Tại thành Xá Vệ nước Kiều Tát La (Kosala) ở Tây Bắc Ma Kiệt Đà có trưởng giả Tu Đạt rất giàu có thường hay giúp đở người nghèo khó  

Tại thành Xá Vệ nước Kiều Tát La (Kosala) ở Tây Bắc Ma Kiệt Đà có trưởng giả Tu Đạt rất giàu có thường hay giúp đở người nghèo khó, cô độc. Bởi thế, người trong vùng phong tặng cho trưởng giả danh hiệu là Cấp Cô Độc.

Một hôm Tu Đạt đến nhà trưởng giả Thủ La(Cùda) để dạm hỏi vợ cho con trai thứ 7. Lúc đang trao đổi việc hôn nhân cho con, Tu Đạt thấy trong nhà Thủ La có vẻ rộn ràng, kẻ cắm hoa, người treo đèn, các cô các bà làm bánh trái.... Tu Đạt hỏi lý do, Thủ la cho hay, nhà đang sửa soạn để sáng hôm sau thỉnh Phật đến nhà chứng trai. Thủ La còn trình cho Tu Đạt biết phong cách và giáo lý giải thoát của Phật, Thủ La mời Tu Đạt lưu lại tham dự lễ cúng dường Phật.

Sau khi dự lễ trai tăng cúng dường Phật và chúng tăng, Tu Đạt theo Phật đến tinh xá Trúc Lâm để được nghe Phật giảng giải tường tận đạo lý của Ngài. Nghe Phật thuyết pháp cúng dường bố thí tài, bố thí pháp, bố thí vô úy, lý duyên sinh, nhân sinh vũ trụ, nhân qủa, nghiệp báo luân hồi... Trưởng giả hết sức tâm đắc giáo lý của Phật. Do đó xin được quy y Phật, Trưởng giả quyết định thỉnh Phật về Xá Vệ hóa độ mọi người. Tu Đạt còn phát nguyện xây dựng một tinh xá để cúng dường cho Phật và giáo đoàn.

Khi trở về Xá Vệ, Tu Đạt liền đi kiếm vườn rừng để xây dựng tinh xá, thực hiện nguyện ước đã trình với Phật. Quan sát khắp vùng, Tu Đa�t thấy khu vườn rừng của Thái Tử Kỳ Đà (Jeta), con vua Ba Tư Nặc (Prasenajit) là vừa ý hơn hết. Ông Tu Đạt đánh bạo gặp Thái Tử Kỳ Đà và đạo đạt ý định. Nghĩ là Tu Đạt không đủ vàng để mua khu vườn, Thái tử Kỳ Đà ra giá, trong thời gian một ngày hôm sau, nếu trưởng giả có đủ vàng trải khắp khu vườn rừng thì tôi sẽ bán.

Y hẹn, sáng hôm sau, Tu Đạt cho người chở vàng đến lót khu vườn. Vào lúc trưa vàng đã lót cùng khắp, chỉ còn một góc vườn, trưởng giả bóp trán suy tư. Đoán chắc là Tu Đạt thiếu vàng không còn để lót gốc vườn còn lại, Thái tử Kỳ Đà lên giọng:

- Thế là trưởng giả không đủ vàng để lót đủ khu vườn rừng, sự giao ước không thực hiện trọn vẹn, tôi không thể bán khu vườn cho trưởng giả.
Tu Đạt liền trả lời rằng:
- không phải là tôi thiếu vàng, tôi đang nghĩ là góc vườn còn lại nên lấy vàng ở kho nào, thời gian giao ước cũng chưa hết, xin thái tử yên chí, đợi chốc lát nữa tôi sẽ lót vàng như đã giao ước.

Quả đúng như thế, vào lúc xế bóng, vàng đã được trải lót đầy đủ. Thế là Thái tử tự thấy sự đùa bởn của chính mình đã thất bại, và suy nghĩ chắc Phật là một bậc cao siêu như thế nào đây Tu Đạt mới không tiếc châu báu, vàng bạc để mua cho bằng được khu vườn này. Với vàng bạc châu báu ta cũng không thiếu gì, có lẽ ta nên hợp tác với Tu Đạt góp phần công đức xây dựng tinh xá cúng dường Phật. Thái tử dẫn Tu Đạt đến một bóng mát bày tỏ tâm sự:

Tôi nghĩ Phật là một bậc siêu tuyệt, nên Trưởng giả đã không tiếc vàng để mua khu vườn này, vàng đã trải đủ, thế là khu đất đã thuộc về trưởng giả, còn cây cảnh trong khu vườn thuộc về phần tôi. Do đó, tôi xin cùng với trưởng giả, chúng ta tiếp tục công việc xây dựng tinh xá để kịp thỉnh Phật về Xá Vê� giáo hóa cho nhân dân. Còn với số vàng trưởng giả đã trải, xem như tôi đã nhận, trưởng giả có thể thu hồi về để thực hiện Phật sự khác. Vì như trưởng giả đã biét vàng bạc châu báu tôi không thiếu một thứ gì.

Thế là vườn rừng xinh đẹp rộng rãi đã có sáng hôm sau, Tu Đạt trở lại tinh xá Trúc Lâm bạch Phật, hỏi cách xây dựng Tinh Xá, và xin Phật phái 1 thánh đệ tử nào cùng đến Xá Vệ để chỉ đạo công trình, có cơ duyên tốt Phật giao việc lập đồ án và chỉ đạo công trình cho Xá lợi Phất đảm trách. Qua sự đóng góp tài sản Tu Đạt và Thái tử Kỳ Đà, cùng với công sức của dân thành Xá Vệ, trong một thời gian ngắn, Xá Lợi Phất đã hoàn thành nhiệm vụ được Phật giao phó. Khi đến tiếp nhận Phật đặt hiệu là Tinh Xá Kỳ Viên. Phật và giáo đoàn còn tán thán công đức Bố thí cúng dường của Tu Đat và phong tặng cho Tu Đạt là cưu sĩ bố thí số 1.

Nguồn: Thích Minh Tuệ, (1990), Phật và Thánh Chúng, Thành Hội Phật Giáo TP.HCM xuất bản.
Đoan Trang(Tuvien.com)