Truyện Phật Giáo

• Mục Lục & Lời Nói Đầu
01. Bữa Cơm Cúng Dường (Diệu Chương)
02. Hoa Sen Trong Người (Thiện Châu)
03. Tiếng Đàn Tuyệt Diệu (Trúc Ti)
04. Bán Nghèo (T.P)
05. Gốc Sinh Tử (Tắc Phước)
06. Vàng Ngọc (Viên Minh)
07. Mở Mắt Chiêm Bao (TCPG)
08. Gieo Gió Gặt Bão (Minh Tuệ)
09. Có Niết Bàn Không? (Thích Thiện Hoa)
10. Gió To (Q.D)
11. Tu Mướn (TCPG Nhật Bản)
12. Người Gieo Mạ (Giới Đức)
13. Bảy Nàng Công Chúa (Dạ Quang)
14. Thày Thuốc Giỏi (Thích Nữ Như Thủy)
15. Tiểu Thư Liên Hoa (Chân Từ )
16. Phóng Rộng Tình Thương (Quảng Huệ)
17. Tịnh Xá Kỳ Hoàn (TCPG)
18. Khỏi Phải Tự Thiêu (Minh Châu)
19. Hồ Ly Mót Vàng (Phạm Ngọc Khuê)
20. Quỷ La Sát (TCPG)
21. Ân Oán (Huỳnh Văn Bộ )
22. Ấm Trà Phúc Đức (Phạm Ngọc Khuê)
23. Chậu Rửa Chân (Minh Châu)
24. Chim Cú Mèo (Như Thủy)
25. Vua Rắn Núi Phổ Đà (Phạm Ngọc Khuê)
26. Quả Cam Oan Nghiệt (Quách Tấn)
27. Người Yêu Muôn Thuở (Như Thủy)
28. Năm Giọt Mật (TCPG)
29. Ảo Ảnh (Như Thủy)

 

Truyện Ngắn Phật Giáo
Truyện Thơ - Tập 2
Tâm Minh Ngô Tằng Giao (Diệu Phương tái bản 2002)
______________________________________________________________________________

| Tập 1 | Tập 2 | Tập 3 |

(15)
Tiểu Thư Liên Hoa
Ngày xưa có một phú ông
Tuy nhiều tiền bạc nhưng không khinh người
Sống lương thiện cả cuộc đời
Thú vui tao nhã thích loài hoa sen,
Ao sen vây khắp bốn bên
Nhà ông ở giữa một miền đầy hoa
Mỗi năm khi chúa Xuân qua
Đón mùa Hạ tới ao nhà đầy sen
Ngát hương, nở rộ đua chen
Khiến cho phong cảnh thần tiên tuyệt vời.
Phú ông có một gái thôi
Dung nhan mỹ lệ, tính người nết na
Như hoa sen hoá thân ra
Cho nên đời gọi cô là "Liên Hoa",
Tiểu thư nhan sắc mặn mà
Tiếc thay có tật tỏ ra lạ kỳ
Mỗi khi mở miệng nói gì
Chao ơi tiếng nói khác chi sấm rền
Người nghe bị chói tai liền
Nghe lâu sợ sẽ phát điên phát khùng
Vậy mà cô lại lạ lùng
Thích ca, thích hát tưng bừng mãi thôi.
*
Năm nay sen sắp nở rồi
Nhà vua hứng chí sai người tới đây
Báo tin cho phú ông hay
Rằng vua sẽ tới nơi này ngắm hoa.
Thật vinh dự cho cả nhà
Phú ông sửa soạn rất là trang nghiêm
Nhưng ông chợt thấy muộn phiền
Ngay khi nghĩ tới chuyện riêng gia đình
Âm thanh con gái của mình
Mỗi khi cất giọng quả tình khó nghe
Sợ rằng vua sẽ cười chê
Nếu vua nổi giận khó bề yên thân,
Cha con buồn bã vô ngần
Sau cùng cô gái bất thần nghĩ ra:
"Được rồi! Có cách! Thưa cha!
Trong khi vua đến xem hoa nhà mình
Con không nói cứ lặng thinh
Con không lên tiếng gia đình sẽ yên!"
Phú ông nghe đồng ý liền
Thương con có tật tâm hiền xót xa.
Hạ về rực rỡ muôn hoa
Hồ sen toả ngát hương ra khắp vườn
Sắc phô đẹp đẽ lạ thường
Liên Hoa ngắm cảnh vấn vương tâm hồn
Cô lên giọng hát thật buồn
Hoa sen nở rộ cánh vươn đón chào
Thương người con hiếu biết bao
Đẹp người. Đẹp nết. Tật sao lạ lùng!
*
Hôm sau một đám tùy tùng
Đến vườn sửa soạn tưng bừng rước vua
Tới xem hoa nở đúng mùa
Phú ông vinh dự đón chờ cung nghinh
Cô con gái đứng sau mình
Thật hân hạnh cho gia đình biết bao.
Sau khi gia chủ đón chào
Nhà vua dạo gót lối vào hoa viên
Đi quanh ngắm cảnh thần tiên
Dừng chân chợt thấy kề bên chủ nhà
Một cô gái đẹp như hoa
Vua lên tiếng hỏi: "Ai mà đẹp xinh?"
Phú ông kính cẩn tâu trình
Đó là con gái của mình kề bên
Vua xoay qua hỏi cô liền:
"Hãy cho ta biết cô tên là gì?"
Liên Hoa lúng túng kể chi
Sợ mình lên tiếng vua nghe giật mình
Cho nên cô cứ nín thinh
Mặc vua thúc giục cô đành lặng yên,
Phú ông thay thế tâu liền:
"Kính mong bệ hạ cảm phiền thứ tha
Con thần nếu mở miệng ra
Âm thanh rất lớn nghe mà chói tai
Sợ làm náo động mọi người
Gây điều thất lễ cho nơi triều đình!"
Vua nào hiểu thấu sự tình
Cứ luôn ra lệnh cô đành tuân theo.
Liên Hoa cô gái diễm kiều
Buồn sao tiếng nói gây nhiều khó khăn,
Cô lên tiếng, giọng vang ầm
Vua quan và cả phái đoàn thất kinh
Chẳng còn có hứng dạo quanh
Cho nên lần lượt bỏ nhanh ra về.
*
Phú ông buồn khổ não nề
Rồi lâm bệnh nặng, hôn mê, liệt giường
Liên Hoa chan chứa tình thương
Đón thầy, chạy thuốc tìm đường cứu cha
Nhiều thầy thuốc giỏi ghé nhà
Nhưng đều thất bại, thật là nguy nan
Liên Hoa lòng dạ nát tan
Một thầy lớn tuổi khuyên nàng đôi câu:
"Cô nên tìm đến đạo mầu
Thỉnh lời Phật dạy chắc mau an lành!".
Cô bèn đi, chùa vắng tanh
Phật còn giáo hoá nơi thành phố xa
Thầy già đại diện ở nhà
Nghe cô kể lể, thiết tha chỉ bày:
"Ba trăm dặm về phương Tây
Núi cao một dãy nơi này nhấp nhô
Ngọn Long Sơn có một hồ
Dưới hồ cung điện thâm u nhiệm mầu
Một nơi có chỗ thẳm sâu
Nước dòng trong suốt chảy mau ra ngoài
Con nên lặn lội tới nơi
Múc về chữa bệnh cha thời khỏi ngay,
Nếu con uống được nước này
Nước như thần dược chữa hay tuyệt vời
Âm thanh êm dịu lại thôi
Giọng như chim hót ai người sánh ngang!"
Vừa vui sướng, lại ngỡ ngàng
Liên Hoa lạy tạ vội vàng định lui
Chợt nghe thầy khẽ thốt lời:
"Cha con khỏi bệnh do nơi tấm lòng
Vì con hiếu thảo vô cùng
Nước thần ứng nghiệm lạ lùng lắm thay!"
*
Liên Hoa từ tạ đi ngay
Lòng thương cha mãi dâng đầy tim côi
Leo ghềnh thác, vượt núi đồi
Cuối cùng cũng tới được nơi nước thần
Lấy bình múc nước trong ngần
Mong cha khỏi bệnh khấn thầm ơn trên.
Rồi nàng vốc nước uống liền
Nước trong như có phép tiên nhiệm mầu
Giọng nàng êm dịu lại mau
Nàng vui trong dạ hát câu ân tình
Tạ ơn tu sỹ giúp mình
Tạ ơn dòng nước thần linh hồ này
Vội vàng quay gót về ngay
Dâng lên cha uống, thuốc hay vô cùng
Cha lành bệnh, nàng vui mừng.
Vua nghe tin tức lạ lùng loan ra
Một ngày quay lại xem hoa
Khen cô hiếu thảo thật là quý thay!

(phỏng theo bản văn xuôi của Chân Từ)

(16)
Phóng Rộng Tình Thương

Nơi thành Xá Vệ xưa kia
Vợ chồng nhà nọ rất chi là giàu
Vì cha ông họ từ lâu
Chết đi để lại đời sau gia tài.
Vợ chồng cả chục năm trời
Lấy nhau sinh được một người gái ngoan
Đẹp xinh, đức hạnh vẹn toàn
Mẹ cha chiều chuộng, khỏi làm lụng chi
Số cô sướng ít ai bì
Hưởng nhiều phước báu từ khi chào đời.
Vợ chồng sống rất thảnh thơi
Về sau thêm được hai người con trai
Gia đình êm ấm trong ngoài
Gái đầu lòng thấy tương lai rực hồng.
*
Khi cô lớn, định kén chồng
Nhắm chàng kia thấy cũng không thua gì
Bạc tiền, danh giá kể chi
Tâm đầu ý hợp, đôi bề luyến thương.
Đời người sinh tử vô thường
Cha chàng rồi đến mẹ chàng quy tiên
Một năm hai cái tang liền
Gia tài để lại bạc tiền sẵn đây
Chàng con được thừa hưởng ngay
Nhưng rồi sinh tật vui vầy ăn chơi
Nhiều gia sản, lắm cơ ngơi
Đua đòi hư hỏng sống đời tự do.
Cha cô gái chẳng âu lo
Nghĩ chàng tang chế khiến cho muộn sầu
Bước đường phóng túng chẳng lâu
Thói hư tật xấu sẽ mau ngưng liền
Thế là chấm dứt ưu phiền,
Anh chàng có sẵn bạc tiền trong tay
Con ông vẫn thoải mái ngay
Không lo vất vả đọa đày tấm thân
Cho nên ông chẳng phân vân
Đồng lòng cho cưới ngại ngần gì đâu.
Thế rồi chàng rể mau mau
Linh đình tiệc cưới rước dâu về nhà,
Chàng yêu vợ rất thiết tha
Từ sau ngày cưới chẳng xa vợ hiền
Chỉ quanh quẩn ở kề bên
Con đường trụy lạc tưởng quên hẳn rồi.
*
Nào ngờ ngày tháng dần trôi
Ngựa quen đường cũ có rời xa đâu
Chàng kia một sớm quay đầu
Về đường phóng đãng buồn đau thuở nào,
Bạn bè đông đảo biết bao
Say sưa ăn uống, ồn ào nói năng
Đua nhau nịnh hót rộn ràng
Gia tài do đó lẹ làng trôi đi,
Vợ khuyên can có ích chi
Chàng vung tay mãi đến khi hết tiền
Bạn bè xa lánh ngay liền
Khi chồng nhận rõ đảo điên cuộc đời
Than ôi thì đã muộn rồi
Còn đâu nhung lụa một thời xa xưa
Tuy nhiên sĩ diện có thừa
Nên chàng vẫn cố giữ như bình thường
Tỏ ra sang trọng phô trương
Vợ chồng do đó tìm phương kiếm tiền.
Chàng bèn nhờ cô vợ hiền
Về xin tiền bạc ở bên nhà nàng
Đặt điều nói dối mọi đường
Khi thì mua sắm nữ trang đắt tiền
Khi thì ruộng đất tậu thêm
Khi thì buôn bán ở miền xa xôi,
Dối quanh dối quẩn mãi rồi
Cuối cùng thú thật đầu đuôi sự tình
Cảnh sa sút của gia đình
Vì chồng chót dại gây thành khổ đau.
*
Cha cô gái rất buồn rầu
Giận chàng con rể trước sau gây phiền
Ăn chơi phung phí bạc tiền
Nhưng thương con gái ông liền giúp cho:
"Cứ xin mãi, chẳng hay ho
Giúp cho lần cuối, tự lo sau này!"
Tưởng rằng chàng rể đổi thay
Nào ngờ chỉ được ít ngày mà thôi
Cô con gái lại tới rồi
Lại xin tiền bạc ở nơi gia đình.
Cha cô thật rất bất bình
Không còn muốn giúp rể mình thêm chi
Ông thương con thuở xưa kia
Sống đời sung sướng có gì khổ đâu
Giờ đây đầy những lo âu
Vì chồng gieo khổ, gieo sầu mênh mông,
Ông bàn tính với vợ ông
Muốn cho con gái bỏ chồng này luôn
Sau rồi ông sẽ mang con
Gả cho người khác mới mong tốt lành.
Gái kia nghe lọt sự tình
Vội về kể lại ngọn ngành chồng nghe
Anh chồng chua xót tái tê
Suốt đêm trằn trọc bộn bề tâm can
Quẩn quanh suy nghĩ miên man
Trong niềm tuyệt vọng nát tan lòng người
Chợt chồng mất trí nhất thời
Kiếm dao giết vợ, giết người mình yêu
Rồi chàng tự sát chết theo
Xác nằm chung chỗ, máu gieo quanh vùng.
Được tin cấp báo hãi hùng
Cha cô gái tới, vô cùng đớn đau
Oán trời, trách đất hồi lâu
Than cho số mạng thảm sầu tang thương
Thần kinh rối loạn bất thường
Ông lang thang bước tìm đường hỏi thăm:
"Sao tôi số phận nhọc nhằn?
Sao tôi lâm cảnh khó khăn phũ phàng?"
*
Một ngày nắng đẹp thênh thang
Phú ông gặp Phật vội vàng quỳ tâu
Đầu đuôi gia cảnh thảm sầu
Dốc lòng thuật lại trước sau tâm thành
Thỉnh cầu Phật chỉ cho mình
Cội nguồn dẫn đến tội tình ngày nay.
Phật nghe xong phân tích ngay
Nguyên do sự việc đọa đày vương mang
Rồi ngài khuyên dạy nghiêm trang:
"Chúng sinh coi nặng tình thương gia đình
Nên thường chỉ để lòng mình
Hướng vào một chỗ mà thành khổ đau,
Tình thương phóng rộng ra mau
Thương yêu tất cả như nhau trên đời
Con ta nào khác con người
Niềm đau quằn quại tức thời tiêu tan!"

(phỏng theo bản văn xuôi của Quảng Huệ)

(17)
Tịnh Xá Kỳ Hoàn

Thành Xá Vệ nước Ấn xưa
Có ông trưởng giả rất ư là giàu
Tính tình hào hiệp từ lâu
Sẵn lòng bố thí trước sau mọi nhà
Tên ông là Tu Đạt Đa
Người đời quý mến ông ta vô cùng
Cấp Cô Độc họ gọi ông
Danh xưng quý mến tỏ lòng ngợi khen.
Bảy con trai sống kề bên
Đều thành gia thất, lành hiền, bình an
Trừ người con út độc thân
Ông nhờ mai mối xa gần giúp cho
Họ bèn giới thiệu một cô
Đẹp xinh nhan sắc, tuổi vừa cập kê
Là con gái ông Hộ Di
Hai bên hợp ý, đôi bề đẹp duyên
Nên ông trưởng giả đi liền
Thăm bên nhà gái kết thêm thắm tình,
Sau khi nhà gái tiếp mình
Họ bèn chuẩn bị linh đình đón ai
Tò mò ông hỏi đôi lời
Mới hay họ đợi thỉnh mời thầy tu
"Cúng dường Phật, đấng đạo sư
Cùng chư Tăng", vốn từ xưa nếp nhà.
Thế rồi ông hỏi thêm ra
Khi nghe giảng giải, rất là ngạc nhiên
Trong lòng phát khởi niềm tin
Cầu sao gặp Phật thỏa niềm ước mong.
*
Hôm sau vừa rạng ánh hồng
Ông bèn dậy sớm tìm đường tới thăm
Ghé vào tịnh xá Trúc Lâm
Ông ra mắt Phật, thành tâm, cúi đầu
Ngồi nghe Phật giảng pháp mầu
Như vầng dương phá đêm thâu mịt mùng
Lòng ông quá đỗi vui mừng
Bèn quỳ thỉnh Phật qua vùng của ông
Nơi thành Xá Vệ thân thương
"Đánh chuông cảnh tỉnh những phường u mê
Nhận ra chánh đạo quay về
Bỏ tà theo chánh còn gì phước thêm!"
Phật ưng thuận nhưng dạy liền:
"Xuất gia rồi phải ở riêng một vùng
Đó là theo phép tắc chung
Nếu không riêng biệt, vô cùng khó khăn,
Ta cần tịnh xá khang trang
Làm nơi cư trú cho hàng chư Tăng."
Ông trưởng giả vội thưa rằng:
"Xây ngôi tịnh xá dễ dàng lắm thay
Riêng con xin phát tâm ngay
Sẽ hoàn thành sớm một ngày gần đây!"
Phật cười: "Thật quả lành thay
Nếu mà được vậy thời hay vô cùng!"
*
Sau khi lo chuyện con xong
Vội vàng trưởng giả khởi công ngay liền
Tìm nơi cất tịnh xá lên
Ngài Xá Lợi Phất kề bên giúp giùm
Chọn khu vườn rất um tùm
Đất bằng, cây cối xanh um mượt mà
Của ông thái tử Kỳ Đà
Chỗ này xây cất thật là tiện thay.
Nào ngờ thái tử nói ngay
Vì không muốn bán vườn này của ông
Muốn làm trưởng giả nản lòng
Đùa rằng: "Mua bán cũng không khó gì
Hãy mang vàng tới đây đi
Phủ đầy mặt đất tôi thì bán cho!"
Tưởng rằng trưởng giả khó lo
Nào ngờ ông lại vội cho người về
Chở vàng đến phủ đất kia
Quyết mua cho được có chi ngại ngùng.
Lót vàng mua đất đã xong
Chỉ còn các gốc cây trong vườn này
Phân vân biết tính sao đây
Thời ông thái tử lòng đầy ngạc nhiên
Thấy người mua coi bạc tiền
Khác chi đất cục phủ trên mảnh vườn
Thật kỳ lạ! Thật bất thường!
Cho nên thái tử vội vàng hỏi thăm
Hỏi về Phật và chư Tăng
Sau khi nghe giảng rõ ràng phân minh
Giờ đây thái tử hiểu rành
Bèn đem cây cối nhiệt tình cúng luôn
Cúng dường Phật rất thành tâm
Thế là xong chuyện bán buôn vườn này.
*
Ông già trưởng giả mừng thay
Khởi công xây cất ngay ngày hôm sau
Nào ngờ trở ngại tới mau
Do phường ngoại đạo vào tâu triều đình
Cùng nhau phản đối công trình
Muốn đâu tịnh xá tiến hành cất xây,
Đòi tranh tài ngay tại đây
Để xem Phật Giáo có hay hơn người.
Vừa lo lắng, vừa bồi hồi
Sợ rằng ngoại đạo người thời rất đông
Lại thêm pháp thuật cao cường
Ngài Xá Lợi Phất khó đường đua tranh
Vì ngài đơn độc một mình,
Nào ngờ khi rõ sự tình kể trên
Ngài bèn nói với ông liền:
"Ông đừng lo lắng muộn phiền cho tôi
Một tia ánh sáng mặt trời
Đủ xua bóng tối khắp nơi mịt mùng!"
Thế rồi vua với hoàng cung
Cùng bao dân chúng tập trung một ngày
Xem tranh tài tại nơi này
Riêng ông trưởng giả tràn đầy lo âu.
Nhớ lời Phật dạy từ lâu
Trong khi truyền bá đạo mầu Thế Tôn
Chớ nên xử dụng thần thông
Sợ làm kinh dị tới lòng người xem
Ngài Xá Lợi Phất nào quên
Hôm nay đặc biệt cho nên phải dùng
Phép mầu, biến hóa thần thông
Thắng phường ngoại đạo khi cùng đua tranh.
*
Thế rồi khởi sự công trình
Cất xây tịnh xá, hoàn thành cho mau
Dù cho cực nhọc trước sau
Dù cho vất vả cũng đâu ngại ngần
Suốt ba bốn tháng nhọc nhằn
Dựng xong tịnh xá muôn phần khang trang
Tiện nghi, thanh tịnh, thênh thang
Đón chờ đức Phật ghé sang vùng này.
Ông trưởng giả vào triều ngay
Đầu đuôi công tác trình bày lớp lang
Xin vua cử phái một đoàn
Lên đường thỉnh Phật về ban pháp mầu
Vua nghe, chấp thuận lời tâu
Cử đoàn thỉnh Phật cùng nhau đi liền.
*
Một ngày rực rỡ thần tiên
Phật cùng đệ tử qua miền xa xôi
Đi từng chặng, nghỉ từng nơi
Qua thành Xá Vệ giúp người khai tâm
Nhà vua và các quần thần
Đón chờ cùng với toàn dân vùng này.
Phật về tịnh xá mới xây
Rồi ngài lưu lại nơi đây giúp người
Đạo mầu giảng dạy nơi nơi
Chúng sinh giác ngộ thoát đời lầm than,
Và nơi truyền bá đạo vàng
Có tên tịnh xá Kỳ Hoàn từ đây,
Cấp Cô Độc, người dựng xây
Tâm thành trưởng giả muốn gây duyên lành.

(phỏng theo bản văn xuôi trong Truyện Cổ Phật Giáo)

(18)
Khỏi Phải Tự Thiêu
 
Ngày xưa ở tại nước kia
Có bà goá phụ Đề Vi rất giàu
Chồng thời chết đã từ lâu
Lại không con cái, u sầu mãi thôi
Một thân goá bụa đơn côi
Không người che chở, chẳng ai nương nhờ.
Đúng theo phép thời bấy giờ
Vì bà dòng dõi là Bà La Môn
Nên khi cuộc sống u buồn
Không như ý nguyện, lại luôn não phiền
Thì nên hủy xác thân liền
Tự thiêu để được sinh lên cõi trời
Đời sau sung sướng tuyệt vời
Bao nhiêu tội lỗi tức thời tiêu tan,
Trước khi thiêu nên lập đàn
Cúng dường châu báu vô vàn thành tâm
Cúng cho thầy Bà La Môn
Để nhờ chú nguyện gieo muôn phước lành,
Theo lời chỉ dẫn ngọn ngành
Bà Đề Vi chất củi thành đài cao
Rồi chờ người phóng lửa vào
Tự thiêu thân xác, xả bao tội tình.
*
Trong vùng có vị tu hành
Được tin vội đến nhiệt thành thăm nom
Biện Tài, tên vị sa môn
Nghe xong câu chuyện ôn tồn giảng ngay,
Bà Đề Vi lắng nghe thầy
Lời từ vang vọng gieo đầy gấm hoa:
"Bao nhiêu tội chướng gây ra
Luôn do tâm thức người ta khởi đầu
Nào do thân thể mình đâu
Dù thiêu nào xóa được mau tội tình,
Tâm lành thời quả báo lành
Tâm gieo nhân dữ, quả thành dữ thôi.
Khi bà thiêu đốt thân người
Thế nào tâm cũng tức thời khổ đau
Làm sao mong diệt được mau
Tội tình chồng chất trước sau nhiều bề
Mà mong có quả lành về;
Cũng như người bệnh dầm dề lâu nay
Giờ ai đánh mắng đọa đày
Sao sầu não chẳng vương ngay vào mình
Làm sao giữ được tâm lành;
Giờ bà muốn diệt tội tình lâu nay
Muốn thiêu, muốn đốt thân này
Lửa mang đau đớn tới ngay tức thì
Tâm sinh khổ não kể chi
Chết rồi đọa xuống âm ty ngay liền
Thế là khổ lại khổ thêm
Nơi miền địa ngục não phiền gia tăng.
Lấy thêm thí dụ rõ ràng
Bò càng kéo nặng lại càng ghét xe
Bò bèn đạp gãy xe đi
Tưởng rằng nặng nhọc có bề thoát qua
Nào ngờ xe gãy tháo ra
Bỏ đi xe gãy, thay qua xe lành
Ách kia lại xiết cổ mình
Bò đâu thoát được khổ hình gian nan.
Ai còn nghiệp tội đầy tràn
Dù cho có đốt trăm ngàn tấm thân
A Tỳ địa ngục vẫn gần,
Làm sao chỉ có một lần tự thiêu
Mà mong tội lỗi hết theo.
Tâm mà tạo ác đủ điều khác chi
Như mây che khuất trăng kia,
Tâm mà hối cải chuyển đi làm lành
Như là ngọn đuốc lung linh
Phá tan tăm tối, u minh chập chờn
Bao nguồn gốc nghiệp thế nhân
Do Thân, Khẩu, Ý xoay vần tạo ra,
Muốn trừ diệt hết tâm tà
Chân thành sám hối! Thiết tha tu hành!"
*
Sau khi giảng giải điều lành
Thầy Biện Tài lại nhiệt thành dạy thêm:
"Nhớ Mười Điều Thiện chớ quên
Hàng ngày bà cố gắng nên thực hành!"
Bà Đề Vi hiểu ngọn ngành
Trong lòng hoan hỷ chân thành cúng dâng
Vừa châu báu, vừa bạc vàng
Thỉnh thầy ở lại giúp hàng chúng sinh.
Thầy không nhận, nói tâm tình:
"Những đồ quý báu tu hành cần đâu
Nếu bà đã hiểu đạo mầu
Mang Mười Điều Thiện truyền mau cho người
Đó là một cách tuyệt vời
Trả ơn thiết thực cho nơi cửa Thiền
Cúng dường Pháp là ưu tiên
Đạo vàng gieo hạt, tâm hiền nở hoa!"

(phỏng theo bản văn xuôi của Minh Châu)

(19)
Hồ Ly Mót Vàng

Ở bên sườn núi thuở xưa
Có ngôi chùa nhỏ với sư rất già
Lông mày sư tựa tuyết pha
Chòm râu cước trắng mượt mà đẹp thay,
Chùa nghèo, mọi việc hàng ngày
Dù cho nặng nhọc một tay sư làm
Tuy già còn khỏe vô vàn
Một mình tu chốn non ngàn ung dung
Dân làng cư ngụ quanh vùng
Thấy sư cực khổ đều cùng quan tâm
Muốn lên chùa giúp đôi phần
Nhưng sư từ chối chẳng cần giúp chi.
Bà con thắc mắc chuyện gì
Có điều chưa hiểu tức thì nhờ sư
Sư già mở rộng tâm từ
Hết lòng chỉ dẫn dân cư tận tình
Đôi khi còn giảng thêm kinh
Hướng lời Phật dạy chúng sinh theo đường
Mọi người cung kính tôn sùng
Thường đem thực phẩm cúng dường tạ ơn.
*
Một năm gió giật từng cơn
Đông về lạnh buốt, tuyết vờn trắng phau
Cảnh chùa băng giá trước sau
Sư đang tụng niệm chợt đâu giật mình
Có ai gõ cửa thình lình
Sư già mở cửa quả tình ngạc nhiên
Chú hồ ly đứng ngoài hiên
Đang run lẩy bẩy giữa miền tuyết sương
Sư già hỏi giọng thân thương:
"Đêm hôm buốt giá tới xương thế này
Con làm chi lại tới đây?"
Hồ ly quỳ vội xuống ngay thưa rằng;
"Mùa đông lạnh lẽo giá băng
Con đâu sống nổi trong hang đêm này
Xin thầy thương tấm thân gầy
Cho con tạm trú đến ngày mai thôi! "
Từ bi sư nói: "Được rồi
Hãy vào sưởi ấm ta thời tiếc chi!"
Sư mang củi nhóm lửa khuya
Lấy cơm cho chú hồ ly lót lòng.
Ăn no rồi, sưởi ấm xong
Hồ ly say ngủ vui trong mộng vàng
Hôm sau từ biệt về hang.
Hồ ly từ đó thường thường trở lui
Sư già cho phép vậy rồi:
"Nếu cần sưởi ấm con thời ghé đây!"
Hồ ly hầu chuyện cùng thầy
Dần dà học được điều hay, điều lành
Tâm tư chuyển biến thật nhanh,
Nhiều lần chặt củi lượm cành biếu sư.
*
Đông tàn, trời đất sang mùa
Chim rừng ríu rít thi đua hót mừng
Đón xuân vạn vật tưng bừng
Thiên nhiên khởi sắc quanh vùng tốt tươi,
Một hôm trong lúc chuyện vui
Sư già bất giác thốt lời thở than:
"Chùa đây nhỏ bé nghèo nàn
Hư hao, cũ nát rất cần sửa sang
Cần tô lại tượng Phật vàng,
Cần tiền thết đãi dân làng bữa chay
Tri ân họ giúp lâu nay,
Kiếm vàng làm được chuyện này dễ đâu!"
Sư vui bàn chuyện đôi câu
Hồ ly bất chợt cúi đầu trầm ngâm
Khiến sư hối hận vô ngần
Lảng qua chuyện khác. Trời dần về đêm
Hồ ly từ biệt đi liền
Hẹn ngày trở lại chuyện thêm hầu thầy.
*
Thế rồi cả nửa năm nay
Hồ ly nào có thấy quay trở về
Sư già lo sợ mọi bề
Sợ hồ ly dại mà đi trộm vàng
Thời người bắt đánh trong làng
Chắc giờ bỏ mạng thảm thương mất rồi,
Sư lòng lo nghĩ rối bời
Sớm chiều hai buổi sư ngồi tụng kinh
Mong hồ ly được ơn lành
Đời sau thoát kiếp súc sinh, làm người.
Thời gian như nước cuốn trôi
Hơn ba năm đã qua rồi! Thật nhanh!
Một đêm mùa hạ trời thanh
Trăng vàng lơ lửng đầu cành trên cao
Ánh trăng tỏa dịu thanh tao
Côn trùng vẳng tiếng vọng vào xa xăm
Sư buồn ngủ toan đi nằm
Chợt nghe gõ cửa vô vàn ngạc nhiên
Sư bèn ra mở cửa liền
Tưởng rằng khách lạ ghé miền núi cao
Nào ngờ hồ ly bước vào
Sư già mừng rỡ đón chào "bạn" xưa
Lòng vui biết mấy cho vừa
Từ lâu cách biệt đã thừa lo âu
Giờ đây trút hết muộn sầu
Biết hồ ly sống, có đâu lìa trần.
Hồ ly hoan hỷ vô ngần
Gặp sư vội vã quỳ dâng cúng dường
Dâng lên sư một thỏi vàng
Sư già kinh ngạc ngỡ ngàng hỏi ngay:
"Vàng này lấy ở đâu đây?
Con đừng mang đến chùa này của gian!"
Hồ ly điềm tĩnh phân trần:
"Hơn ba năm trước có lần tại đây
Thầy từng than thở cho hay
Cần vàng sửa chữa chùa này đấy thôi
Khiến lòng đệ tử rối bời
Muốn đi lấy trộm của người về đây
Rồi đem dâng cúng chùa ngay
Nhưng con tự biết rằng thầy chẳng ưng
Nên con vội vã tìm đường
Theo người vượt biển kiếm vàng đảo xa,
Người ta khai mỏ vàng ra
Lấy xong, còn vụn thật là nhỏ nhoi
Lẫn vào đất cát biển khơi
Con theo mót lượm khắp nơi bao ngày
Luôn ba năm được chút đây
Đốt cho vàng chảy thành ngay thỏi này
Đem về dâng cúng bữa nay
Lòng thành, mong ước được thầy nhận cho
Dùng tô tượng, dùng sửa chùa
Đãi cơm phật tử đúng như dự trù.
Sư già cảm động bất ngờ
Nên mừng ứa lệ dâng mờ đôi mi,
Không mừng vì được vàng kia,
Nhưng mừng vì thấy hồ ly tu hành
Có lòng tin, có tâm thành
Bên trong lốt thú đạo tình chứa chan.

(phỏng theo bản văn xuôi của Phạm Ngọc Khuê)

(20)
Quỷ La Sát

Đoàn ca kịch nọ nổi danh
Kiếm ăn đi khắp tỉnh thành làng thôn
Diễn tuồng ác quỷ kinh hồn
Tuồng "Quỷ La Sát" luôn luôn hãi hùng
Người xem khen ngợi vô cùng
Diễn viên thật giỏi, tích tuồng thật hay.
Đoàn đi lưu diễn đó đây
Một lần ghé lại làng này kiếm ăn
Dân làng thích thú vô vàn
Say mê theo rõi những màn quỷ ma,
Khi đoàn chuẩn bị rời xa
Bà con lưu luyến thiết tha giữ đoàn
Có người dọa dẫm xa gần:
"Về chiều trời đã có phần tối tăm
Vượt khu rừng rất khó khăn
Lỡ ra bị kẹt phải nằm lại đêm
Nhiều rắc rối, lắm muộn phiền
Rừng này nổi tiếng là miền dữ hung
Quỷ La Sát nhiều vô cùng
Chi bằng đợi sáng đi không muộn gì!"
Mấy chàng kịch sĩ cười khì:
"Chúng tôi đâu có sợ chi quỷ nào
Chúng tôi là quỷ từ lâu
Đóng vai La Sát hằng bao năm trường!"
Thế rồi đoàn quyết lên đường
Sau khi từ biệt dân làng đôi câu.
Khu rừng hun hút thẳm sâu
Cả đoàn đi đã khá lâu lắm rồi
Màn đêm dày đặc khắp trời
Vẫn chưa qua khỏi được nơi rừng này
Thôi đành phải nghỉ lại đây
Nằm quanh một chỗ đêm nay lạnh lùng,
Bẻ cành cây, hốt lá rừng
Nhóm lên lửa ấm cháy bùng suốt đêm
Thay nhau ngồi gác luân phiên
Canh cho lửa cháy liên miên chẳng ngừng.
Nửa khuya sương xuống chập chùng
Khí trời buốt giá, hơi rừng lạnh căm
Mọi người say ngủ nằm lăn
Chàng ngồi canh lửa một thân tội tình
Rét run lẩy bẩy thân mình
Lấy đồ diễn kịch khoác nhanh lên người
Tạo thêm hơi ấm áp rồi
Gật gù bên lửa chàng ngồi lặng thinh,
Bộ đồ kia lại vô tình
Là đồ quỷ dữ hãi kinh diễn tuồng.
Rừng im lặng, lửa bập bùng
Chợt đâu có tiếng chim muông vang rền
Một người nằm ngủ cạnh bên
Giật mình thức giấc ngồi lên ngoái đầu
Nhìn người canh lửa thấy đâu
Thấy con quỷ dữ tóc râu rối bù
Quỷ La Sát ngồi gật gù
Cạnh bên đống lửa âm u, chập chờn
Anh chàng hoảng sợ hết hồn
Chồm lên vội chạy, miệng mồm kêu la:
"Quỷ La Sát! Bớ người ta!"
Cả đoàn thức dậy nghe mà thất kinh
Trong cơn mê hoảng thình lình
Tưởng rằng quỷ thật hiện hình chốn đây
Kịp đâu suy nghĩ. Khổ thay!
Nên cùng bỏ chạy theo ngay người đầu.
Chàng canh lửa giữa đêm thâu
Đang thiu thiu ngủ chợt đâu giật mình
Nghe kêu, tỉnh dậy, hoảng kinh
Thấy người ta chạy cũng đành nối đuôi
Tưởng rằng có quỷ tới nơi
Hét la, chạy hoảng theo người cho nhanh,
Chạy theo vẫn khoác trên mình
Bộ đồ quỷ dữ, răng nanh, mắt lồi.
Mọi người chạy một quãng rồi
Ngoái trông lui thấy ở nơi sau mình
Anh chàng canh lửa hiện hình
Giống như quỷ dữ đuổi nhanh tới gần
Thế là kinh hãi vô ngần
Lại càng chạy vội chẳng cần nghĩ suy...
Cảnh vui diễn giữa đêm khuya
Một đoàn hoảng hốt chạy đi điên khùng
Rượt nhau vấp ngã tưng bừng
Đều cùng khổ sở, đều cùng đớn đau
Trầy da, chảy máu, u đầu
Mệt nhoài, đuối sức, theo nhau nằm dài,
Đến khi biết rõ chuyện rồi
Cả đoàn thương tích đầy người, khổ thân!
Đời vì thành kiến sai lầm
Vô minh che lấp, xa gần đua nhau
Chạy theo ảo tưởng trước sau
Nên bao phiền não chuốc mau vào mình.

(phỏng theo bản văn xuôi trong Truyện Cổ Phật Giáo)

(21)
Ân Oán

Cỏ cây, sinh vật thời xưa
Đều cùng biết nói, lại vừa biết nghe
Riêng loài người giỏi mọi bề
Được tôn chúa tể chính vì trí khôn,
Nhưng trong rừng thẳm núi non
Giữa bầy thú dữ cọp luôn đứng đầu
"Chúa sơn lâm" tiếng từ lâu
Giang sơn hùng vĩ ai đâu tranh dành.
Một hôm cọp dạo loanh quanh
Săn mồi kiếm sống thình lình sa chân
Chui đầu vào bẫy thợ săn
Cuồng điên gào thét, hung hăng vẫy vùng
Dễ gì thoát cảnh khốn cùng
Nên nằm yên lặng, hãi hùng, hoang mang.
Hồi lâu thấy bóng áo vàng
Một sư xuất hiện dưới hàng cây xa
Cọp bèn lên tiếng kêu la
Mong sư cứu cọp thoát ra bẫy này
Từ bi, hỷ xả lâu nay
Người tu chắc sẽ ra tay giúp liền.
Quả nhiên sư động tâm hiền
Bẫy kia mở nắp. Cọp bèn thoát ra.
*
Ngay khi khổ nạn vượt qua
Cọp gầm, cọp thét vang xa núi rừng,
Mắt hằn lửa hận bừng bừng
Nhìn sư hăm dọa vô cùng hung hăng:
"Loài người độc ác ai bằng
Hại ta mọi cách nên giăng bẫy này
Giết ngươi để trả thù ngay
Khó mà thoát móng vuốt đây! Đừng hòng!"
Sư bình thản, giọng ung dung:
"Thế gian cõi tạm ta không tiếc gì
Con người sống ở thác về
Có sinh có tử lạ chi cuộc đời
Chết là giải thoát kiếp người
Nhưng ta muốn nói một lời thiết thân:
Ngài là chúa tể sơn lâm
Nhận ân, trả oán vô ngần ô danh
Rồi đây khắp chốn rừng xanh
Còn ai kính trọng kẻ dành ngôi cao!"
Cọp nghe hợp lý phần nào
Xuôi tai bèn nói: "Ta đâu ngại gì
Chúng ta giờ hãy cùng đi
Hỏi ba nhân chứng tức thì rõ ngay
Rằng loài người ác lắm thay
Nếu mà đúng vậy xác này của ngươi
Thời ta ăn sống nuốt tươi
Ngươi nghe cho rõ kẻo rồi lại than!"
Sư bèn đáp lại nhẹ nhàng:
"Ta bằng lòng vậy, phàn nàn chi đâu!"
*
Đi giữa đường gặp chú trâu
Cọp lên tiếng hỏi. Ngẩng đầu trâu than:
"Loài người độc ác bạo tàn
Bắt tôi làm lụng vô vàn khổ đau
Lại còn roi quất trước sau
Suốt ngày đói bụng ai nào thương cho
Vứt ra một nắm rơm khô
Đến khi kiệt sức bỏ lò sát sinh
Nơi đây chịu đủ cực hình
Lóc da, xẻ thịt, quả tình ác thay!"
*
Sư đi. Cọp vội theo ngay
Gặp thêm nhân chứng là cây bên đường,
Cây me ủ rũ, tang thương,
Cọp lên tiếng hỏi: "Người thường qua đây
Hiền hay dữ bạn cho hay?"
Cây me thoáng nghĩ đáp ngay chẳng nề:
"Loài người thiện, ác đôi bề
Khi tôi còn bé, người quê vùng này
Bón phân, tưới nước hàng ngày
Giúp tôi tươi tốt, giờ đây trưởng thành,
Nào ngờ trái hãy còn xanh
Người ta đã vội trèo nhanh lên rồi
Tranh nhau hái trái, dập vùi
Khiến tôi gốc, ngọn tơi bời bấy lâu
Lá rơi, cành gẫy, thân đau
Loài người thiện ít, ác đâu quá nhiều!"
*
Sư đi, cọp lại kề theo
Gặp thêm chú khỉ đang trèo trên cây,
Cọp bèn hỏi chú khỉ này
Khỉ ta còn nhỏ, nhíu mày nghĩ suy
Xong rồi hỏi lại cọp kia:
"Tôi đây muốn biết chuyện gì xẩy ra?"
Cọp bèn vội vã kể qua
Đầu đuôi câu chuyện. Khỉ ta nghe rồi
Đăm chiêu, nhăn nhó liên hồi
Sau cùng lên tiếng: "Chuyện thời khó tin
Ngài là chúa tể khắp miền
To con, dũng mãnh, uy quyền từ xưa
Bẫy nào mà lọt cho vừa
Thấy tôi khờ dại nói đùa chớ nên
Mắt không thấy, tôi chẳng tin!"
Cọp nghe bực bội gầm lên: "Được rồi!
Lưng ta mi hãy leo ngồi
Ta đưa đi đến tận nơi, rõ liền!"
Khỉ con đồng ý leo lên
Theo sư và cọp tới miền thợ săn.
Tới nơi cọp chỉ bẫy giăng
Tỏ ra không hiểu, khỉ nhăn nhó hoài
Khỉ ta đóng kịch thật tài:
"Bẫy thời kín mít sao ngài vào trong?"
Cọp càng tức tối trong lòng
Muốn cho khỉ hiểu cũng không khó gì
Nhờ sư mở nắp bẫy kia
Trổ tài biểu diễn cọp thì nhảy luôn
Chui vào. Bẫy sập kinh hồn.
Khỉ quay qua hỏi sư ông tức thời:
"Vậy sư lúc đó đâu rồi?"
Cọp từ trong cũi cướp lời nói ra:
"Sư này xuất hiện nẻo xa
Bất ngờ đi lại phía ta đang ngồi!"
Nghe xong khỉ nói: "Rõ rồi!
Bây giờ tôi hiểu đầu đuôi sự tình,
Sư ông lo việc tu hành
Đường ông xin cứ đi nhanh về chùa
Thời giờ đâu có dư thừa
Mà mua phiền não, dây dưa chuyện người!"
Hướng vào trong bẫy cọp ngồi
Khỉ nhe răng giỡn: "Phận tôi yếu hèn
Chúa sơn lâm là bề trên
Tôi đâu giúp được, chớ nên mong nhờ
Chúc ngài lại gặp bất ngờ
Gặp người đến cứu, xin chờ dịp may
Giờ tôi tạm biệt ngài đây!"
Nói xong khỉ tót lên cây chuồn liền.
Bóng sư khuất nẻo rừng bên,
Mắc lừa, cọp giận cuồng điên thét gầm
Đêm về rừng núi âm thầm ...

(phỏng theo bản văn xuôi của Huỳnh Văn Bộ)

Đầu Trang