Một mùa an cư, sau khi mãn hạ, �ức Thế Tôn du hành một mình thăm viếng các trú xứ của những Tỳ kheo, để biết lối sống của h�, việc tu hành tiến thoái của h�. Chính nhân những cuộc du hành này mà đã có lần Ngài tâm sự với thị giả Nàgita:

- Này Nàgita, mỗi khi đi ngang một làng mạc mà thấy một am cốc của Tỳ kheo, thì dù vị ấy đang ráo riết thi�n t�a, Như Lai vẫn không hài lòng v� trú xứ của vi ấy. Vì Sao? Vì vị ấy có thể bị phụ nữ, trẻ con, ngư�i lớn trong làng đến phi�n nhiễu, tán chuyện, làm cho vị ấy không thể chứng đắc những pháp chưa chứng và có thể thối thất những pháp đã chứng. Trái lại mỗi khi trông thấy một vị Tỳ kheo ở trong rừng, dưới gốc cây, thì dù vị ấy đang tựa gốc cây mà ngủ gục, Như Lai vẫn hài lòng, nghĩ rằng: Tỳ kheo này sau khi hết cơn buồn ngủ, có thể tiếp tục t�a thi�n không bị ai quấy rối. Y sẽ chứng đắc những pháp chưa chứng đắc.

Trong cuộc du hành chúng ta đang nói đến, khi �ức Thế Tôn đi ngang một làng n� thì tr�i đã sẩm tối. Ngài ghé vào một nhà thợ gốm xin trú ngụ. Không một ai biết đấy là đấng giác ngộ, vì Ngài làm như một vị tỳ kheo thông thư�ng giản dị, không có tùy tùng thị giả. Ngài ng� l�i với thợ gốm:

- Này thợ gốm, tôi có thể nghỉ lại nhà ngư�i một đêm không?

Thợ gốm nhìn Ngài đáp:

- Sa môn muốn ở lại cũng được, nhưng đã có một vị xuất gia đến trước cũng đang nghỉ tại đây. Xin hi�n giả hãy ng� l�i với vị ấy, nếu ông ta đồng ý thì hi�n giả cứ tự nhiên.

�ức Thế Tôn bước vào trong gặp một tỳ kheo trẻ đang ngồi, Ngài h�i:

- Hi�n giả, tôi muốn ở lại đây một đêm, có phi�n gì cho ngư�i chăng?

- Ồ thưa hi�n giả, không có gì phi�n. Nhà thợ gốm rất rộng.

Thế Tôn bèn trải thảm c�, ngồi kiết già. Vị Tỳ kheo cũng ngồi kiết già ngồi t�a thi�n cho đến quá nửa đêm. �ức Thế Tôn quán sát cử chỉ của Tỳ kheo thanh niên ấy, lấy làm hài lòng. Ngài nghĩ: "Thanh niên này có những cử chỉ tín thành. Ta hãy h�i chuyện y". Và Ngài mở l�i:

- Này bạn, nhân danh ai mà bạn đã từ b� gia đình, sống đ�i khất sĩ? Ai là thầy của bạn?

Tỳ kheo đáp:

- Ồ bạn ơi, có Sa môn dòng h� Thích Ca đã từ b� ngai vàng để trở thành một ẩn sĩ. Thiên hạ đồn rằng Ngài đã đạt Chánh Giác, được tôn xưng là Phật, Thế Tôn. Chính nhân danh con Ngư�i cao cả đó mà tôi đã xuất gia. Bậc Thế Tôn ấy là �ạo sư của tôi. Tôi thích sống như Ngư�i.

- Vậy con ngư�i cao cả đó, �ức Phật, Thế Tôn ấy, bây gi� ở đâu?

- Này bạn, có một đô thị ở phía bắc g�i là Xá Vệ, chính nơi đó �ức Thế Tôn đang ngự tòa.

- Bạn có khi nào bạn thấy đấng Thế Tôn ấy chưa? Bạn sẽ nhận ra Ngài nếu gặp Ngài không?

- Bạn ơi! Làm sao tôi có được cái diễm phúc ấy? Tôi chưa bao gi� trông thấy Ngài, chỉ mới nghe danh của Ngài thôi. Nhưng chính vì Ngài mà tôi b� tục xuất gia, sống đ�i không nhà. Tôi chưa được gặp Ngài thì làm sao mà nhận ra Ngài được?

�ức Thế Tôn suy nghĩ: "Thanh niên này đã nhân danh ta mà xuất gia. Vậy ta hãy thuyết pháp cho y". Rồi Ngài dạy:

- Hỡi khất sĩ, tôi sẽ giảng pháp cho bạn, hãy lắng nghe.

- �ược bạn cứ nói đi.

�ức Thế Tôn thuyết pháp cho vị Tỳ kheo ấy v� cấu tạo của con ngư�i gồm bốn đại, năm uẩn, trong đó không có cái gì là ta hay của ta, toàn là những kết hợp vay mượn bên ngoài, biến chuyển luôn luôn để đi đến hoại diệt. Do nhận thức chân chính ấy, khi mắt tiếp xúc với sắc, tai với âm thanh, v.v... và những cảm th� như dễ chịu, khó chịu... vị Tỳ kheo không tham đắm, không ghét b� vì quan sát những cảm th� ấy không phải là ta, không phải của ta. Vị ấy sẽ có thái độ "huệ xã" (giải thoát nh� trí huệ) không còn v�ng tưởng được sự bất động. Khi dứt được những v�ng tưởng như vậy, vị Tỳ kheo ấy được g�i là một ẩn sĩ tịch tịnh.

�ức Thế Tôn dùng âm thanh vi diệu như tiếng hót chim Ca Lăng Tần Già để thuyết pháp cho vị Tỳ kheo ấy, khích lệ ông, làm cho ông hân hoan phấn khởi với những l�i pháp của Ngài, như thể được nếm vị cam lồ bất tử. Nghe xong th�i pháp của Thế Tôn, vị Tỳ kheo biết ngay đấy chính là đấng A La Hán Chánh �ẳng Chánh Giác ông đang ngưỡng mộ tôn th�. Ông sửa lại y, quì gối chắp tay bạch:

- Bạch Thế Tôn, con thật ngu si đã g�i Ngài là bạn. Xin Thế Tôn cho con sám hối tội lỗi.

- Này Tỳ kheo, vì ngươi không biết nên không g�i là tội lỗi.

Hết

 
(nguồn: http://quangduc.com)