Tất cả những hạnh phúc và đau khổ của con người bắt đầu bằng những ý nghĩ, hay những lời nói tốt hay xấu , hay những hành động của thân xảc như đánh người , trộm cắp. dâm dục gọi là nhân , khi gặp duyên xúc với những người vật bên ngoài (ngoại xứ) mà quả khổ/vui hình thành.
Người nào cũng có cảm giác hạnh phúc /đau khổ,vui buồn ,tham lam sân hận .Nhưng không biết vì đâu mà thân tâm có những trạng thái như vậy.
Con người cứ lập lại cái vòng lẩn quẩn vui /buồn , hạnh phúc /đau khổ,tham lam /sân hận .
Làm thế nào thoát ra cái vòng lẩn quẩn này?
A- Rõ biết đây là hạnh phúc/ đau khổ, rõ biết đây là tập khởi của hạnh phúc/đau khổ, rõ biết diệt khổ/hạnh phúc , rõ biết con đường dẫn đến diệt khổ/sướng
Qui luật thiên nhiên là có sinh ra thi sẽ chết, có thấp sẽ có cao , có sướng sẽ có khổ có cái này sẽ có cái kia .Như vậy cặp sinh tứ, cặp sướng khổ, cặp cao thấp v.v. không thể tách rời , luôn luôn đi đôi với nhau.
Có sướng thì sẽ có khổ do vậy khi nói thoát khổ tức là thoát vòng khổ sướng.
Hạnh phúc/dau khổ là quả , phải có nhân ( tập khởi) nhưng nhân sinh ra quả hạnh phúc/đau khổ là nhân nào
Nhân ý hành là những ý tưởng phát khởi , là nhân sẽ sinh ra quả vui khổ sau này
Nhân khẩu hành là những lời nói phát ra , là nhân sinh ra quả vui khổ sau này
Nhân thân hành là những hành vi thân xác , là nhân sinh ra quả vui khổ
Nhân rất vi tế , ít ai nhận ra như những ý nghĩ xấu tốt trong tâm khởi ra sẽ mang đến quả vui khổ sau này.
Khi nào quả Hạnh phúc/Đau khổ xảy ra, khi gặp Duyên Xúc thì quả Hạnh phúc/Đau khổ sẽ thành tựu , Duyên Xúc là Nội xứ ( mắt,tai,mũi,lưỡi,thân,ý) tiếp xúc với ngoại xứ
(sắc,thanh,hương,vị,xúc,pháp)
Ví dụ cách đây một năm tôi giúp một người bạn một số tiền ,tức là thân hành là nhân
sau đó có duyên đi về Việt nam găp lại người bạn đó ( xúc) , người bạn đó rất tốt với mình , phát sinh ra trạng thái vui hay hạnh phúc , sau đó hai người xa nhau một thời gian khá lâu rồi có duyên gặp lại người bạn cũ nhưng bạn rất hờ hững tâm phát sinh ra quả buồn.
Khi nhân đã thành hình khi gặp duyên thì phát sinh vui trước buồn sau hay ngược lai , do duyên thay đổi lúc đầu vui sau buồn .
Tất cả những hạnh phúc và đau khổ của con người bắt đầu bằng những ý nghĩ, hay những lời nói tốt hay xấu , hay những hành động của thân xảc như đánh người , trộm cắp. dâm dục gọi là nhân , khi gặp duyên xúc với những người vật bên ngoài (ngoại xứ) mà quả khổ/vui hình thành.
Đức Phât có Thiên nhãn minh , con người có thọ vui khổ, nhưng thế giới súc sanh,ngã quỹ, địa ngục chi có thọ khổ thôi , nhưng thế giới chư thiên chỉ thọ vui thôi.
Tham do quả hạnh phủc (thuận ý), Sân do quả khổ (trái ý) , Si do quả không lac không khổ. Đối với đạo Phật là vượt qua cái vòng hạnh phúc đau khổ, hay cái vòng sinh tử
Giàu rồi nghèo , sinh rồi chết , sướng rồi khổ , nếu ai thích sinh tử thì đời đời luân hồi trong năm đường chư thiên, người, ngã quỷ, súc sanh, địa ngục.
Kết luận
Điều kiện để có quả hạnh phúc /đau khổ là phải tạo ra Nhân trước và điều kiện sau là duyên
Tạo ra nhân chính là khởi lên ý nghĩ trước về cái gì,điều gì .rồi lời nói và sau cùng là thi hành.
Khi nhân đã tạo , rồi khi tiếp xúc với sáu trần ( sắc,thanh,hương,vị,xúc,pháp) sẽ sinh ra quả Hạnh phúc /Đau khổ.
Đối với Đạo Phật là vượt qua vòng hạnh phúc đau khổ để có Niết Bàn không còn sinh tử nữa.
Minh Thư (Tuvien.com)
