Được xây kề bên đền Hạ, ở độ cao 80m. Xưa chùa có tên là Sơn Cảnh Thừa Long Tự. Thời Lê Trung Hưng làm lại chùa gọi là Thiên Quang Thiền tự. Chùa làm theo kiểu “nội công ngoại quốc” gồm các nhà: Tiền đường, Thiêu hương, Tam bảo, ở phía trước dãy hành lang, nhà Tổ phía sau. Tháng 9 năm 1954, khi về thăm Đền Hùng, tại chùa Thiên Quang Bác Hồ đã ngồi nghỉ bên gốc cây thiên tuế, sau đó gặp gỡ và nói chuyện với cán bộ và chiến sĩ Đại Đoàn Quân Tiên Phong chuẩn bị về tiếp quản thủ đô Hà Nội với lời căn dặn:
Trước sân chùa có hai tháp sư hình trụ 4 tầng; một gác chuông được xây dựng vào thế kỷ XVII gồm ba gian, hai tầng mái. Trên gác chuông có treo quả chuông đúc vào thời Hậu Lê. Chùa thờ Phật theo phái Đại Thừa. Trong chùa có trên 30 pho tượng: Tam Thế, A Di Đà, Quan Am Nam Hải, Quan Am Tống Từ, Đức Thánh Hiền, Hộ Pháp,. . . được bài trí trang nghiêm.
Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Khu di tích lịch sử văn hóa Đền Hùng có 4 đền: đền Hạ, đền Trung (Hùng Vương tổ miếu), đền Thượng (Kính Thiên Lĩnh điện, Cửu Trùng Tiên điện), đền Giếng; chùa Thiên Quang và lăng mộ vua Hùng
Chùa nằm kế bên đền Hạ, có tên là Thiên Quang Thiền Tự, tên cũ là Viễn Sơn Cổ Tự. Chùa thuộc hệ phái Bắc tông.
Chùa được xây dựng vào thời Lê Trung Hưng. Tam quan vừa là gác chuông gồm ba gian hai chái, làm theo kiểu chồng giường, mang nét mỹ thuật thời Hậu Lê, chùa có chuông cổ. Đặc biệt, sân trước chùa có cây vạn tuế ba cành, trên 700 năm tuổi.
Đoan Trang(Tuvien.com)
