 

* 31 *

DIỀU HÂU HIẾU THẢO

 

Thuở xưa có chú diều hâu

Rất là hiếu thảo, ai đâu sánh cùng

Chim nuôi cha mẹ trong rừng

Ở vùng Linh Thứu chập chùng núi non,

Một mùa bão táp dập dồn

Gió gào buốt giá, mưa tuôn tràn đầy

Diều hâu khốn khổ cả bầy

Không hề chịu nổi nên bay đi liền

Đến Ba La Nại gần bên

Rủ nhau đậu lại ở trên bức tường

Cả bầy run lạnh thảm thương,

Có ông triệu phú giàu sang trong vùng

Trên đường ra bến tắm sông

Bất ngờ trông thấy mủi lòng thương chim

Dụ chim về dưới mái hiên

Trú mưa, đốt lửa sưởi thêm ấm người,

Bãi chôn bò ở gần nơi

Phú ông sai lấy thịt rơi đem về

Cho chim ăn uống thỏa thê

Sai con bảo vệ thêm bề an vui.

Khi mưa gió chấm dứt rồi

Diều hâu lành mạnh tức thời bay đi

Về nơi rừng núi trước kia

Họp nhau bàn tính cách gì trả ơn

Ơn người có tấm lòng vàng

Chim cùng quyết định: “Cả đàn chúng ta

Từ nay bay khắp gần xa

Thấy chi vải vóc hay là nữ trang

Ta nên lượm đừng để vương

Rồi mang thả xuống nhà thương gia này.”

*

Kể từ buổi đó vui thay

Diều hâu cất cánh tung bay khắp trời

Thấy ai đem vải ra phơi

Hay đồ trang sức để nơi sân nhà

Chim rình chờ họ lơ là

Rồi nhanh như cắt bay sà xuống ngay

Chụp mau những thứ phơi đây

Bay quanh trở lại thả đầy xuống sân

Nhà thương gia, nhà ân nhân,

Phú ông nhận biết chim thầm trả ơn

Ông gom đồ đó lại luôn

Cất đi một chỗ đâu còn tham chi.

Những người đã mất của kia

Đều cùng nổi giận tức thì kéo nhau

Trình vua rõ chuyện diều hâu,

Vua bèn ra lệnh quân hầu ra tay

Bắt ngay chim diều hâu này

Một con là đủ, từ đây phăng lần

Tìm ra đồ chẳng khó khăn,

Quân hầu cùng với thợ săn tuân hành

Khắp nơi lưới bẫy giăng quanh

Diều hâu hiếu thảo trở thành nạn nhân

Mắc đôi cánh, kẹt đôi chân

Đưa về vua để xử phân rõ ràng.

 Phú ông bất chợt đi ngang

Trên đường tới chốn cung vàng hầu vua

Nhìn chim ông động tâm từ

Dặn quân hầu giữ chim cho tốt lành

Ông theo họ đến hoàng thành

Rồi cùng vào giữa triều đình với chim.

Vua tra hỏi diều hâu liền:

“Nhân dân bị trộm khắp trên phố phường

Các ngươi phạm tội đó không?”

Diều hâu thành thật mọi đường nhận ngay.

Nhà vua khen: “Vậy tốt thay!

Bọn ngươi cất giấu đồ này ở đâu?”

Chim thưa: “Tất cả diều hâu

Lấy xong đồng loạt bỏ vào nhà kia

Nhà ông triệu phú cận kề

Tại Ba La Nại, không hề thiếu chi.”

Nhà vua: “Vì lý do gì

Cả bầy chim lại cứ đi trộm hoài?”

Chim thưa: “Tính mạng chúng tôi

Phú ông cứu giúp, nay thời trả ơn.”

Nhà vua thắc mắc hỏi luôn:

“Diều hâu đôi mắt tinh hơn mọi loài

Xa trăm dặm cũng thấy hoài

Sao ngươi chẳng thấy bẫy người ta giăng?”

Diều hâu bình thản thưa rằng:

“Chúng sinh tai họa khi đang chờ mình

Và thân mạng hết an lành

Dễ gì biết được sự tình chi đâu

Nên va chạm lưới thật mau.”

Nhà vua nghe vậy, gật đầu cảm thông

Vua quay qua hỏi phú ông.

Phú ông xác nhận: “Thưa không sai gì!

Những đồ vật bị trộm kia

Sẵn sàng hoàn trả lại về chủ nhân

Hiện còn đầy đủ mọi phần,  

Chỉ xin hoàng thượng ban ân chuyến này

Cho diều hâu được thả ngay

Diều hâu hiếu thảo lại đầy nghĩa, nhân.”

Vua hiền chấp thuận, ra ân

Thế là đồ đạc chủ nhân lấy về

Còn diều hâu hiếu thảo kia

Hướng nơi rừng cũ bay đi đẹp lòng.

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE VULTURE

Trong “Stories Of  The Buddha”

của Caroline A.F. Rhys Davids)

 

* 32 *

CHÀNG CON KHÔN NGOAN

 

Gia đình điền chủ thời xưa

Có con trai nọ mới vừa sinh ra

Đẹp lòng mẹ, hài lòng cha

Khi chàng khôn lớn cả nhà vui tươi.

Đột nhiên ông nội qua đời

Cha chàng từ đó thành người khổ đau

Nhớ thương ông nội dài lâu

Tro tàn hài cốt cha đâu nỡ rời

Mang về chôn cất tận nơi

Nấm mồ xây giữa vườn thời đẹp thay,

Mỗi khi cha đến nơi đây

Thường mang phủ khắp mộ đầy bông hoa

Khóc than nước mắt nhạt nhòa

Uống ăn cha chẳng thiết tha nữa rồi

Chẳng buồn tắm rửa thân người

Việc nhà việc cửa cha thời bỏ lơ.

Chàng trai thấy vậy xót xa

Nghĩ thầm: “Mình phải giúp cha lành hiền

Ngưng đau khổ, dứt muộn phiền

Chuyện này ai sẽ làm nên ngoài mình.”

Khi chàng dạo bước ngoại thành

Thấy con bò chết nằm quanh bên đồi

Chàng bèn mang cỏ thật tươi

Cùng bao nước uống tới nơi cạnh bò

Mời bò: “Cỏ hãy ăn no!

Nước ngon hãy uống! Ta lo sẵn sàng!”

Bà con qua lại thấy chàng

Nghĩ chàng mất trí và đang điên cuồng

Thế là họ vội tìm đường

Chạy về báo lại cha chàng đầu đuôi.

Cha chàng nghe nói rụng rời

Đang ngồi than khóc ở nơi vườn nhà

Tạm ngưng giọt lệ xót xa

Rời mồ ông nội chạy ra tìm chàng

La lên: “Con thật bất thường

Xác bò chết sắp xình trương lên rồi

Đưa nước tốt, mời cỏ tươi

Bò sao ăn uống, con thời u mê.”

Chàng con thưa: “Cha nhìn kìa

Bò còn đầy đủ tứ chi, thân người

Đủ cả đầu, thêm cả đuôi

Thời bò sống lại mấy hồi đó cha!

Còn như ông nội ở nhà

Thân người hỏa táng thành ra tro tàn

Đầu mình cùng với tay chân

Có còn đâu nữa, đã tan biến rồi

Cha còn than khóc mãi thôi

Theo con thiết nghĩ tức cười lắm sao

Chẳng tinh khôn một chút nào

Chỉ thêm nhọc xác tổn hao tâm thần.”

Cha chàng chợt tỉnh, nghĩ thầm:

“Con ta quả thật vô ngần khôn ngoan

Biết điều gì đúng cần làm

Tỏ ra khôn khéo khuyên can cha mình.”

Ông bèn nói, giọng tâm tình:

“Con tôi trí tuệ, tinh anh vô ngần

Giờ đây cha đã nhận chân

Đâu tồn tại mãi tấm thân con người

Vô thường sự vật trên đời

Mong manh như giọt sương rơi đầu cành

Từ nay cha nguyện tâm thành

Xua cơn bi thảm quẩn quanh trong đầu,

Con như làn nước nhiệm mầu

Tưới vào dập tắt lửa sầu trong cha,

Con như tay khéo nhổ ra

Cái gai nhức nhối xót xa muộn phiền,

Lòng cha giờ thật bình yên

Tràn nguồn an lạc, xa miền thương đau.”

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE SUJATA

Trong “Stories Of  The Buddha”

của Caroline A.F. Rhys Davids)

 

* 33 *

NGƯỜI ĐẸP TUYỆT TRẦN

 

 Trong vương quốc nọ thuở xưa

Có chàng hoàng tử mới vừa sinh ra

Vua cha cùng với hoàng gia

Đón mừng quý tử thật là vui tươi,

Ông quan tể tướng đồng thời

Cũng vừa sinh được ra đời một trai,

Thế là đôi trẻ cả hai

Lớn lên kết bạn thân hoài cùng nhau,

Tới khi mười sáu tuổi đầu

Cả hai được gửi đi vào trường xa

Học hành tài nghệ thăng hoa

Xong xuôi cùng trở về nhà ngay thôi.

Nhà vua vui vẻ truyền ngôi

Cho chàng hoàng tử. Khắp nơi chào mừng.

Ông quan tể tướng theo gương

Xin về ẩn dật, muốn nhường chức ngay

Con ông được cử lên thay

Được nhà vua trẻ từ nay tin dùng.

Cả hai cai trị khắp vùng

Thật là đúng Pháp toàn vương quốc nhà.

*

Kinh thành có một thương gia

So bề tài sản thật là giàu sang

Có con gái đẹp khuôn trăng

Như tiên nữ chốn cung Hằng khác chi

Yêu kiều, diễm lệ, mê ly

Mọi người chiêm ngưỡng say mê vô vàn.

Ông thương gia vào cung vàng

Gặp vua, đề nghị dâng nàng vào cung

Để hầu hạ vị quân vương,

Mời tiên tri khắp bốn phương về chầu

Để xem tướng quý hàng đầu

Của người mỹ nữ muốn hầu cận vua.

Vị quân vương chẳng chối từ

Thuận theo kế hoạch đúng như đã bàn

Cử tiên tri, một phái đoàn

Đến thăm dò tại nhà nàng xem sao.

Thương gia tiếp đẹp biết bao

Tiệc tùng trọng thể đón chào quý thay

Đang khi dự tiệc tại đây

Thời nàng xuất hiện, đắm say lòng người

Thấy nàng nhan sắc tuyệt vời

Tiên tri các vị tức thời ngất ngây

Tựa như người uống rượu say

Trí kia chợt mất, tâm này chợt điên

Lỡ lời, ăn nói quàng xiên

Làm điều thất thố gây phiền chủ gia

Bị nàng giận, đuổi khỏi nhà

Thật là nhục nhã, quả là đắng cay

Cả đoàn bực tức về ngay

Tường trình vua rõ, lời đầy dối gian:

“Nàng không xứng cạnh ngai vàng

Tựa như phù thủy hung tàn mà thôi.”

Vua nghe tâu rõ vậy rồi

Chối từ người đẹp, không mời vào cung.

Nàng hay tin, bực vô cùng

Sinh lòng oán hận quốc vương vô vàn.

Thương gia sau đó gả nàng

Cho quan tể tướng bạn vàng của vua

Vị quan trẻ tuổi mến ưa

Yêu nàng vợ trẻ, coi như thiên thần.

*

Kiếp xưa người đẹp tuyệt trần

Vốn là cô gái nghèo nàn mà thôi

Nhưng lòng từ chẳng kém người

Cúng dường, bố thí cô thời quản chi

Luân hồi nhiều kiếp qua đi

Kiếp này giàu, đẹp, dậy thì xinh tươi.

*

Năm nay hội lớn tới rồi

Mùa mưa vừa dứt khắp nơi ăn mừng

Cả kinh thành đều tưng bừng

Cửa nhà sáng rực, phố phường vui reo.

Trước khi tể tướng vào triều

Ra đi dặn vợ mến yêu đôi lời:

“Linh đình đám rước khắp nơi

Nhà vua tham dự vui chơi chuyến này

Trước tiên ngài sẽ qua đây

Khi ngài tới cửa, nhớ ngay một điều

Vì nàng nhan sắc mỹ miều

Nếu nàng lộ diện sẽ nhiều nguy tai

Nên nàng tránh đừng gặp ngài

Để cho ngài khỏi rối bời tâm tư.”

Sau khi lo bảo vệ vua

Ông quan trẻ tuổi, nhân từ, vào cung

Vầng dương vừa khuất sau rừng

Bóng trăng xuất hiện không trung sáng ngần

 Đuốc đèn rực rỡ nhà dân

Xe vua cùng với quần thần dạo quanh

Thanh bình trên khắp kinh thành

Vị vua cao cả, uy danh rạng ngời.

Trước tiên vua ghé thăm nơi

Dinh quan tể tướng tường ngoài kín vây

Trên cao cửa sổ dinh này

Vợ quan tể tướng tại đây ngóng chờ

Giỏ hoa để sẵn phòng hờ

Thấy vua ghé tới nàng phô sắc liền

Đẹp tuyệt trần, đẹp như tiên

Ló đầu ném xuống vua hiền đầy hoa

Dáng mê hồn, vẻ thướt tha

Vua nhìn lên thấy lòng đà ngất ngây

Điên cuồng, rạo rực, đắm say

Bao nhiêu tâm trí hầu bay xa vời

Đâu còn nhận biết quanh ngài,

Vua lên tiếng hỏi thăm người đánh xe

Về người đẹp tại lầu kia

Đánh xe trình rõ chi li mọi điều.

Mắt tinh, người đẹp mỹ miều

Thấy nhà vua trẻ có chiều đê mê

Vẻ như dao động nặng nề

Nàng liền đóng cửa và đi trở vào

Bóng hồng khuất nẻo lầu cao

Dưới lầu vua trẻ nôn nao tâm hồn

Vừa ngây ngất, vừa bồn chồn

Hội hè, đám rước đâu còn thiết chi

Lệnh cho xe quay trở về

Vào phòng riêng cứ nằm mê mẩn người

Huyên thuyên nói nói cười cười

Cận thần thấy vậy tức thời báo ngay

Trình quan tể tướng được hay

Quan về hỏi vợ, lòng đầy lo âu.

Vợ thưa lại chuyện trên lầu

Ném hoa cho kẻ lạ đâu biết gì:

“Ông này đứng dưới lầu kia

Răng hô, bụng bự khó bề nhận thay

Vua hay quan chức chi đây!

Khi hoa ném xuống người này nhìn lên

Rồi quay xe bỏ đi liền

Nào đâu có rõ vua hiền hay ai.”

Ông quan tể tướng thở dài:

“Thế là nàng đã hại đời của ta

Khổ quốc vương, khổ hoàng gia

Mai ta tìm cách để mà giúp vua.”

*

Hôm sau tể tướng nhân từ

Vào chầu vua lúc trời vừa hừng đông

Đứng ngay ngoài mé cửa phòng

Nghe vua nói sảng ở trong một mình

Huyên thuyên lời kẻ si tình

Ông quan tể tướng triều đình nhận ra:

“Vua đang mê mẩn vợ ta

Nếu không thoả nguyện chắc là chết thôi

Bổn phận ta là bầy tôi

Phải lo tìm cách cứu ngài khỏi nguy.”

Về nhà tể tướng nghĩ suy

Quan kêu thân tín thầm thì đôi câu:

“Có cây rỗng ruột từ lâu

Trong đền thần nọ ở đầu làng kia

Đêm nay đợi lúc trời khuya

Nhà ngươi bí mật hãy đi tới đền

Chui vào cây rỗng ngồi yên

Chờ ta tới đó khấn nguyền thần linh.”

Quan thêm khi quan trần tình

Vái van cầu nguyện vua mình bình an

Thời thân tín giả giọng thần

Phán rằng: “Tể tướng bình tâm nghe này!

Vua không bệnh hoạn chi đây

Chỉ vì tình ái đọa đày tấm thân

Vua si mê quý phu nhân

Si mê nhan sắc mỹ nhân vợ ngài

Ngài cần dâng vợ ngài thôi

Nhà vua thoả nguyện tức thời hết nguy!”

Hôm sau tể tướng tức thì

Thi hành kế hoạch đúng y dự trù

Lời thần mách bảo nhân từ

Để quan tể tướng cứu vua chuyến này,

Quan tể tướng phổ biến ngay

Các quan lớn nhỏ được hay biết liền

Triều đình trút hết muộn phiền

Kéo nhau yết kiến vua hiền cho mau

Ông quan tể tướng trình tâu

Mong vua tuyển vợ mình vào trong cung.

Vua nghe tâu chợt ngại ngùng

Vội lên tiếng hỏi như bừng cơn mê:

“Thế là các vị thần kia

Biết ta say đắm cuồng si vì nàng

Nên không xử sự đàng hoàng

Nghĩ suy sai lạc, nói năng ngông cuồng?”

Ông quan tể tướng thưa luôn:

“Quả tình đúng vậy. Quần thần đều hay.”

Vua thầm nhủ: “Hổ thẹn thay

Thế gian truyền tụng chuyện này của ta

Thật hèn hạ, quá xấu xa

Giờ đây nghĩ lại thật là đáng chê.”

*

Nhà vua hối hận muôn bề

Những điều chân chính đã về trong tâm

Lòng ngài thanh thản bội phần

Chẳng còn tham đắm mỹ nhân nữa rồi,

Biết dừng lại đúng lúc thôi

Nhà vua trẻ bỗng thốt lời tâm can:

“Ta không muốn phản bạn vàng

Muốn theo chánh đạo vô vàn thơm hương,

Nêu chánh pháp, giữ kỷ cương

Đóng vai một vị quốc vương tốt lành

Công bằng, chính trực, tinh anh

Để dân được hưởng an bình bốn phương

An cư, lạc nghiệp, phú cường

Còn như nghiệp ác chớ vương làm gì!

Ta mong tể tướng quên đi

Đừng bao giờ nhắc chuyện về phu nhân

Dù cho người đẹp tuyệt trần,

Chúng ta tình bạn thiết thân thuở nào

Giữ trong sạch, giữ thanh cao

Lòng trần tham ái dễ nào nhuộm dơ!”

 

(phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE UMMADANTI

Trong “Stories Of  The Buddha”

của Caroline A.F. Rhys Davids)

 

---o0o---

Mục Lục >> Phần 1>> >> Phần 2 >>  Phần 3