Một khái niệm tốt đẹp và tiến bộ cho nền Phật học ngày nay là áp dụng quyền bình đẳng giới như Đức Phật Thích Ca đã làm vào thời điểm của Ngài.
Bình đẳng trong việc học và thực hành những lời của Đức Phật Thích Ca dạy là một khái niệm tốt đẹp và tiến bộ cho nền Phật học ngày nay. Một trong những lời bình dị đơn giản của Đức Phật Thích Ca đã nói, nhưng ít ai để ý đến đó là : " Một người trở nên cao quý hay thấp kém là do ba nghiệp của họ, chứ không phải do nơi chốn mà họ sinh vào". Đây có phải là một câu trả lời cho vấn đề giai cấp thăng tiến giai cấp trong một xã hội quá khắt khe qua vấn, mà Đức Phật Thích Ca đã thấy không?.
Là người học hay đang tu Phật nên dành thời gian cùng nhau thảo luận để thống nhất cách hiểu về khái niệm này, nhưng hãy cẩn thận đừng để nó trở thành một nguyên nhân gây bất hòa trong nền Phật học.
Xã hội thời của Đức Phật Thích Ca sinh ra dường như người ta sống dưới sự thống trị của giai cấp giàu có và đầy quyền lực. Cuộc sống của con người luôn phải chịu đựng sự áp bức bất công, đau khổ, nghèo đói, ly tán. Nữ giới không bao giờ được sắp ngang hàng với nam giới trong xã hội. Quan niệm hẹp hòi này không phải chỉ có ở người dân thường mà nó còn tồn tại trong hàng vua quan.
Đức Phật Thích Ca đã tìm hiểu rõ vấn đề này và đưa những tư tưởng bình đẳng, tôn trọng nhân bản con người. Ngài đã làm một cuộc cách mạng quan trọng để giải thoát con người ra khỏi mọi sự khổ ách trong xã hội và trong tôn giáo của trần gian. Ngài đã đưa vị trí của nữ giới ra khỏi những tư tưởng áp bức cố hữu và đã nâng cao địa vị của họ trong xã hội, để họ có thể hưởng được quyền lợi của mình như mọi người.
Đức Phật Thích Ca đã đề cao phẩm hạnh của người thiếu nữ trong xã hội. Theo Tương Ưng Bộ - Samyutta Nikaya, do Hòa thượng Thích Minh Châu dịch Việt. Tập I - Thiên Có Kệ, Chương III, Tương Ưng Kosala, I. Phẩm Thứ Nhất. VI. Người Con Gái (S.i,86)
1) Nhân duyên ở Sàvatthi.
2) Rồi vua Pasenadi nước Kosala đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn và ngồi xuống một bên.
3) Rồi một người đi đến vua Pasenadi nước Kosala và báo tin kề bên tai vua Pasenadi nước Kosala: "Thưa Ðại vương, hoàng hậu Mallikà đã sinh hạ được một người con gái".
4) Khi được nói vậy, vua Pasenadi nước Kosala không được hoan hỷ.
5) Rồi Thế Tôn, sau khi biết vua Pasenadi nước Kosala không được hoan hỷ, ngay lúc ấy nói lên bài kệ :
Này Nhân chủ, ở đời,
Có một số thiếu nữ,
Có thể tốt đẹp hơn,
So sánh với con trai,
Có trí tuệ, giới đức,
Khiến nhạc mẫu thán phục.
Rồi sinh được con trai,
Là anh hùng, quốc chủ,
Người con trai như vậy,
Của người vợ hiền đức,
Thật xứng là Ðạo sư,
Giáo giới cho toàn quốc.
Ngoài việc đề cao phẩm hạnh của người thiếu nữ. Đức Phật Thích Ca còn chỉ cho thấy sự kỉnh mộ tôn sùng người mẹ của mình, trong Kinh Tâm Địa Quán có ghi như sau :
Mẹ hiền còn sống là mặt trời giữa trưa chói sáng
Mẹ hiền khuất bóng là mặt trời đã lặn
Mẹ hiền còn sống là mặt trăng sáng tỏ
Mẹ hiền khuất rồi là đêm tối âm u
Cái nhìn thấy và sự cảm thông về vị trí cũng như vai trò của nữ giới trong xã hội, vào thời điểm của Đức Phật Thích Ca là điều khó làm và khó nói. Tuy nhiên, không phải vì đứng trước những cái quan niệm cổ hủ khó sửa đổi mà Ngài không dám làm.
Cuộc sống có nhiều lãnh vực hoạt động xã hội khác nhau, do đó nó có sự khác biệt về địa vị của từng cá nhân. Trong tinh thần bình đẳng, Đức Phật Thích Ca đã tạo điều kiện để đặt mỗi giới vào đúng vị trí của họ trong xã hội, bằng những lời thuyết pháp chân chánh và tấm lòng vị tha của mình qua câu : "Không có giai cấp trong dòng máu cùng đỏ, không có hận thù trong giọt nước mắt cùng mặn".
Trên phương diện xã hội, Đức Phật Thích Ca có dạy cách vợ chồng phải đối xử với nhau như thế nào, qua đoạn kinh Thiện Sanh : "Người chồng nên lấy năm điều mà yêu thương cấp dưỡng vợ như : Một là yêu thương vợ. Hai là không khinh rẻ. Ba là sắm các thứ chuỗi ngọc, đồ trang điểm. Bốn là ở trong nhà để vợ được tự do. Năm là xem vợ như chính mình. Người chồng lấy năm điều để thương yêu, cấp dưỡng vợ.
Người phụ nữ phải bày tỏ lòng thương kính chồng bằng những cách như : Làm tròn phận sự của mình, ân cần đón tiếp thân bằng quyến thuộc bên chồng, trung thành với chồng, cẩn thận giữ gìn tiền bạc của cải mà chồng đem về, luôn siêng năng, không bao giờ tháo trút công việc ..."
Trong tinh thần học Phật, Phật tánh vốn đồng nhau, thì làm sao có thể có sự khác biệt giữa các chúng sanh trong việc đạt thành qủa vị Phật. Như vậy, quyền bình đẳng nam nữ xuất gia đã được thể hiện như thế nào trong giáo lý nhà Phật?
Từ câu "Ta là Phật đã thành, tất cả chúng sanh đều có khả năng thành Phật"của Đức Phật Thích Ca, là chứng nhân cho một giá trị tôn trọng quyền bình đẳng tột cùng của Ngài trong việc cùng nhau tự tu tập giác ngộ và giải thoát.
Trên mặt giáo đoàn, quyền bình đẳng về giới tính cũng đã được Đức Phật Thích Ca chứng minh, qua sự hiện diện của nữ giới xuất gia sống đời sống phạm hạnh như nam giới và sự thành lập giáo hội Tỳ kheo ni vào một thời điểm, mà người phụ nữ luôn bị đặt vào một địa vị thấp hèn của xã hội.
Đây là một cuộc cách mạng lớn lao của Đức Phật Thích Ca đã tạo điều kiện đặc quyền cho người phụ nữ, trong việc nỗ lực tu tập phát huy những bản chất cao quý và khả năng trí tuệ của nữ giới.
Siêng năng là yếu tố quyết định cho sự thành công trong việc tu tập. Điều này hầu như ai cũng biết, và khi biết năng lực này đóng vai trò quan trọng trong việc học Phật, làm theo Phật, thì không nên dừng lại ở việc học hay hành đủ biết của một vài lý thuyết. Người biết cách tu, không phân biệt tại gia hay xuất gia, nam hoặc nữ, đó chính là người đã ý thức được ý nghĩa của hai chữ bình đẳng mà Đức Phật đã dạy.
"Tất cả chúng sanh đều có khả năng thành Phật", là câu người ta thường nghe nói, nhưng trên thực tế có bao nhiêu người dám tìm hiểu cái khả năng thành Phật sẳn có của mình và thực hành nó một cách nghiêm túc?
Trong Kinh Pháp Cú, Đức Phật Thích Ca có nhắc những điều căn bản về luân lý đạo đức hoàn thiện, cho sự tự rèn luyện của mỗi cá nhân trên con đường đi đến mục đích sống thật, sống hài hòa với con người thật của chính mình. Con người có đầy đủ trí tuệ sáng suốt và phẩm hạnh tốt đẹp, là điều không phải tự nhiên mà có, nhưng bất cứ ai cũng có thể có nó khi họ biết tập sống theo những cơ bản của Đức Phật Thích Ca đã hành qua câu thi pháp 160 như sau :
Nguyên ngữ Pali :
Atta hi attano natho
ko hi natho paro siya
attana hi sudantena
natham labhati dullabham.
Ý Việt
Chính tự mình làm chỗ nương cho mình, chứ nương tựa ai khác. Tự mình khéo tu tập mới đạt đến chỗ nương dựa nhiệm mầu.
Sống đời sống phù hợp với lời dạy của Đức Phật Thích Ca, bằng cách tự thực hành theo tinh thần từ, bi, hỷ, xả, qua sự vận dụng tất cả năng lực và nỗ lực của chính mình, là điều không dành riêng đặc biệt cho nam giới hay nữ giới, mà Kinh Từ Bi có thể chứng minh một cách rõ ràng như sau :
"Nguyện cho mọi người và mọi loài đươc sống trong an toàn và hạnh phúc, tâm tư hiền hậu và thảnh thơi | Nguyện cho tất cả các loài sinh vật trên trái đất đều được sống an lành, những loài yếu, những loài mạnh, những loài cao, những loài thấp, những loài lớn, những loài nhỏ, những loài ta có thể nhìn thấy, những loài ta không thể nhìn thấy, những loài ở gần, những loài ở xa, những loài đã sinh và những loài sắp sinh | Nguyện cho đừng loài nào sát hại loài nào, đừng ai coi nhẹ tính mạng của ai, đừng ai vì giận hờn hoặc ác tâm mà mong cho ai bị đau khổ và khốn đốn."
Trong giáo hội Phật xưa cũng như nay, các vị xuất gia nhà Phật, dù họ là Tăng hay Ni, cả hai đều có khả năng đạt được quả vị Phật như nhau, không có gì khác biệt, bởi vì họ đã biết mình phải làm gì và không nên làm gì, để cho cuộc sống của nhân loại ngày càng phát triển và hạnh phúc hơn, như Đức Phật Thích Ca đã làm.
Còn tiếp
Kính bút
TS Huệ Dân
Ngọc Sương (Tuvien.com)
