Truyện Phật Giáo

• Mục Lục & Vài Nét Về Tác Giả
01. Người làm mặt nạ
02. Gái nghèo
03. Lòng tham tai hại
04. Con dao trong tâm
05. Không phải lỗi thày thuốc
06. Chú khỉ nhân từ
07. Gần Phật và xa Phật
08. Tai hại của tham ái
09. Ngày gặp phụ vương
10. Tinh tấn vì đạo
11. Bớ người ta! Ăn cướp!
12. Món nợ truyền kiếp
13. Con trâu
14. Ngọc báu trong áo
15. Người mù sờ voi
16. Một người nghèo lạ
17. Quả báo
18. Cái lưỡi không xương
19. Hòa Thượng heo
20. Cò và cua
21. Dưới gốc mai vàng
22. Công chúa Nhật Quang
23. Dứt bỏ ảo tình
24. Nước mắt mẹ hiền

 

Truyện Ngắn Phật Giáo
Truyện Thơ - Tập 2
Tâm Minh Ngô Tằng Giao (Diệu Phương tái bản 2002)
______________________________________________________________________________

| Tập 1 | Tập 2 | Tập 3 |

(1)
Người làm mặt nạ

Có người thợ ở làng xa
Chuyên làm mặt nạ thật là khéo tay
Rành nghề sinh sống lâu nay
Trong nhà hình vẽ treo đầy khắp nơi
*
Bao nhiêu nét mặt con người:
Đây sao hung ác, kia thời hiền lương
Buồn vui, cười khóc, ghét thương
Đủ hình mặt nạ phô trương mẫu hàng.
*
Một ngày đoàn kịch ghé làng
Dựng lều chuẩn bị rộn ràng xóm thôn
Diễn tuồng “Ác Quỷ” kinh hồn
Nên cần mặt nạ đặt Ông thợ làm,
Ông mừng nhận được “mối hàng”
Trổ tài hoàn tất vội vàng ngày đêm
Vẽ tô mặt quỷ liên miên
Trông vừa ma quái lại thêm dữ dằn.
*
Tình cờ bạn quý ghé thăm
Thấy Ông nét mặt tối tăm bất thường
Gian manh, hắc ám, bất lương,
Ra về khách mãi vấn vương, ngỡ ngàng.
*
Tháng sau bạn lại ghé ngang
Vừa nhìn mặt chủ reo vang vui mừng:
“Bác trông tốt tướng vô cùng
Kỳ này sắc diện xem chừng đẹp ra
Chắc nhiều may mắn đây mà?”
Chủ nhân nghe hỏi lòng đà hoang mang
Sau khi suy ngẫm kỹ càng
Mới hay là tại “mối hàng” mà thôi!
*
Lần đầu mặt quỷ tô bồi
Suốt ngày tưởng tượng mắt lồi, răng nanh
Lưỡi thè máu đỏ liếm quanh
Da vàng hung ác, mặt xanh dữ dằn
Khiến Ông sắc diện tối tăm
Khiến cho khách mới băn khoăn vô vàn.
*
Lần sau mặt nạ nhận làm
Là khuôn mặt vị công thần thanh liêm
Miệt mài Ông thức ngày đêm
Tạo ra những nét lành hiền, thanh cao
Nụ cười nhân hậu dạt dào
Khiến Ông ảnh hưởng tốt vào dung nhan
Mặt Ông bỗng đẹp rỡ ràng
Ghé thăm khách mới khen rằng tốt tươi.
*
Từ lâu Kinh Phật dạy rồi:
“Những điều chứa ẩn ở nơi Tâm người
Luôn luôn biểu lộ ra ngoài:
Tâm như họa sĩ đại tài khéo tay
Vẽ muôn hình tượng giống thay,
Chúng sanh nên gắng tu ngay Tâm mình!”.

(phỏng theo bản văn xuôi của Thích nữ Như Thủy - Như Đức)

(2)
Gái nghèo

Ông Cấp Cô Độc một thời
Xin vào lễ Phật, thỉnh mời Ngài qua
Ở nơi tịnh xá ông ta
An cư yên tĩnh trong ba tháng trời,
Dân thành Xá Vệ thật vui
Được nghe Phật dạy, khắp nơi an lành!
Phật luôn khuyên nhủ chúng sanh
Con đường diệt khổ tâm thành nên tu.
*
Hết mùa ba tháng an cư
Mọi người chuẩn bị tiễn đưa chân Ngài
Cảm vì đức, mến vì tài
Bà con đồng loạt một hai thỉnh cầu
Xin Ngài ở lại đó lâu
Rạng soi thêm ánh đạo mầu tôn nghiêm.
*
Phật chưa hứa nhận gì thêm
Bỗng cô gái nọ quỳ bên chân Ngài,
Cô là tớ gái lâu đời
Làm trong tịnh xá, mọi người mến yêu
Cô nghèo, tâm lại chẳng nghèo
Một lòng tinh tấn tu theo Phật Đà,
Nghe tin Phật sắp rời xa
Cô liền đánh bạo tìm ra chốn này
Một lòng thành kính quỳ đây
Cúi đầu đảnh lễ thỉnh Ngài ở thêm.
Phật nghe xong, nhận lời liền
Phước cho tớ gái tâm hiền biết bao!
Người ta thỉnh Phật dễ nào
Kẻ đầy tiền bạc, người cao chức quyền
Sánh đâu cô gái nghèo hèn
Bạc tiền tuy ít, đức tin lại nhiều!
*
Phật nhân đó dạy đôi điều:
“Ta nào phân biệt giàu nghèo, hèn sang
Chúng sanh bình đẳng, ngang hàng
Cùng nhau tắm gội ánh vàng từ bi!”

(phỏng theo bản văn xuôi của Minh Châu)

(3)
Lòng tham tai hại

Hồi còn tại thế xưa kia
Trên đường giáo hóa Phật đi qua làng
Ngài đi cùng ông A Nan
Khai tâm gieo ánh đạo vàng giúp dân.
*
Đang đi Ngài bỗng dừng chân
Bước quanh lối khác có phần xa thêm
Ông A Nan rất ngạc nhiên
Vội lên tiếng hỏi. Phật liền giảng ra:
“Này A Nan phía trước ta
Có quân giặc cướp thật là hiểm nguy
Sau ta ba kẻ đang đi
Gặp quân giặc đó khó bề thoát qua!”
*
Quả nhiên dạo bước nẻo xa
Ba người bạn thiết tà tà rong chơi
Cười hồn nhiên, bước thảnh thơi
Tới nơi thấy gói vàng rơi giữa đường
Họ ngừng lại lượm, mừng rơn
Cùng la: “Hên quá! Tạ ơn ông Trời!
Chúng mình tổ chức ăn chơi
Linh đình một bữa khao đời vẻ vang!”
*
Một chàng được cử lên đàng
Ghé mua “đồ nhậu” chợ làng gần bên.
Chàng đi, lòng nghĩ thấp hèn:
“Nếu mua thuốc độc trộn kèm thức ăn
Hai tên kia chết nhăn răng
Vàng ta hưởng trọn, sướng bằng lên tiên!”
Thế là chàng thực hiện liền
Âm mưu giết hại bạn hiền vì tham!
*
Hai chàng ở lại cũng bàn:
“Nếu ta không phải chia vàng làm ba
Chỉ chia đôi, sướng quá mà!”
Chúng bèn tìm cách xấu xa giết người.
*
Chàng đi chợ về tới nơi
Hai chàng ẩn núp đồng thời ra tay
Giết ngay bạn quý lâu ngày
Rồi ngồi ăn uống no say, cùng cười:
“Vàng này chỉ phải chia đôi
Thế là mình hưởng cuộc đời giàu sang!”
Nào ngờ thuốc độc dần lan
Hết đời hai kẻ sói lang bạo tàn.
*
Phật bèn dạy ông A Nan:
“Ba người chết bởi lòng tham ngu đần
Giết nhau vì mối ác tâm
Ngu si như vậy muôn phần đáng thương
Chúng sanh xem đó làm gương
Lòng tham tai hại, tìm đường tránh xa!”

(phỏng theo bản văn xuôi của Giới Đức)
 
(4)
Con dao trong tâm

Ở bên Ấn Độ thuở xưa
Nơi thành Xá Vệ, buổi trưa một ngày
Gia đình kia thật duyên may
Phật thương hóa độ, dừng ngay tại nhà,
Tiếc thay chồng vợ tỏ ra
Tham lam, độc ác, xấu xa, hung tàn.
*
Hóa thành một vị đạo nhân
Phật đi khất thực dừng chân trước thềm
Ôm bình bát, đứng trang nghiêm,
Anh chồng đi vắng, vợ liền nhảy ra
Tay xua đuổi, miệng hét la
Tục tằn chửi bới thật là dữ hung.
Đạo nhân nói, giọng ung dung:
“Ta mong gia chủ mở lòng ra cho
Chút lương thực giúp người tu,
Cớ sao thô lỗ đuổi xua nặng lời?”
*
Chợt anh chồng về tới nơi
Thấy người khất thực tức thời nổi cơn
Bao nhiêu giận giữ trào tuôn
Saün dao bén nhọn giắt luôn bên mình
Rút ra định chém người lành
Dù cho là kẻ tu hành chẳng nương.
*
Bỗng đâu có một bức tường
Hiện lên bao bọc đạo nhân mọi bề
Tường kiên cố, bằng pha lê
Cửa vào không có, ngại gì gươm đao.
Anh chồng bực bội kêu gào:
“Này ông hãy mở tôi vào mau đi!”
Đạo nhân nói: “Chẳng khó gì!
Hãy quăng dao bén ta thì mở cho!”
*
Anh chồng tự nghĩ: “Chẳng lo
Thân ta vạm vỡ lớn to hơn người
Tay không cũng đủ giết rồi
Dao dù bén nhọn ta thời cần chi!”
Nghĩ xong quăng vội dao đi
Lạ thay tường vẫn phẳng lì, còn nguyên.
Anh chồng tức giận hét lên:
“Dao kia tôi đã quăng liền rồi đây
Sao ông không mở ra ngay?”
Đạo nhân: “Dao bén trong tay sá gì
Dao trong Tâm mới hiểm nguy
Mau quăng dao đó tức thì gần ta!”
*
Thấy người thấu hiểu rõ ra
Bao nhiêu tâm địa xấu xa của mình
Anh chồng bất chợt hoảng kinh
Thật thà hối lỗi, chân thành ăn năn
Mưu mô độc ác tiêu tan
Khấu đầu lạy tạ đạo nhân hết lời.
*
Ngẩng lên nào thấy bóng Người
Bức tường chia cách đồng thời lùi xa
Đạo nhân giờ mới hiện ra
Dáng hình Đức Phật thật là uy nghiêm
Hào quang rạng rỡ một miền,
Nhân từ Phật thuyết pháp liền cho nghe,
Vợ chồng hoan hỉ mọi bề
Đạo vàng hóa độ, quay về đường ngay.

(phỏng theo bản văn xuôi, trích: Viên Âm)

(5)
Không phải lỗi Thày thuốc

Thuở xưa có một thanh niên
Ốm đau, bệnh nặng, triền miên tháng ngày
Dù thày giỏi, dù thuốc hay
Bệnh không thuyên giảm. Bó tay chịu rồi!
Chàng ta than vãn, kêu trời
Tràn trề thất vọng, rối bời khổ đau!
*
May thay độ ít lâu sau
Có ông Thày thuốc bạc đầu, trắng râu
Chất chồng kinh nghiệm từ lâu
Ghé qua thăm bệnh, gật đầu phán ngay:
“Bệnh này trầm trọng lắm thay
Tuy nhiên cũng có thuốc hay chữa lành
Thịt chim trĩ kiếm cho nhanh
Mang về làm thuốc, nấu thành món ăn
Thuốc này tìm thật khó khăn
Nhưng mà bảo đảm bệnh nhân sẽ lành
Muốn lo mạng sống của mình
Uống cho dứt hẳn bệnh tình triền miên
Nghe lời ta dặn chớ quên!”
Rồi Thày về chốn non tiên xa vời.
*
Anh chàng vội vã nhờ người
Kiếm mua chim trĩ khắp nơi xa gần
Thịt chim thật tốt vô ngần
Ăn vào bệnh giảm nhiều phần. Mừng thay!
Lòng chàng sung sướng dâng đầy
Hết lời ca tụng ông Thày là tiên.
*
Bệnh tình nào đã dứt liền
Thế mà chàng đã vội quên lời Thày
Một con ăn hết, ngưng ngay
Bệnh kia trở lại như ngày xưa thôi!
Chàng bèn oán trách nặng lời:
“Thày thời không giỏi! Thuốc thời chẳng hay!”
*
Ông Thày bỗng có một ngày
Ghé thăm trở lại, mặt đầy ngạc nhiên
Nghe chàng kể lể than phiền
Lời Thày chẳng đúng. Mất tiền. Tật mang,
Ôn tồn Thày mới phán rằng
Nguyên do chỉ tại lỗi chàng chứ ai:
“Trách Thày, trách thuốc là sai
Bệnh mình đã nặng thuốc thời lại ngưng
Ăn nhiều chim trĩ mới xong
Một con nào đủ. Sao mong bệnh lành!”
Anh Chàng nghe rõ ngọn ngành
Giận mình mê muội! Trách mình ngu si!
*
Người ta nào có khác chi!
Từ lâu Đức Phật từ bi dạy rồi
Chúng sanh nhiều kiếp, nhiều đời
Trầm luân cõi khổ, nổi trôi bể sầu
Phật bày phương pháp nhiệm mầu
Thoát vòng sanh tử. Ai đâu nghe lời
Tu hành biếng nhác mãi thôi
Cho nên vẫn bị luân hồi tử sanh,
Rồi than Phật chẳng độ mình
Trách luôn Phật Pháp chẳng linh, chẳng mầu!

(phỏng theo bản văn xuôi của Thiên Chơn)

(6)
Chú khỉ nhân từ

Tiền thân Đức Phật một thời
Từng là chú Khỉ sống nơi khu rừng
Thân hình to lớn hào hùng
Xiết bao mạnh mẽ, vô cùng thông minh,
Nhân từ nổi tiếng rừng xanh
Giúp người hoạn nạn tâm thành chứa chan.
*
Một ngày rực rỡ ánh vàng
Nắng trời tỏa ấm, gió ngàn vờn quanh
Khỉ đang ăn uống trên cành
Suối trong, nước mát, trái lành, quả ngon
Bỗng nghe vang vọng núi non
Tiếng người kêu cứu dập dồn vẳng xa,
Khỉ lần theo lối rừng già
Thấy hang đá nọ hiện ra cuối đường
Dưới hang có kẻ khóc thương
Trượt chân rơi xuống khó đường trèo lên.
*
Rêu trơn, đá nhọn hai bên
Hang sâu thăm thẳm. Khỉ quên hiểm nghèo
Lần theo vách đá cheo leo
Bám vào cây, rễ, Khỉ trèo xuống hang
Mong sao cứu kẻ nguy nan,
Nạn nhân thấy Khỉ kinh hoàng kêu rên
Rồi liều để Khỉ cõng lên
Còn hơn ở lại dưới miền hiểm nguy.
*
Đường lên cực nhọc kể chi
Khỉ tuy cõng nặng, quản gì khó khăn
Cả hai leo tới miệng hang
Sức tàn, lực kiệt nằm lăn im lìm
Cây cao, bóng mát, cỏ mềm
Rì rào suối chảy, êm đềm gió ru
Nhạc rừng tấu khúc thiên thu
Như gây an lạc, như xua muộn phiền
Thả hồn vào cõi thiên nhiên
Cả người lẫn Khỉ ngủ quên không ngờ!
*
Một thời gian tỉnh cơn mơ
Nạn nhân thấy Khỉ say sưa giấc nồng
Ác tâm nổi dậy, nghĩ thầm:
“Từ lâu đói khát ta cần thức ăn
Đường về lại quá xa xăm
Khỉ đang say ngủ, chi bằng giết ngay
Thịt này ăn đỡ qua ngày!”
Thế là kẻ ác ra tay thi hành
Kiếm hòn đá lớn ở quanh
Đập vào đầu khỉ. Gian manh hại đời!
*
Bị thương nặng Khỉ than trời,
Máu ra lai láng, cố ngồi nhỏm lên
Lết qua cây ở gần bên
Trèo lên cành trốn. May liền thoát thân.
Trên cao nhìn kẻ vô ơn
Lòng tuy ngao ngán, không hờn giận chi
Ứa dòng nước mắt sầu bi
Hòa theo máu đỏ tuôn đi ướt người,
Khỉ yên lặng đứng một hồi
Thương cho trần thế nổi trôi đọa đầy
Bao nhiêu nhân ác mãi gây
Tâm người chẳng tốt! Khó thay quả lành!
Khỉ buồn bã, vội chuyền cành
Bỏ về núi thẳm, rừng xanh thuở nào.
*
Dù cho lửa hận dâng cao
Tình thương, đức độ tưới vào dẹp tan
Sống theo lời Phật từng ban
Từ bi, hỷ xả Đạo vàng sáng soi!

(phỏng theo bản văn xuôi, trích: Lược Sử Phật Tổ)

(7)
Gần Phật và xa Phật

Ở trong tịnh xá Kỳ Hoàn
Nơi thành Xá Vệ hương ngàn thênh thang
Cỏ cây rực rỡ ánh vàng
Phật ngồi thuyết pháp cho hàng Chư Thiên.
*
Bấy giờ ở nước kế bên
Hai Thày tu nọ lòng riêng ước thầm
Mong sao gặp Phật một lần,
Rủ nhau đi, chẳng ngại ngần đường xa.
Vượt vùng đồng đất bao la
Giữa nơi biên giới không nhà dân gian,
Nơi đây hạn hán quanh năm
Xác xơ đồng ruộng, khô cằn hồ ao
Hai người vất vả biết bao
Khát khô cả cổ. Nước nào tìm ra!
*
Đi hồi lâu thấy xa xa
Vũng lầy có nước. Nhưng mà khổ thay
Đầy trùng lúc nhúc trong đây
Uống vào uống cả trùng này mất thôi
Thế là phạm giới luật rồi,
Một người vội vã thốt lời can ngăn:
“Hãy theo lời Phật khuyên răn
Nhân từ làm gốc, giữ tâm trong lành
Nếu ta giết hại chúng sanh
Để mình tranh sống, cũng thành uổng đi
Dù sau thấy Phật ích gì
Hãy nên giữ giới. Sá chi thân mình!”
*
Người kia suy nghĩ, làm thinh
Rồi lên tiếng nói: “Khát đành chết sao?
Tạm thời hãy uống nước vào
Sống mà gặp Phật! Còn bao dặm đường!
Quanh đây vắng khách thập phương
Nào ai thấy được mà vương bận lòng!”.
*
Hai người, hai ý bất đồng;
Người không giữ giới uống xong đi liền
Riêng mình mạng sống tạm yên
Lên đường tìm Phật nơi miền xa xôi.
Người kia Phật dạy, nhớ lời
Quanh năm giữ giới, suốt đời tu tâm
Giờ tuy chết khát chẳng cần,
Trên đường tìm Phật tiến gần biết bao
Cõi trời Đao Lợi sanh vào
Vội tìm lễ Phật. Đứng hầu một bên.
*
Còn người phá giới bình yên
Tới thành Xá Vệ, quỳ bên Phật Đài
Sụt sùi giọt ngắn giọt dài
Cúi đầu bạch Phật: “Lúc ngoài đồng hoang
Con còn người bạn chung đường
Thiết tha tìm Phật tâm thường hằng mong
Chẳng may khát nước mệnh chung
Tiếc rằng không được đến cùng Thế Tôn!”
*
Phật bèn dạy, giọng ôn tồn:
“Ta hay biết chuyện mà con nói rồi!”
Chỉ người đứng cạnh bên Ngài
Phật thêm: “Đây chính là người bạn con
Một lòng giữ giới cho tròn
Sau khi mãn kiếp lên luôn cõi Trời
Đủ duyên đến với ta thôi;
Còn con tuy đã tới nơi chốn này
Cũng là uổng phí công thay
Vì con phạm giới vừa đây trên đường!
Vẫn là xa cách ngàn trùng
Gặp ta thật đấy mà dường như không
Giới điều còn, Phật pháp còn
Giữ nghiêm giới luật: ghi lòng khắc tâm!”
*
Thày tu phạm giới thẹn thầm
Cúi đầu nghĩ lại lỗi lầm vừa qua
Trong lòng sám hối thiết tha:
“Muốn gần Đức Phật, chớ xa Giới Điều!”.

(phỏng theo bản văn xuôi của Minh Châu)
 
(8)
Tai hại của tham ái

Ngày xưa có chị vợ kia
Lẳng lơ, trắc nết, thiết gì chồng đâu
Loạn luân phạm tội từ lâu
Tư tình lén lút: chị dâu em chồng.
Lửa tình càng cháy càng nồng
Đưa người vào chốn tột cùng ác tâm.
*
Vợ kia chẳng chút ngại ngần
Xúi em tìm cách hại ngầm người anh,
Thoạt đầu em chẳng nỡ đành
Tỉ tê xúi mãi nghe thành êm tai
Giết anh ngay! Tội tày trời!
Cả hai thỏa thích sống đời tự do.
*
Chồng tuy chết vẫn âu lo
Vẫn thương vợ cũ, muốn cho cận kề
Thằn lằn hóa kiếp trở về
Rơi trên mình vợ, phòng the nô đùa,
Vợ thời độc ác có thừa
Nhìn thằn lằn biết chồng xưa. Giết liền!
*
Tình yêu vợ mãi không quên
Chồng đầu thai lại về bên vợ nhà
Luôn nằm cạnh, chẳng rời xa
Làm thân con chó vào ra bên mình
Theo chân như bóng theo hình,
Trai làng đùa hỏi: “Cô thành thợ săn?”
Vợ nghe nổi máu dữ dằn
Cột ngay chó lại giết phăng nữa rồi!
*
Lần này chồng lại đầu thai
Làm con bò đực theo hoài vợ kia
Đi về quấn quýt mỗi khi,
Trai làng chọc ghẹo: “Cô đi chăn bò?”
Thế là cô vợ thẹn thò
Cột bò thật chặt. Giết cho khỏi phiền!
*
Chồng tuy bị giết ba phen
Vẫn còn vương vấn, chồng bèn đầu thai
Lần này thành cậu con trai
Vợ sinh ra cậu mừng hoài chẳng thôi.
Cậu trai góp mặt với đời
Kiếp xưa hằn dấu in nơi tâm hồn
Nhớ bao đau khổ dập dồn
Cậu làm khó mẹ, aüm bồng chẳng cho,
Chỉ ưng ông nội chăm lo
Buồn vui khuya sớm, đói no tháng ngày.
*
Bốn mùa lần lượt vần xoay
Trẻ kia biết nói, giờ đây lớn rồi,
Một hôm thuật hết đầu đuôi
Bao nhiêu tiền kiếp từ thời xa xưa,
Nghẹn ngào nhìn nội khẽ thưa:
“Nó đâu là mẹ! Là thù đấy thôi!
Lòng gian ác, máu tanh hôi
Xúi người hiểm độc, sống đời loạn luân!”
*
Nội nghe kinh ngạc vô ngần
Gia đình địa ngục cõi trần chẳng sai!
Chuyện tình đẫm máu bi ai
Chao ơi tham ái hại người khổ thay!
Ông ôm cháu nói: “Từ đây
Chúng mình hãy bỏ chốn này ra đi
Cháu đừng buồn nữa làm chi
Ta tìm cửa Phật xin về nương thân!”
*
Thời gian trôi! Một mùa Xuân
Trong ngôi chùa nọ ở gần rừng hoa
Người ta thấy một tăng già
Sống cùng chú tiểu thật là bình an!
Chuông chùa thánh thót ngân vang
Như xua nỗi khổ trần gian tràn trề
Vén màn tăm tối u mê
Thênh thang tịnh độ đường về thơm hương.

(phỏng theo bản văn xuôi của Thông Kham)

Đầu Trang