Di tích lịch sử và kiến trúc cấp Quốc gia.
Tọa lạc: đường Thanh Niên, phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái.
Trụ trì hiện nay: Đại đức Thích Minh Huy
Chùa Yên Bái còn có tên “ Bạch Vân Am – chùa Đức Ông”, tọa lạc bên bờ sông Hồng, nằm về phía tây làng Yên Bái xưa (nay là Tp. Yên Bái), chùa được xây dựng vào đầu thế kỷ XX, nơi đây dược dân gian truyền lại là ngôi chùa rất linh thiêng, một số nhà buôn và chủ thuyền vận tải hàng hóa bằng đường sông đều dừng chân ghé nơi này để cầu bình an, và chính một số nhà buôn đã góp tiền, vàng tu sửa từ một am nhỏ thành nơi thờ tự khang trang hơn vào năm 1900.
Tương truyền; vào khoảng năm 1886, quân xâm lược Pháp đánh chiếm Yên Bái và đồn trú tại làng Yên Bái, đến năm 1897, trong quá trình bình định, thực dân Pháp bắt được nghĩa quân Cách mạng, chúng thường đem hành hình tại dải đất bờ sông và gò đấtbên bờ sông rồi vùi xác người tại chỗ. Sau đó khi quân Pháp dời khỏi làng, nhân dân nơi đây lập một “Am – Miếu” thờ cho các linh hồn đức ông bị giặc Pháp giết hại, vì thế chùa có tên dân gian là “Am Đức Ông”. Sau đó, nhân dân địa phương sửa sang thành ngôi chùa nhỏ và cải pháp danh thành “Bạch Vân Am”. Năm 1926, làng Yên Bái dân cư đông đúc và trở thành thị xã, cũng thời gian này dân làng và chính quyền địa phương sửa sang lại chùa và đặt hiệu là chùa “Yên Bái”.
Tháng 7.1965, cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ, nơi đây là tổ pháo phòng không của bộ đội đóng giữ tại gò chùa. Không quân Mỹ oanh tạc nhiều lần hủy diệt ga Yên Bái, chùa cũng bị hư hại nặng, đến năm 1977, UBND thị xã Yên Bái cho phép ngành hỏa xa đặt cơ quan thông tin – điện vụ tại chùa. Thời điểm này đất chùa là căn cứ quân sự và nhân dân chiếm dụng. Năm 1997, chính quyền địa phương và các đơn vị bộ đội trả lại gò chùa cho nhân dân thờ cúng.Năm 1998, chính quyền địa phương và nhân dân sửa sang lại chùa và khánh thành năm 2000.
Trong suốt thời gian từ khi xây dựng am thờ trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và Mỹ, chùa không có sư trụ trì, việc thờ cúng và gìn giữ, tu bổ chùa do nhân dân và chính quyền địa phương quảng lý.
Năm 2004, Đại đức Thích Minh Huy được GHPG. VN, công cử về trụ trì chùa cho đến nay. Ngài về chùa Yên Bái và bắt tay vào việc trùng tu ngôi chùa to đẹp, khang trang như ngày nay. Từ năm 2007, Đại đức là Phó ban thường trực tỉnh hội Yên Bái- Ủy viên Hội đồng trị sự GHPG Việt Nam.
Bài và ảnh – Đình Quang
Đoan Trang(Tuvien.com)
