categories: phat phap, phật pháp, thuyet phap, thuyết pháp, phap am, pháp âm, thuyết pháp sư, giảng đạo, giang pháp, thuyet giang phap, thuyết giảng đạo, mp3 thuyết pháp, mp3 thuyet phap, thuyết pháp cd, thuyet phap cd, Phật Thuyết Kinh A Di Đà, Khai Thị, Tinh Hoa Tinh Độ, mp3 thuyết pháp Tinh Hoa Tịnh Độ, phat hoc, phật học, ton giao, mp3 thuyết pháp Hé Mở Cửa Giải Thoát, mp3 thuyet phap Tinh Hoa Tinh Do, mp3 thuyet phap He Mo Cua Giai Thoat, thuyết pháp Bố Thí Cúng Dường, thuyet phap Bo Thi Cung Duong, tôn giáo, Tinh Do, pháp môn Tịnh Độ, chùa Tịnh Độ,Tịnh Độ, Tu Vien, Tu Vien Temple, Tu Vien Tu, Niem Phat Duong, Tu Viện, Niệm Phật Đường, Tu Viện Tự, Tầm Sư Học Đạo, Bổn Tánh Hoàn Nguyên, name: Tu Vien, giang dao, giảng đạo, tam linh, tâm linh, tiem hieu ton giao, tiềm hiểu tôn giáo, hanh phuc, hạnh phúc, hanh phuc gia dinh, hạnh phúc gia đình, cau sieu, cầu siêu, sieu do, siêu độ, cau an, cầu an, thien chua va phat, thiên chúa và phật, cong giao phat giao công giáo phật giáo, vang sanh, vãng sanh, trong một kiếp, nhứt kiếp, nhất kiếp, phóng quang độ, cực lạc quốc, cõi cực lạc, niệm Phật nhứt tâm bất loạn, hồng danh đức Phật A Di Đà, sanh về Cõi Phật, sanh ve Coi Phat, phép tu, phep tu, pháp tu Tịnh Độ, tu hoc, tu học, phat tu, phật tử, giai thoat, giải thoát, luc lam trung, lúc lâm trung, luc sap chet, lúc sắp chết, tren giuong benh, trên giường bệnh, niem phat, niệm phật, niem A Di Đa Phat, niệm A Di Đà Phật, A Di Da Phat, A-di-da phat, A-di-đà, Amitaba,Amitābha, Amitabha, viet nam phat giao, Việt Nam Phật Giáo, Vietnamese buddhism

 

Trong kinh tạng Pàli, Tôn giả Xá Lợi Phất chiếm địa vị quan trá»ng hàng đầu, chỉ đứng sau Phật. Nhiá»u kinh được mở đầu vá»›i câu cổ Ä‘iển "Như vậy tôi nghe", mà ngưá»i thuyết kinh thay vì đấng giác ngá»™, thì lại chính là bậc Thánh đệ tá»­ uyên bác ấy đại lao cho Ngài.

Có khi đức Ãạo Sư thăng pháp tòa, chỉ trình bày má»™t bài kệ ngắn gá»n, rồi lui vá» am thất cá»§a Ngài. Trong những dịp như vậy, chúng ta thưá»ng gặp Tôn giả Xá Lợi Phất xuất hiện khai diá»…n ý nghÄ©a lá»i dạy súc tích cá»§a Phật và cuối cùng, chính Phật đã xác chứng cho lối giải thích cá»§a Tôn giả bằng má»™t câu còn giá trị hÆ¡n tất cả những lá»i khen tặng : "Nếu các ông há»i ta, ta cÅ©ng giải thích như Xá Lợi Phất!".

Tôn giả Xá Lợi Phất (Sàriputra, dịch nghÄ©a là Thu Tá»­) là con trưởng trong má»™t gia đình thuá»™c thế cấp Bà La Môn giàu nhất làng Upatissa, gần Nàlanda ngày nay. Upatissa cÅ©ng là tên được đặt cho Ngài khi sÆ¡ sinh. Mẹ Ngài tên Sarì. Trong bốn ngưá»i con trai Ngài được mang tên cá»§a mẹ, trong khi má»™t ngưá»i em cá»§a Ngài lại có tên cá»§a cha là Vagantaputra. Tôn giả có ba em trai và ba em gái, vá» sau Ä‘á»u theo Ngài xuất gia đắc quả A La Hán. Những tiểu sá»­ cá»§a các vị này được tìm thấy trong "Trưởng lão Tăng kệ" và "Trưởng lão Ni kệ".

Ba ngưá»i em trai cá»§a Tôn giả có tên tuần tá»± như sau : Cunda (Thuần Ãà) Upasena và Revata (Ly bà da). Ba em gái cá»§a Tôn giả là : Càlà, Upacàlà, và Sìsùpacàlà. Ly Bà Ãa là vị đệ tá»­ thiá»n định đệ nhất cá»§a Phật. Vì Ngài là con út, bà mẹ rất cưng quý không muốn cho xuất gia nên tìm cách cưới vợ cho Ngài rất sá»›m. Vào ngày hôn lá»…, không may cho hai gia đình, cậu bé tình cá» thấy bà ngoại già 120 tuổi cá»§a cô bé, và trá»±c nhận lý vô thưá»ng, trong phút chốc cậu đâm ra chán ngấy tất cả cảnh hoa lệ giả dối cá»§a cuá»™c phù sinh, và muốn thoát ly bằng má»i giá. ÃÆ°á»£c anh cả yểm trợ, cậu út chuồn ngả sau giữa lúc đám tiệc linh đình, và trá»±c chỉ Ä‘i đến má»™t ngôi tịnh xá, xuống tóc xuất gia. Ãt năm sau khi nhập đạo, vào má»™t mùa an cư, trên đưá»ng Ä‘i bái yết Phật, Tôn giả dừng chân ở má»™t khu rừng cây Kha-disa (cây gai) và tại đây Ngài đắc quả, nên ngày sau Ngài được hiệu là "Ly Bà Ãa ở rừng gai". Ngài được Phật khen là ngưá»i xuất sắc nhất trong những vị yêu thích độc cư ở núi rừng.

Em trai giữa tôn giả là Upasena hay Vagataputta là vị tỳ kheo được Phật khen ngợi có hạnh hoan hỷ đệ nhất. Ngài từ trần sau khi bị rắn độc cắn, như được ghi trong một kinh của Tương Ưng bộ.

Ngưá»i em kế là Cunda (Thuần Bà) được mệnh danh chú tiểu Thuần Bà ngay cả khi thá» giá»›i, vì để phân biệt vá»›i Trưởng lão Ãại Thuần Ãà. Khi Tôn giả Xá Lợi Phất nhập diệt, chính vị này đã hầu cận Ngài và mang di vật cá»§a Ngài trở vá» thông báo vá»›i Ãức Phật và Thánh chúng.

Ba ngưá»i em gái cá»§a Tôn giả cÅ©ng xuất gia sau khi đã lập gia đình má»—i ngưá»i có má»™t ngưá»i con. Những ngưá»i con trai này đã theo há»c vá»›i Tôn giả Ly Bà Ãa. Chính Tôn giả Xá Lợi Phất, vào má»™t dịp đến thăm ngưá»i em út cá»§a Ngài lâm bệnh, đã gặp các cháu và khen ngợi hạnh kiểm tốt đẹp cá»§a há», như được tìm thấy trong Trưởng lão Tăng kệ 42, phần luận số.

Hạnh - Nhẫn - Nhục
Mặc dầu cả bảy anh em Tôn giả Ä‘á»u xuất gia theo Phật, bà mẹ Tôn giả vẫn giữ đạo Bà La Môn, và có thái độ thù nghịch vá»›i Phật giáo và tất cả những ngưá»i liên hệ. Bà thù hận sa môn Gotama đã cướp hết đàn con cá»§a bà. Vào má»™t năm gặp thá»i đói kém, Tôn giả Xá Lợi Phất đưa 500 vị Tỳ kheo đến khất thá»±c tại nhà bà Sàrì, bà vừa bày thức ăn bà vừa lằm bằm nguyá»n rá»§a. Ãể thá»±c phẩm vào bát Tôn giả, bà mắng:

- Ngu Æ¡i là ngu! Nhà cao cá»­a lá»›n, ruá»™ng vưá»n thẳng cánh cò bay thì không chịu ở, lại bá» mà Ä‘i đầu đưá»ng xó chợ, ngá»§ bụi ngá»§ bá», ăn cÆ¡m thừa cÆ¡m cặn cá»§a ngưá»i ta.

Tôn giả vẫn yên lặng cùng Chúng Tăng thá» thá»±c. Ä‚n xong, Tăng Ä‘oàn cùng theo Tôn giả im lặng trở vá» tịnh xá. Ãại đức La Hầu La nhá» nhất trong Tăng Ä‘oàn thóc mách thuật lại cho Phật nghe má»i sá»± đã chứng kiến tại nhà bà thí chá»§ ná». Phật nhân đó thốt bài kệ sau đây, được ghi trong kinh Pháp cú, phẩm Bà La Môn:

"Ãầy đủ đức hạnh không nóng giận,

trì giới thanh tịnh không nhục nhiễm,

thì chỉ ngay thân này là cuối cùng,

không bị tiếp tục sanh nữa,

Ngưá»i như thế ta gá»i là Bà La Môn.

(danh từ Bà La Môn ở đây chỉ ngưá»i cao thượng)

Hạnh nhẫn nhục cá»§a tôn giả được Phật và những vị đồng phạm hạnh không ngá»›t tán dương. Má»™t hôm, má»™t ngưá»i Ä‘ang đỠcập vá» các đức tin cá»§a tôn giả.

- Trưởng lão Xá Lợi Phất cá»§a chúng ta có hạnh nhẫn nhục chẳng ai bì. Ngài chẳng tức giận ai bao giá».

Khi nghe thế, má»™t ngưá»i Bà La Môn lên tiếng:

- Vô lý! Ai mà khá»i có lúc tức giận. Ãấy là vì không ai khiêu khích ông ta thôi.

Má»i ngưá»i phản đối:

- Không phải vậy đâu, cư sĩ.

Ngưá»i Bà La Môn kia nói:

- Ãể tôi có cách chá»c ông ta tức giận cho coi.

Ngưá»i ta đồng ý chá» xem. NgỠđâu, ngưá»i Bà La Môn ấy chá»±c khi Tôn giả vào thành Xá Vệ khất thá»±c chạy theo đấm má»™t đấm như búa bổ vào lưng Tôn giả. Tôn giả vẫn thản nhiên không quay lui, chỉ lên tiếng há»i khẽ: "Cái gì thế" và tiếp tục bước. Ngưá»i kia sanh tâm hối hận, đến trước tôn giả sụp lạy xin sám hối. Tôn giả hoan há»· tha thứ ngay. Ngưá»i kia bạch:

- Bạch tôn giả, nếu Ngài đã tha thứ cho con, xin thỉnh Ngài vá» nhà con thá» thá»±c, và hôm nay trở Ä‘i, xin Ngài cho con được cúng dưá»ng Ngài thưá»ng xuyên.

Nói xong, y đỡ lấy bình bát trên tay Tôn giả và đưa Ngài vá» nhà. Nhưng có má»™t bá»n ngưá»i đã vây lấy ngưá»i Bà La Môn ấy, sẵn gậy gá»™c cầm tay, và bạch Tôn giả:

- Bạch Ngài, xin Ngài giao tên ác ôn đó cho bá»n con sá»­a trị má»™t mẻ.

- Tại sao?

- Bạch, nó đánh Tôn giả! Chúng con phải bửa đầu nó ra!

- Kẻ ấy đánh các ông, hay đánh ta?

- Bạch, đánh Tôn giả.

- Vậy thì y cũng đã xin lỗi ta rồi. Các ông hãy đi đi.

Vào má»™t dịp, Phật ngá»± tại Kỳ Viên tịnh xá, Tôn giả bị má»™t tỳ kheo vu khống, vì vị này phẫn ná»™ bất mãn. Khi các Tỳ kheo đến từ giã sau mùa an cư, Tôn giả luôn luôn gá»i tên thân mật từng vị Tỳ kheo, nhưng vị này lại không được Tôn giả nhắc đến tên, do nhân duyên ấy, vị này nổi lên phẫn ná»™ và bất mãn, nghÄ© rằng: "Tôn giả đã không thăm há»i ta như những ngưá»i khác". Ãang lúc tức giận, Tôn giả Ä‘i ngang lại đụng chéo y vào ngưá»i ông má»™t cái, làm cho ông càng thêm tức, đến kiện vá»›i Phật.

- Bạch Thế Tôn, Tôn giả Xá Lợi Phất luôn luôn nghÄ© mình là đệ tá»­ số 1 cá»§a đấng Ãạo sư, đã đánh con má»™t tát gần Ä‘iếc lá»— tai, thế mà không thèm nói gì, đã bá» Ä‘i má»™t bước.

Ãức Phật cho gá»i Tôn giả Xá Lợi Phất. Thay vì phá»§ nhận sá»± vu cáo, Tôn giả đã rống lên tiếng sư tá»­ giữa há»™i chúng vá»›i má»™t bài pháp hùng hồn xác chứng Ngài đã thoát ly vÄ©nh viá»…n sân hận, có sức chịu đựng những mạ lỵ phỉ báng như đất nhận đồ phế thải. Vị Tỳ kheo ngập tràn hối hận, xin Ngài tha thứ tá»™i lá»—i. Trước đức Ãạo sư, Tôn giả thốt lên những lá»i đầy khiêm cung:

- Bạch Thế Tôn, con tha lá»—i vị Ãại đức, và con xin vị ấy hãy tha lá»—i cho con nếu con có làm gì phật lòng ngưá»i ấy.

Ãức Phật bảo chúng đệ tá»­ Ä‘ang vây quanh Ngài:

- Này các Tỳ kheo, Xá Lợi Phất và những ngưá»i đã chứng đắc như ông không bao giỠôm lòng hận thù ai. Tâm ông lá»›n như đại địa, vững như trụ đồng và an tÄ©nh như mặt nước ao thu.

Lòng nhớ ơn
Trước khi xuất gia, Tôn giả đã nhá» Trưởng lão Assaji mà ngá»™ đạo - đạo lý duyên sanh và tìm đến Ãức Phật để tham há»c. Tôn giả nhá»› Æ¡n vị ấy suốt Ä‘á»i. Khi cùng ở má»™t tịnh xá, Ngài luôn luôn đảnh lá»… Assaji sau khi đảnh lá»… đức Ãạo sư, và khi Assaji ở chùa khác, Tôn giả thưá»ng hướng vá» ngôi chùa ấy mà đảnh lá»… sau khi đảnh lá»… Phật.

Khi Phật ở Xá Vệ trong Kỳ Viên tịnh xá có má»™t ngưá»i Bà La Môn nghèo khổ làm vưá»n, quét dá»n để kiếm ăn. Phật quán thấy ông ta có thể đắc quả, nên há»i trong đại chúng có ai nhá»› đã chịu Æ¡n cá»§a ngưá»i Bà La Môn kia lần nào không. Ngài Xá Lợi Phất thưa rằng, có lần Ngài khất thá»±c trong thành Vương Xá, ngưá»i Bà La Môn kia đã sá»›t cho Ngài má»™t muá»—ng đồ ăn cá»§a y đã xin được. Phật bảo: vậy ông hãy độ y xuất gia. Dưới sá»± hướng dẫn cá»§a Tôn giả, chẳng bao lâu ngưá»i này đắc quả A La Hán.

Bậc thiện tri thức
Tôn giả Xá Lợi Phất là bậc thiện tri thức cá»§a tất cả má»i ngưá»i. Ngài được tất cả yêu kính không những vì trí tuệ siêu phàm mà còn vì đức khiêm cung và lòng từ bi hiếm có. Ngài không bao giá» tá» ra mình là bậc thượng thá»§ trong giáo há»™i cá»§a Phật. Trong tịnh xá Kỳ Ãà Lâm, Tôn giả luôn luôn vấn an thăm há»i những vị thượng tá»a già yếu bịnh tật, và má»—i khi ra khá»i độc cư thiá»n định Ngài thưá»ng Ä‘i má»™t lượt quanh khu tịnh xá, quét dá»n lại những nÆ¡i bừa bãi, để du khách khá»i chê cưá»i đệ tá»­ Phật ở dÆ¡. Má»—i khi theo Phật du hóa má»™t vùng xa, Tôn giả thưá»ng Ä‘i sau cùng, sau khi thu xếp cho những vị Tỳ kheo yếu bịnh. CÅ©ng vì lẽ ấy mà có bận Tôn giả đến nÆ¡i đã định khi quá ná»­a đêm, không có chá»— nào dành cho Tôn giả, Tôn giả đành ngồi nghỉ tạm ngoài trá»i, dưới má»™t gốc cây. Khi Ãức Phật biết rõ việc này, Ngài liá»n chế định, phải dành chá»— sẵn cho những bậc tôn túc trưởng thượng.

Thông thưá»ng, những ngưá»i quá thông minh xuất chúng phải trả giá thiên tài cá»§a há» bằng ná»—i cô đơn. Nhưng Tôn giả Xá Lợi Phất lại là má»™t ngoại lệ. Ngài có rất nhiá»u bạn, có thể nói Ngài là bạn cá»§a tất cả, kể từ Ãức Phật trở xuống.

Nhiá»u kinh Ä‘iển Pali đã ghi lại những cuá»™c luận đàm kỳ thú giữa Tôn giả Xá Lợi Phất vá»›i những bá»±c Thánh đệ tá»­ khác. Chính đức Ãạo sư dưá»ng như cÅ©ng ưa nói chuyện vá»›i Tôn giả hÆ¡n vá»›i những ngưá»i khác. Ngài thưá»ng gá»i: "Này Xá Lợi Phất" má»—i khi thuyết pháp. Thật là má»™t địa vị đáng thèm.

Ãức tính thứ nhất làm cho má»i ngưá»i yêu kính là Tôn giả: biết thấy ưu Ä‘iểm cá»§a ngưá»i khác. Má»™t lần, khi Tôn giả Ä‘ang thiá»n định ngoài khoảng trống, có má»™t con qá»§y chÆ¡i xấu, đến đánh má»™t cú như trá»i giáng vào đỉnh đầu. Nhưng do định lá»±c sâu xa Tôn giả không bị giao động. Khi Ngài xuất định, Tôn giả Mục Kiá»n Liên đến há»i:

- Hiá»n giả có há» gì không?

Xá Lợi Phất đáp:

- Không sao cả thưa Hiá»n giả. Tôi chỉ bị nhức đầu chút ít.

- Kỳ diệu thay! Thật kỳ diệu thay năng lá»±c thần thông siêu việt cá»§a Hiá»n giả Mục Kiá»n Liên, có thể thấy được mặt mày con quá»· ấy.

Tôn giả Mục Kiá»n Liên và Tôn giả Xá Lợi Phất là đôi bạn chí thiết từ nhá», ra Ä‘á»i cùng má»™t ngày, trưởng thành trong má»™t môi trưá»ng sang quý như nhau. Trong lúc tham dá»± má»™t cuá»™c vui huyên náo kéo dài nhiá»u đêm, đôi bạn cùng má»™t lúc khởi tâm nhàm chán thế tục vá»›i những lá»›p sÆ¡n lừa phỉnh cá»§a ngÅ© dục tạm bợ và cùng nhau Ä‘i tìm thầy há»c đạo. Trước hết, há» theo Sanjaya má»™t tu sÄ© ngoại đạo nổi danh ở thành Vương Xá. Vá»›i sá»± gia nhập cá»§a Xá Lợi Phất và Mục Kiá»n Liên, uy tín cá»§a Sanjaya càng tăng gấp bá»™i, và những thanh niên thuá»™c danh gia vá»ng tá»™c cÅ©ng nối gót hai ngài đến thá» giáo vá»›i Sanjaya. Trong má»™t thá»i gian ngắn, đôi bạn đã há»c xong tất cả những gì Sanjaya có thể trao truyá»n, nhưng vẫn không tìm thấy đâu là con đưá»ng đưa đến giải thoát. Há» phải từ giã Sanjaya và sau này, khi được gặp Phật, nghe giáo lý cá»§a Ngài, há» sung sướng trở vá» khuyên Sanjaya theo Phật. Khi ấy Sanjaya nói má»™t câu Ä‘iển hình cá»§a hạng thầy dốt nát như ông:

- Ãịa vị cá»§a ta không cho phép ta làm má»™t ngưá»i há»c trò được. Ngươi tốt hÆ¡n nên ở lại vá»›i ta. ta sẽ chia cho má»™t ná»­a đồ chúng mà lãnh đạo.

Xá Lợi Phất thưa:

- Thưa thầy, tôi không hiá»m gì phải làm má»™t há»c trò suốt Ä‘á»i, bao lâu chưa tìm ra được con đưá»ng giải thoát sanh tá»­. Và má»™t đấng giác Ngá»™ không thể gì gặp được! Xin thầy hãy cùng Ä‘i vá»›i chúng tôi!

- Trong thiên hạ, kẻ ngu nhiá»u hÆ¡n hay kẻ trí nhiá»u hÆ¡n?

- Thưa thầy, kẻ ngu bao giá» cÅ©ng nhiá»u hÆ¡n ngưá»i trí.

- Vậy thì hãy để những ngưá»i trí đến vá»›i Sa môn Gotama, còn kẻ ngu sẽ theo ta.

Khi đôi bạn ra Ä‘i, má»™t ná»­a đồ chúng cá»§a vị thầy cÅ©ng Ä‘i theo hỠđến quy y Phật, hai vị Tôn giả đã trở thành đôi cánh cá»§a má»™t con chim đại bàng. Hai vị đối vá»›i đấng Ãạo sư là hai cánh tay đắc lá»±c trên đưá»ng hoằng pháp đến ná»—i khi hai Ngài nhập Niết bàn, Ãức Phật đã thốt ra:

- "Hội chúng từ nay đối với ta thật trống rỗng".

Qua lá»i dạy ấy, chúng ta có thể thấy rõ tầm quan trá»ng cá»§a hai bậc Thánh đệ tá»­ ấy đối vá»›i đức Ãạo sư và đối vá»›i chánh pháp.

Má»™t đức tính khác làm cho Tôn giả Xá Lợi Phất được tất cả đồ chúng cá»§a Phật yêu kính là Ngài biết tôn trá»ng ý kiến cá»§a má»i ngưá»i. Ngài không bao giá» tá»± cho là trí tuệ đệ nhất để áp đảo kẻ khác bằng lý luận. Trong những cuá»™c luận đàm Tôn giả thưá»ng há»i ý kiến từng ngưá»i, để há» tá»± do phát biểu, và khi có sá»± bất đồng Ngài rá»§ má»i ngưá»i cùng Ä‘i đến yết kiến Phật để xin đức Ãạo sư giải quyết, chứ không bao giá» tá»± cho ý kiến mình đúng, thiên hạ Ä‘á»u sai. Má»™t kinh cá»§a Trung bá»™ III kể, vào má»™t đêm rằm, trăng sáng vằng vặc chiếu xuống khu vưá»n cây Sa La nÆ¡i Tôn giả Ä‘ang trú ngụ. Ãêm khuya, trăng tá», hương hoa Ä‘ang mùa rá»™ nở cùng vá»›i sương đêm tá»a ngát không gian. Cảnh thật xứng vá»›i ngưá»i: má»™t cuá»™c há»™i kiến giữa những bậc thượng thá»§ đến thăm Tôn giả Xá Lợi Phất. Tôn giả mở màn cho cuá»™c pháp thoại bằng má»™t câu há»i, cÅ©ng vừa là má»™t lá»i chào:

- Ãêm thanh, trăng tá», vưá»n Sa La khả ái thÆ¡m nức má»™t mùi hương như thiên giá»›i, chư Hiá»n nghÄ© sao, vị Tỳ kheo nào, theo ý chư Hiá»n, sẽ là ngưá»i làm sáng chói khu vưá»n (tức má»™t mẫu Tỳ kheo lý tưởng trong Phật giáo phải như thế nào?)

Tôn giả A Nan đáp:

- Theo tôi, má»™t vị Tỳ kheo làm sáng chói khu vưá»n là vị nào Ä‘a văn đệ nhất.

Tôn giả Ca Diếp:

- Vị Tỳ kheo sáng chói khu vưá»n là vị trì khổ hạnh đầu đà đệ nhất.

Tôn giả Mục Kiá»n Liên:

- Tôi thì cho rằng vị Tỳ kheo làm sáng chói khu vưá»n, chính là vị nào thành tá»±u biện tài số má»™t.

Tôn giả Ly Bà Ãa:

- à kiến cá»§a tôi thì, vị Tỳ kheo làm sáng chói khu vưá»n phải là ngưá»i thiá»n định bậc nhất.

Khi tất cả má»i ngưá»i Ä‘á»u cho ý kiến, Tôn giả Mục Kiá»n Liên giục bạn:

- Hiá»n giả nghÄ© sao? à kiến cá»§a ngưá»i nào đúng? Và ý Hiá»n giả như thế nào vá» má»™t vị Tỳ kheo làm sáng chói khu vưá»n?

Tôn giả Xá Lợi Phất đáp:

- Vị Tỳ kheo nào chế phục được tâm, không bị tâm chế phục. Vị Tỳ kheo nào, buổi sáng muốn trú tâm như thế nào, có thể an trú tâm như thế ấy vào buổi sáng. Buổi trưa vị ấy muốn an trú tâm nào vị ấy cÅ©ng có thể làm như ý muốn vào buổi trưa. Buổi chiá»u, buổi tối cÅ©ng vậy.

Như má»™t vị vua hay đại thần có má»™t tá»§ đầy áo đẹp, và khi vị ấy sáng muốn mặc áo nào, trưa muốn mặc áo nào, chiá»u muốn mặc áo nào Ä‘á»u có thể làm theo ý muốn cá»§a mình. CÅ©ng thế, đối vá»›i má»™t vị Tỳ kheo đã chế phục được tâm ý, không bị tâm chế phục. Má»™t vị Tỳ kheo như thế, này Hiá»n giả, sẽ làm sáng chói khu vưá»n Sa La khả ái này. Nhưng này chư Hiá»n, chúng ta hãy Ä‘i đến đảnh lá»… đấng Ãạo sư để thỉnh giáo vá» vấn đỠnày.

Khi Ãức Phật nghe thuật lại ý kiến cá»§a từng vị. Ngài dạy rằng má»i ngưá»i Ä‘á»u trả lá»i đúng theo địa vị khả năng cá»§a mình. Tuy nhiên, Ngài thêm ý kiến cá»§a Ngài theo đó:

- Vị Tỳ kheo sáng chói khu vưá»n chính là vị nào sau khi Ä‘i khất thá»±c vá», sau khi chánh niệm thá» thá»±c xong, rá»­a chân rồi trải tá»a cụ ngồi thiá»n cho đến khi nào không còn lậu và móng khởi.

Ãiểm lý thú trong kinh này là ở chá»— khi má»›i nghe qua, chúng ta thấy dưá»ng như má»—i vị tá»± đỠcao cá nhân vậy, song kỳ thật không thế. Má»—i ngưá»i phát biểu cái lý tưởng mình muốn đạt, cho nên ngài A Nan, con ngưá»i ưa Ä‘a văn, tôn trá»ng há»c vấn, đương nhiên phải cho Ä‘a văn là nhất. Ngài Ca Diếp cho hạnh đầu đà là lý tưởng cá»§a xuất gia, nên Ngài má»›i chuyên môn hạnh ấy. Mục Kiá»n Liên yêu thích biện tài, muốn phát triển mặt ấy, nên cho rằng thành tá»±u biện tài là nhất. Ly Bà Ãa chú trá»ng thiá»n định cÅ©ng thế, vì cho thiá»n định là lý tưởng. Câu đúc kết cá»§a Phật rất ý vị ở chá»—, cái Ä‘iá»u Ngài cho là lý tưởng chính là những việc làm rất thưá»ng, không có gì quái dị phức tạp, thế mà lại rất khó, chỉ có Phật má»›i thành tá»±u trá»n vẹn được. Ãó là những việc như ăn cÆ¡m, rá»­a chân, trải tá»a cụ ra ngồi... những việc Phật làm khi mở đầu kinh Kim Cang. Như vậy, ta thấy rõ Phật muốn ám chỉ đạo là rất giản dị, đó là cái tâm bình thưá»ng (bình thưá»ng tâm thị đạo), nhưng đồng thá»i quả thật cái việc "thưá»ng" ấy lại khó khăn gấp bá»™i những việc "phi thưá»ng" cá»§a các bậc Ä‘a văn, biện tài, trí tuệ.

Tôn giả Xá Lợi Phất lại còn má»™t đức tính khá thu hút tất cả những bậc đồng phạm hạnh ấy là khiêm tốn và hâm má»™ những tài đức khác. Kinh Trạm Xe (TB II) kể, có vị Tôn giả là Phú Lâu Na được Phật và chúng Tỳ kheo ở chung luôn luôn tán thán vá» giá»›i hạnh không thiếu sót, yêu thích độc cư, tinh tấn, tri túc, thiểu dục, đầy đủ giá»›i, định, tuệ, giải thoát, giải thoát tri kiến và là ngưá»i thưá»ng khuyến khích ngưá»i khác tu những hạnh kể trên. Khi nghe như vậy, Tôn giả Xá Lợi Phất vô cùng hoan há»· mong muốn có ngày sẽ gặp được Tôn giả. Phú Lâu Na đến yết kiến Phật và lui vỠở má»™t nÆ¡i lân cận. Các vị Tỳ kheo báo tin cho Ngài Xá Lợi Phất biết để Ä‘i thăm. Ãến nÆ¡i, Tôn giả bắt đầu há»i chuyện:

- Hiá»n giả, hiá»n giả vì mục đích gì mà sống phạm hạnh vá»›i Ãức Ãạo sư? Phải chăng vì mục đích thành tá»±u giá»›i thanh tịnh?

- Không phải vậy, hiá»n giả.

- Vì mục đích kiến thanh tịnh?

- Không phải vậy, hiá»n giả.

- Vì mục đích đoạn nghi thanh tịnh?

- Không, hiá»n giả, phi đạo.

- Vì mục đích Ãạo tri kiến thanh tịnh?

- CÅ©ng không, hiá»n giả.

- Vì mục đích Ãạt tri kiến thanh tịnh?

- CÅ©ng không, hiá»n giả.

Khi ấy Tôn giả Xá Lợi Phất nói:

- Hiá»n giả, tôi há»i cái gì hiá»n giả cÅ©ng đáp không phải mục đích ấy mà hiá»n giả sống phạm hạnh. Vậy thì, hiá»n giả sống phạm hạnh vì mục đích gì?

- Hiá»n giả, vá»›i mục đích vô thá»§ trước Niết bàn.

Xá Lợi Phất há»i tiếp:

- Có phải Giới thanh tịnh là vô thủ trước Niết bàn?

Phú Lâu Na đáp không. Há»i tâm thanh tịnh, cÅ©ng đáp không, lần lượt há»i bảy thanh tịnh, cÅ©ng đáp không phải là vô thá»§ trước Niết bàn. Khi ấy, Xá Lợi Phất há»i lại:

- Trong bảy thanh tịnh, hiá»n giả Ä‘á»u nói không có cái gì là vô thá»§ trước Niết bàn, nghÄ©a là làm sao?

Phú Lâu đáp:

- Hiá»n giả, nếu Thế Tôn dạy giá»›i thanh tịnh là Vô thá»§ trước Niết bàn thì Vô thá»§ trước ấy cÅ©ng đồng đẳng vá»›i Hữu thá»§ trước (chấp vào giá»›i), vá» sáu thanh tịnh kia cÅ©ng vậy. Và nếu Thế Tôn dạy cái gì ở ngoài bảy pháp ấy là Vô thá»§ trước Niết bàn, thì kẻ phàm phu cÅ©ng gá»i là Bát Niết bàn, vì phàm phu không có bảy pháp ấy. Hiá»n giả, tôi lấy má»™t ví dụ. Như vua Ba Tư Nặc Ä‘i từ Xá Vệ đến Sàveta qua bảy trạm xe. Khi vua đến nÆ¡i bằng chiếc xe cá»§a trạm thứ bảy, đình thần ra đón và há»i có phải nhá» chiếc xe này mà vua Ä‘i từ Xá Vệ đến hay không. Khi ấy, vua phải trả lá»i thế nào má»›i đúng? Xá Lợi Phất đáp:

- Dĩ nhiên vua phải nói, đã đi từ trạm thứ nhứt đến trạm thứ hai bằng một cỗ xe khác, lần lượt đổi xe ở mỗi trạm cho đến cỗ xe cuối cùng này.

- Hiá»n giả, cÅ©ng như vậy vá»›i bảy thanh tịnh. Giá»›i thanh tịnh chỉ có mục đích đạt được Tâm thanh tịnh, Tâm thanh tịnh là để đạt đến Ãoạn nghi thanh tịnh, Ãoạn nghi thanh tịnh là để đạt đến Ãạo phi đạo tri kiến thanh tịnh, Ãạo phi đạo tri kiến thanh tịnh là để đạt đến Ãạo tri kiến thanh tịnh, Ãạo tri kiến thanh tịnh là để đạt đến Tri kiến thanh tịnh. Tri kiến thanh tịnh là để đạt đến Vô thá»§ trước Niết bàn.

Nghe xong, Tôn giả Xá Lợi Phất há»i Tôn giả Phú Lâu Na:

- Tôn giả tên gì? Các vị đồng phạm hạnh gá»i Tôn giả như thế nào?

- Tên tôi là Phú Lâu Na, các bạn gá»i tôi là Di Ãa La Ni Tá»­.

- Thật vi diệu thay hiá»n giả! Những câu há»i sâu kín đã được má»™t bậc đệ tá»­ Ä‘a văn cá»§a đấng Ãạo Sư giải, và vị ấy là Tôn giả Phú Lâu Na. Thật hạnh phúc cho chúng tôi được thân cận thăm viếng Tôn giả.

Khi ấy, Tôn giả Phú Lâu Na há»i lại:

- Còn hiá»n giả tên chi, các vị đồng phạm hạnh gá»i hiá»n giả như thế nào?

- Tên tôi là Tích Sa, các vị đồng phạm hạnh gá»i tôi là Xá Lợi Phất.

Má»™t bất ngá» kỳ thú! Tôn giả Phú Lâu Na muốn bật ngá»­a ngưá»i vì ngạc nhiên, không ngá» nãy giá» mình múa rìu qua mắt thợ! Nhưng ông thợ này quá khiêm tốn dá»… thương. Ngài Phú Lâu Na ngợ Ä‘i má»™t hồi má»›i bảo:

- Tôi Ä‘ang nói chuyện vá»›i bậc đệ tá»­ được xem ngang hàng vá»›i đức Ãạo sư mà không biết! Nếu tôi biết Ngài là Tôn giả Xá Lợi Phất, thì tôi đã không nói nhiá»u như vậy.

Những ngày cuối cùng

Sau má»™t mùa an cư ở làng Beluva gần Vesàlì, Ãức Thế Tôn tuần tá»± trở vá» Xá Vệ, Tôn giả Xá Lợi Phất đến đảnh lá»… Ãức Ãạo sư rồi trở vỠđộc cư thiá»n định. Khi Tôn giả an lành xuất định, Ngài khởi lên ý nghÄ©: "Thông thưá»ng các đấng Giác Ngá»™ nhập Niết bàn trước hay các đệ tá»­ trưởng nhập trước?". Rồi quán sát ná»™i lá»±c cá»§a tá»± thân, Ngài thấy thân dư báo chỉ còn tồn tại bảy ngày. Kế đó Tôn giả tá»± há»i: "Không biết ta sẽ xả bá» báo thân ở chá»— nào? La Hầu La thì nhập diệt ở cõi Tam thập tam thiên, Tôn giả Kiá»u Trần Như ở trên đỉnh núi Hy Lạp. Còn ta, thì chá»— nào?" NghÄ© Ä‘i nghÄ© lại, Ngài bá»—ng nhá»› đến mẹ. "Mẹ ta, mặc dầu là mẹ cá»§a bảy vị A La Hán, bà vẫn không có lòng tin đối vá»›i Phật, Pháp, Tăng. Bà còn chút duyên nào để sanh khởi tịnh tín chăng?" Tôn giả quán sát má»™t hồi và thấy rằng mẹ có thể chứng quả dá»± lưu. Rồi Ngài tá»± há»i do ai mà bà sẽ được chứng quả? Quán sát bằng thiên nhãn thiá»n định, Ngài thấy chính do mình mà mẹ sẽ đắc quả. Do đó Ngài quyết định trở vá» quê cÅ© để nhập diệt. Tôn giả Thuần Ãà em ruá»™t Ngài, cùng vá»›i 500 đồ chúng cá»§a Ngài được lệnh thu xếp để theo Ngài vá» Nàlaka. Ãi đến bái biệt vị Ãạo sư lần cuối, Ngài tác bạch:

- Bạch Thế Tôn, xin đấng Thiện Thệ hứa khả cho con: thá»i gian nhập Niết bàn cá»§a con đã đến. Từ đây sẽ không còn luân hồi sanh tá»­ vá»›i con. Ãây là lần cuối cùng con đến đảnh lá»… Ãức Thế Tôn. Bảy ngày nữa, con sẽ đặt chân đặt thân này xuống, sẽ quăng bá» gánh nặng này. Xin đấng Ãạo sư hứa khả.

Ãức Thế Tôn im lặng. Nếu Ngài tán thành bằng má»™t câu: "ÃÆ°á»£c, ông hãy nhập Niết bàn Ä‘i", ngưá»i ta sẽ cho rằng Ngài khuyến khích sá»± chết. Nếu Ngài bác bá» rằng: "Ông đừng nhập Niết bàn" ngưá»i ta sẽ cho rằng Phật tán thán sá»± sống. Cho nên Phật yên lặng. Ngài chỉ từ tốn há»i lại:

- Ông sẽ nhập Niết bàn ở chỗ nào?

Tôn giả thưa:

- Bạch Thế Tôn, tại xứ Ma Kiệt Ãà, trong làng Nàlaka, ở ngay trong cái nhà con đã ra chào Ä‘á»i, con sẽ nhập Niết bàn tại đó.

Khi ấy, Thế Tôn dạy:

- Ông hãy làm những gì ông nghÄ© là phải thá»i. Nhưng từ nay các huynh đệ cá»§a ông trong tăng chúng sẽ không còn được thấy má»™t vị Tỳ kheo như ông nữa. Hãy thuyết pháp cho há» má»™t lần cuối cùng.

Tôn giả vâng lịnh, thăng pháp tòa. Vá»›i giá»ng nói trầm tÄ©nh mà hùng hồn, dung Ä‘iệu uy nghiêm khả kính, Tôn giả ban bố pháp nhá»§ cho đại chúng lần cuối cùng. Khi thì Ngài đưa tâm hồn cá»­ tá»a lên đến những đỉnh cao tuyệt vá»i cá»§a chân đế, khi thì pháp âm bay lượn là đà xuống tục đế vá»›i những thí dụ trước mắt. Khi thì Ngài thuyết pháp bằng cách trá»±c chỉ, khi thì Ngài dùng ẩn dụ. Thuyết xong thá»i pháp Tôn giả đến đảnh lá»… dưới chân Ãức Thế Tôn. Ngài ôm chân Phật, bạch rằng:

- Chính vì ước nguyện được đảnh lá»… đôi chân này mà con đã hoàn thành các pháp ba la mật trải qua vô lượng kiếp. Nguyện ước cá»§a con nay đã thành tá»±u. Từ nay sẽ không còn gặp gỡ, bạch Thế Tôn, nếu con có lá»i nói hay việc làm nào không vừa ý Thế Tôn, xin Thế Tôn tha thứ cho con. Bây giỠđã đến lúc ra Ä‘i.

Phật đáp:

- Ta tha thứ cho ông, Xá Lợi Phất. Nhưng ông không có lá»i nói hay việc làm nào không vừa ý ta. Ông hãy làm những gì ông thấy phải thá»i.

Ngay khi Tôn giả đứng lên từ biệt Phật đại địa chấn động, trá»i nổi sấm sét, má»™t đám mây Ä‘en lá»›n trùm khắp như má»™t chiếc khăn tang cá»§a hoàn vÅ© và má»™t trận mưa ào ào trút xuống, như òa khóc trước cảnh ra Ä‘i cá»§a má»™t bậc Chúng Trung Tôn.

Ãức Thế Tôn bảo đồ chúng Ä‘ang vây quanh:

- Bây giá», các con hãy ra Ä‘i đưa tiá»…n bậc huynh trưởng cá»§a các con lần cuối.

Toàn thể tứ chúng Ä‘á»u rá»i Kỳ Viên Tịnh xá chỉ còn lại má»™t mình đức Phật. Há» Ä‘i theo Tôn giả từng Ä‘oàn lÅ© lượt càng lúc càng đông vì dân chúng thành Xá Vệ cÅ©ng tiếp theo Ä‘oàn đưa tiá»…n, vá»›i đầu tóc nhúng nước rÅ© rượi (dấu hiệu tang lá»… thá»i ấy), há» theo khóc lóc ta thán. Tôn giả á»§y lạo quần chúng Ä‘ang rên siết:

- Ãây là má»™t Ä‘oạn đưá»ng mà không ai tránh khá»i.

Và Ngài bảo há» trở vá». Quay lại Tăng chúng ở Kỳ Viên Ä‘ang theo đưa tiá»…n Ngài, Tôn giả căn dặn:

- Bây giá», chư hiá»n hãy trở lại Tịnh xá Ä‘i. Hãy nhá»› chăm sóc đấng Ãạo Sư!

Còn lại 500 đồ chúng, Tôn giả tiếp tục cuá»™c hành trình. Cuá»™c du hành kéo dài cả tuần lá»…, khiến nhiá»u ngưá»i được dịp chiêm bái Tôn giả lần cuối cùng. Khi vỠđến làng quê trá»i đã tối. Tôn giả dừng chân dưới má»™t gốc Ä‘a đầu làng. Tình cá», má»™t ngưá»i cháu cá»§a Tôn giả Ä‘i mua đồ vá», thấy Tôn giả, đến gần chào Ngài, Ngài há»i:

- Bà ngoại con có nhà không?

- Bạch Tôn giả, có.

- Con hãy trở vá» báo tin có chúng ta đến. Thưa bà rằng chúng ta sẽ ở trong làng má»™t ngày, và xin bà dá»n chá»— cho ta trong phòng ta đã ra chào Ä‘á»i, và sắp đặt chá»— nghỉ cho 500 vị Tỳ kheo.

Cậu bé trở vá» thuật lại cho thân mẫu Tôn giả. Nghe xong, bà ngẫm nghÄ©: "Tại sao con ta lại trở vá»? Tại sao y bảo dá»n chá»— cho đông ngưá»i quá vậy? Sao lại muốn ở trong phòng chá»— chào Ä‘á»i? Bá»™ muốn hoàn tục hay sao? Bao nhiêu câu há»i xoay vần trong đầu óc bà cụ. Nhưng bà vẫn làm theo lá»i dặn".

Khi Tôn giả vỠđến nhà, Ngài vào phòng dành sẵn, và bảo các Tỳ kheo hãy Ä‘i đến khu vá»±c dành cho há». Chúng Tỳ kheo vừa Ä‘i khá»i, Tôn giả phát Ä‘au bụng dữ dá»™i, quặn thắt cả ruá»™t. Ngài Ä‘i cầu không ngá»›t, thị giả Ä‘em thùng vào rồi Ä‘em ra. Bà mẹ lo âu, thầm nghÄ©: "Cha chả, bá»™ con mình gặp nguy rồi". Và bà cụ cứ đứng như vậy nhìn vá» phía phòng Tôn giả suốt đêm không dám đến gần. Trong lúc ấy Tứ Thiên Vương bằng thiên nhãn thấy bậc Ãại Tuệ Xá Lợi Phất sắp nhập diệt, bàn nhau xuống trần để viếng thăm Ngài. Giữa đêm khuya, gian phòng sáng rá»±c vì dung sắc cá»§a vị Thiên Vương chiếu ra. Tôn giả há»i:

- Ai thế?

- Bạch Tôn giả, chúng tôi là những vị trá»i Tứ Thiên Vương.

- Các ngài đến đây làm gì?

- Chúng tôi muốn hầu hạ Tôn giả trong cơn bịnh.

- Cám ơn, tôi đã có thị giả. Các ngài đi đi.

Sau khi Tứ Thiên Vương từ biệt, đến lượt Ãế Thích, và sau Ãế Thích là Ãại Phạm Thiên đến viếng thăm Tôn giả. Tôn giả Ä‘á»u cảm Æ¡n bảo há» lui vá». Bà cụ suốt buổi quan sát dung sắc thù thắng cá»§a những vị khách cõi trá»i mà lòng cảm thấy quái lạ. Bà tá»± há»i: "Ai vậy? Ai mà đối vá»›i con ta có vẻ cung kính thế nhỉ?". Rồi, không cản nổi cÆ¡n tò mò, bà đến tận cá»­a phòng Tôn giả. Tôn giả Thuần Ãà báo tin cho sư huynh, Tôn giả há»i:

- Tại sao mẹ đến vào giỠkhuya khoắt này?

- Ãể thăm con, con ạ! Này, con hãy nói cho mẹ nghe, những ngưá»i đến đầu tiên là ai thế?

- Thưa mẹ, đó là Tứ Thiên Vương.

Bà mẹ trố mắt:

- Ồ ra, con còn lớn hơn Tứ Thiên Vương kia à?

Tôn giả đáp:

- Há» cÅ©ng như những ngưá»i giữ chùa từ ngày Ãức Thế Tôn đản sanh, hỠđã luôn luôn canh gác đêm ngày, gươm Ä‘eo lá»§ng lẳng.

- Và kế tiếp hỠlà ai thế?

- Ãó là Ãế Thích, vua cá»§a những vị trá»i.

- Vậy con lại lá»›n hÆ¡n Ãế Thích à?

- Ông ấy cÅ©ng như chú tiểu ôm y bát theo hầu các Tỳ kheo. Khi đấng Ãạo Sư lên cõi trá»i 33, chính Ãế Thích đã ôm y bát theo hầu Ngài trở vá» trần thế.

- á»’, còn sau Ãế Thích là ai nữa?

- Ãó chính là vị Phạm Thiên mà mẹ thá».

- Ui chao! Thế ra con còn hÆ¡n cả vị trá»i Ãại Phạm cá»§a mẹ nữa sao?

- Vâng thưa mẹ, vào ngày đấng Ãạo Sư đản sanh, chính bốn vị trá»i Ãại Phạm đã đưa lưới báu cõi trá»i đỡ lấy thánh nhi.

Khi nghe thế, bà cụ suy nghÄ©: "Nếu con ta đã có oai thần như vầy, thì bậc thầy cá»§a con ta còn oai thần đến bậc nào". Và khi nghÄ© thế, má»™t niá»m hoan há»· tràn ngập thân tâm bà. Tôn giả quán thấy mẹ mình đã phát tâm sinh há»· lạc đối vá»›i Tam Bảo, và đã đến lúc nên thuyết pháp cho bà. Ngài há»i:

- Mẹ nghĩ gì thế?

- Tôi Ä‘ang nghÄ© rằng, nếu con tôi đã oai thần như vậy, thì đấng Ãạo Sư cá»§a ngưá»i còn oai thần đến mức nào.

Tôn giả Xá Lợi Phất đáp:

- Vào lúc đấng Ãạo Sư đản sanh, lúc Ngài xuất gia, lúc đắc đạo và chuyển pháp luân lần đầu, vào tất cả những dịp ấy, mưá»i phương thế giá»›i Ä‘á»u rung chuyển. Không có ai sánh được vá»›i Ngài vá» phương diện giá»›i, định, tuệ, giải thoát và giải thoát tri kiến.

Rồi Tôn giả tiếp tục giải thích cho mẹ nghe vì sao Ãức Ãạo Sư đã được xưng tôn là đấng Như Lai, Ứng cúng, Chánh biến tri, Minh hạnh túc, Thiện thệ, Thế gian giải, Vô thượng sÄ©, Ãiá»u ngá»± trượng phu, Thiên nhÆ¡n sư, Phật Thế Tôn. Nghe xong thá»i pháp, bà cụ đắc quả dá»± lưu. Bà há»i Tôn giả:

- Tại sao, này con Tích Sa yêu dấu, tại sao suốt nhiá»u năm ròng con đã không ban bố cho mẹ pháp vị cam lồ này.

Tôn giả nghÄ© thầm: "Thế là ta báo Ä‘á»n Æ¡n dưỡng dục". Và Ngài bảo mẹ:

- Bây giỠtín nữ hãy vỠnghỉ đi.

Khi bà cụ Ä‘i khá»i, Tôn giả há»i Thuần Ãà:

- Bây giỠkhoảng canh mấy?

- Bạch Tôn giả, gần tảng sáng rồi.

- Hãy triệu tập chúng Tỳ kheo.

- Thưa vâng, bạch Tôn giả.

Khi chúng Tỳ kheo đến, Tôn giả bảo Thuần Ãà:

- Hãy đỡ ta ngồi dậy, Thuần Ãà.

Sau khi ngồi dậy, Tôn giả nói với chúng Tỳ kheo:

- Này chư hiá»n, tôi đã sống, du hành vá»›i chư hiá»n trong 40 năm. Trong thá»i gian ấy, nếu tôi có làm gì, nói gì không vừa ý xin chư hiá»n tha thứ cho tôi.

Tất cả đồng thanh bạch:

- Thưa Tôn giả, không có má»™t Ä‘iá»u bất mãn nhá» nào Tôn giả đã gây cho chúng con, những ngưá»i theo Tôn giả như bóng theo hình. Nhưng bạch Tôn giả, xin Tôn giả hãy tha thứ cho chúng con!

Kế đó, Tôn giả quấn y quanh mình trùm cả mặt, nằm xuống hông bên phải. Rồi, cÅ©ng như Ãức Thế Tôn đã làm khi Ngài nhập Niết bàn, Tôn giả lần lượt nhập và xuất chín tầng lá»›p thiá»n định rồi trở lại nhập sÆ¡ thiá»n, nhị thiá»n, tam thiá»n, tứ thiá»n. Sau tứ thiá»n, Ngài hoàn toàn nhập Niết bàn vô dư y. Ãó là ngày rằm tháng Kattika tức vào khoảng giữa tháng 10 và 11 dương lịch.

Khi được tin, bà cụ không ngá»›t than khóc cho tá»›i khi mặt trá»i má»c. Bà mở kho xuất nhiá»u tiá»n bạc để làm tang lá»…. Quần chúng khắp làng đến nghe thuyết pháp và đảnh lá»… thi hài Tôn giả. Bảy ngày sau, lá»… trà tỳ được cá»­ hành. Thi hài Tôn giả được đặt trên má»™t giàn há»a lá»›n bằng gá»— trầm. Sau khi há»a táng, Tôn giả A Nâu Lâu Ãà rưới nước thÆ¡m dập tắt ngá»n lá»­a. Tôn giả Thuần Ãà thâu nhặt xá lợi bá»c vào trong má»™t mảnh y. Liá»n sau đó, Tôn giả trở vá» Xá Vệ báo tin cho Phật, mang theo y bát và xá lợi cá»§a vị sư huynh. Ãến nÆ¡i, Thuần Ãà bái yết thị giả A Nan trước và tác bạch:

- Bạch Tôn giả, Tôn giả Sàriputta đã nhập Niết bàn. Ãây là y và bát cá»§a Ngài.

- Hiá»n giả, vá» việc này ta hãy Ä‘i đến đấng Ãạo sư.

- Thưa vâng, bạch Tôn giả.

Rồi cả hai cùng Ä‘i đến Ãức Phật. Sau khi đảnh lá»… Phật, há» ngồi qua má»™t phía.

Tôn giả A Nan bạch:

- Bạch Ãức Thế Tôn, chú tiểu Thuần Ãà nói vá»›i con rằng Tôn giả Sàriputta đã nhập Niết bàn. Ãây là y bát cá»§a Tôn giả. Khi nghe vậy bạch Thế Tôn, con bá»§n rá»§n tay chân vạn vật xung quanh con trở nên má» mịt. Con không còn trông rõ cái gì ra cái gì nữa, khi nghe tin Tôn giả Sàriputta từ trần!

- Sao vậy? A Nan. Khi Xá Lợi Phất từ trần, ông ấy có đem theo bớt đi phần giới, định, tuệ, giải thoát, giải thoát tri kiến nào của ông chăng?

- Không phải vậy, bạch Thế Tôn. Khi Tôn giả Sàriputta từ trần, Tôn giả đã không Ä‘em theo bá»›t phần giá»›i định tuệ nào cá»§a con cả. Nhưng bạch Thế Tôn, Tôn giả đối vá»›i con là vị hướng dẫn, má»™t bậc đàn anh, má»™t ngưá»i hướng đạo, má»™t ngưá»i đã khích lệ con làm con hoan há»·, phấn khởi, má»™t ngưá»i giảng pháp không biết má»i mệt, má»™t ngưá»i giúp đỡ kẻ đồng phạm hạnh. Chúng con nhá»› xiết bao những lá»i chỉ giáo bổ ích, linh động và thú vị cá»§a Tôn giả!

- A Nan, há tôi không dạy cho ông rằng sá»›m muá»™n, chúng ta Ä‘á»u phải chịu sá»± chia ly vá»›i những gì thân yêu gần gÅ©i? Cái gì đã sinh thành tất phải hoại diệt, tan rã. Không phân ly là Ä‘iá»u không thể có. Này A Nan cÅ©ng như cành lá»›n cá»§a má»™t cây đại thá» vững mạnh đã gãy xuống, Xá Lợi Phất nhập diệt đối vá»›i chúng Tỳ kheo thanh tịnh này cÅ©ng vậy. Quả thế, A Nan có tụ há»™i tất phải có phân ly. Không phân ly là Ä‘iá»u không thể có. Bởi thế, này A Nan hãy tá»± mình làm má»™t hòn đảo, má»™t chá»— nương cho chính mình, đừng tìm chá»— nương tá»±a bên ngoài. Hãy lấy chánh pháp làm hòn đảo, lấy chánh pháp làm chá»— nương đừng tìm chá»— nương nào khác.

Rồi Ãức Thế Tôn đưa tay đỡ lấy di cốt cá»§a vị Thánh đệ tá»­ thân yêu, và bảo đại chúng:

- Này các Tỳ kheo, đây là di cốt trắng như vỠốc của vị Tỳ kheo cách đây không lâu đã xin phép ta để nhập Niết bàn.

Vị Tỳ kheo ấy là ngưá»i thành tá»±u các hạnh Ba La Mật trải qua vô lượng kiếp. Vị Tỳ kheo ấy là ngưá»i đã giúp ta chuyển bánh xe pháp. Vị Tỳ kheo ấy là ngưá»i được chá»— ngồi bên cạnh ta. Vị Tỳ kheo ấy là ngưá»i trong cõi Tam thiên thế giá»›i không có ai sánh kịp vá» phương diện trí tuệ, chỉ trừ Ãức Như Lai. Vị Tỳ kheo ấy là ngưá»i có trí tuệ lá»›n, có trí tuệ rá»™ng, có trí tuệ sáng, có trí tuệ sắc bén, có trí tuệ sâu xa. Vị Tỳ kheo ấy ít muốn biết đủ, thích độc cư, không thích đám đông, đầy nghị lá»±c. Vị Tỳ kheo ấy là bậc khích lệ những ngưá»i đồng phạm hạnh, sẵn sàng chỉ Ä‘iểm những lá»—i lầm. Vị Tỳ kheo ấy khi xuất gia đã từ bá» má»™t gia sản lá»›n lao có được nhá» công đức tích lÅ©y từ 500 Ä‘á»i trước. Vị Tỳ kheo ấy là ngưá»i có hạnh nhẫn nhục như đại địa. Vị Tỳ kheo ấy có tâm bất hại, như má»™t con trâu đực đã cưa hai sừng. Vị Tỳ kheo ấy có tâm khiêm hạ như đồng tá»­.

Này các Tỳ kheo, hãy nhìn đây xương trắng tro tàn cá»§a bậc Ãại tuệ, bậc Quảng tuệ, bậc Lợi tuệ, bậc Minh tuệ ấy, con ngưá»i ít muốn biết đủ ấy, con ngưá»i ưa thích độc cư, con ngưá»i đầy nghị lá»±c ấy! Nhìn đây, xương tàn cá»§a má»™t Tỳ kheo đã khích lệ, làm cho phấn khởi đấng Tỳ kheo, sẵn sàng chỉ Ä‘iểm lá»—i lầm cho chúng Tỳ kheo.

Bên bá» sông Hằng, không lâu sau khi hai đệ tá»­ cá»§a Ngài nhập diệt, má»™t hôm Ãức Thế Tôn đưa mắt im lặng nhìn khắp tất cả đại chúng vây quanh rồi dạy:

- Há»™i chúng này, hỡi các Tỳ kheo, đối vá»›i ta bây giá» quả thật trống rá»—ng, khi Xá Lợi Phất và Mục Kiá»n Liên không còn!

Hết

 
(nguồn:
http://quangduc.com)

<< về trang Truyện Ngắn Phật Giáo >>