01. Một cơn giận phá hủy
Công đức ngàn kiếp tu
Tích lũy từ bố thí,
Từ cúng dường Thế Tôn.
02. vô cùng ác
Nhẫn nhục vô cùng lành
Bởi thế bằng mọi cách
Siêng năng tu nhẫn nhục.
03. Ngày nào trong tâm ta
Nọc hận thù tồn tại
Ta sẽ không ngủ yên
Mất an lành, hạnh phúc.
04. Một người chủ nổi giận
Có thể bị giết chết
Bởi kẻ nhờ ông giúp
Mà trở nên giàu sang
Và được người kính trọng.
05. Với tấm lòng sân hận
Dù ban ơn cho ai
Họ cũng không hạnh phúc
Bạn bè cũng xa lánh.
06. là kẻ địch
Tạo nên nhiều khổ đau
Ai khắc phục sân hận
Vui đời này, kiếp sau.
07. Được thứ gì không thích
Hoặc lòng tham bị ngăn
Đều nuôi dưỡng sân hận
Và làm khốn khổ tôi.
08. Vì vậy tôi muốn diệt
Những chất nuôi dưỡng này.
duy chỉ biết
Làm hại tôi mà thôi.
Nhẫn nhục với đau khổ
09. Dù gặp cảnh ngược đãi
Nên giữ tâm an vui
Bực tức không sinh lợi
Lại cướp mất phước lành.
10. Nếu có cách cứu chữa
Những tình huống rắc rối
Thì khổ đau làm gì?
Nếu không có giải pháp
Khổ đau không lợi chi!
11. Ta không muốn cho mình
Cũng như cho bạn bè
Bị khổ đau, khinh dễ
Bị chửi mắng, vu oan
Duy chỉ có kẻ thù
Muốn chúng tôi như thế.
12. Hạnh phúc khó đạt thay
Đau khổ thường xảy đến
Nhưng giải thoát chỉ đạt
Khi thắng vượt khổ đau
Bởi vậy, tâm ta ơi
Hãy dũng cảm kiên định!
13. Người nào tu khổ hạnh
Thờ nữ thần Durga
Tự thiêu, xẻ thịt mình
Không hy vọng giải thoát
Sao ta không can đảm
Chịu khổ vì giải thoát?
14. Nhờ tập luyện thường xuyên
Điều gì cũng thành tựu
Trước cố chịu khổ nhỏ
Sau chịu được khổ lớn.
15. Những loại khổ tầm thường
Do muỗi mòng, rít cắn
Hoặc đói khát, nhức ngứa
Chúng không vô dụng đâu!
16. Chẳng nên mất kiên nhẫn
Khi khổ vì nóng lạnh
Hay kiệt sức bệnh đau
Hoặc tra tấn, ngục tù
Nếu ta mất kiên nhẫn
Đau khổ càng tăng thêm.
17. Có người thấy máu chảy
18. Lòng dũng cảm càng tăng
Có người thấy máu chảy
Lại té xỉu bất tỉnh.
Điều ấy tùy thuộc tâm
Vững mạnh hay yếu đuối
Bồ Tát phải tự chủ
Vượt qua mọi khổ đau.
19. Dù trải qua đau khổ
Bậc trí vẫn an nhiên
Quyết đánh giặc phiền não
Dù dễ bị thương tích.
20. Kẻ anh hùng vinh quang
Vì hiên ngang chiến thắng
Còn chiến sĩ bình thường
Chỉ đâm những thây ma.
21. Khổ cũng có điều hay:
Giúp ta trừ kiêu mạn
Mở lòng thương chúng sinh
Bỏ ác và kính Phật.
Nhẫn nhục trước bất công
22. Ta không giận gan, tim
Và bộ phận trong người
Dù chúng là nơi sinh
Bao đau đớn, bệnh tật.
Sau đối với hữu tình
Lại nổi lòng sân hận?
Họ cũng là nạn nhân
Của đau đớn, bệnh tật
Tất cả vì nhân duyên.
23. Mặc dù không ai muốn
Bệnh đau vẫn cứ sinh;
Mặc dù không ai mong
vẫn nổi dậy.
24. Đâu có ai nghĩ trước:
"Bây giờ ta nổi sân"
Và sân đâu toan tính
"Bây giờ ta xuất hiện".
25. Tất cả mọi lỗi lầm
Và hành động độc ác
Đều do nhân duyên sinh
Không có gì tự phát.
26. Nhân duyên lúc tập hợp
Không hề có ý nghĩ:
"Ta sinh một thứ gì"
Một cái gì được sinh
Trước đó đâu có nghĩ:
"Ta phải được sinh ra".
27. Những gì được gán gọi
Là chất liệu nguyên sơ
Hoặc gán là "Cái Ta"
Đều không tự sinh ra
Sau khi nghĩ: "Ta sinh".
28. Bởi vì trước khi sinh
Không có gì hiện hữu
Vậy cũng không có gì
Khởi ý muốn được sinh
Bởi vì luôn bám víu
Vào cái Ta vĩnh cửu
Nên không thể tách rời
Đối tượng của "cái ta"
Là chất liệu nguyên sơ
Và mãi mãi như vậy.
29. Nếu cái "ta" vĩnh hằng
Thì nó phải bất động
Giống như là hư không
Làm sao cái không đổi
Lại có thể hành động
Ngay trong khi nối kết
Với những nhân duyên khác.
30. Nếu tiếp xúc duyên khác
Cái ta vẫn như xưa
Vậy thì trong hai thứ
Cái "ta" và duyên khác
Ai tác động ai đấy?
Nếu bảo "ta" tác động
Thì điều này không đúng.
Các "ta" không tác động
Vì nó không thể có
Một lúc hai tự tánh.
[Bất động và biến đổi].
31. Như vậy mọi sự vât
Đều sinh từ nhiều duyên
Và bất cứ duyên nào
Cũng lệ thuộc duyên khác.
Ý thức được như vậy
Ta không bị phiền nhiễu
Vì tất cả đối tượng
Đều chỉ là ảo tưởng
Sinh từ trò ảo thuật!
32. (Hỏi) Nếu sự vật huyễn ảo
Thì "ai" chế ngự giận?
Nếu nói chẳng có "ai"
Thì cần chi trừ giận?
(Đáp) Thực ra cần trừ giận
Vì tiến trình nhân quả
Luôn luôn vẫn tiếp diễn
Nhờ chế ngự được giận
Mà cắt đứt khổ đau.
33. Bởi vậy khi nhận thấy
Bạn, thù muốn hại ta
Hãy nghĩ là duyên sinh
Và giữ tâm thanh tịnh.
34. Nếu mọi sự phát sinh
Do ý muốn con người
Thế giới sẽ an lạc
Vì chẳng ai chọn khổ.
35. Vì vô ý tự hai
36. Bởi vật nhọn, gai đâm
Vì giận, đói nữ sắc
Nên cấu xé lẫn nhau
Chịu đói khát khổ sở...
Có kẻ lại tự tử
Như thắt cổ, nhảy song
Hoặc uống những chất độc
Hay gây ra tội ác.
37. Dưới bạo lực ái dục
Con người tự hủy mình
- Hủy cái thân quý báu -
Thế thì sao tránh khỏi
Làm hại những người khác?
38. Kẻ điên vì ái dục
Luôn tìm cách làm hại
Nếu không thương xót được
Thì cũng đừng giận họ.
39. Nếu bản chất kẻ ấy
Là chuyên hãm hại người
Giận họ cũng vô lý
Khác nào giận lửa đốt.
40. Nếu bản chất họ lành
Phạm lỗi vì vô tình
Giận họ cũng vô lý
Khác nào giận không khí
Bị nhiễm khói sặc sụa.
41. Khi bị đánh bằng gậy
Ta oán người cầm gậy
Song chính là cơn giận
Đã sai khiến họ đánh
Vậy nên ghét cơn giận.
42. Xưa tôi làm khổ người
Nay người hãm hại tôi
Tôi đành phải nhận lãnh
Quả báo tôi đã gieo.
43. Vũ khí của kẻ kia
Và thân này của tôi
Cả hai là nguyên nhân
Tác thành sự đau khổ
Kẻ kia có vũ khí
Còn tôi có thân này
Vậy phải giận ai đây?
44. Thân như vết thương nặng,
Chạm nhẹ cũng đau điếng
Mù quáng tôi ôm giữ
Thử hỏi khi nó đau
Tại sao tôi tức giận?
45. Tôi không muốn khổ đau
Nhưng vì sự ngu muội
Mà tạo ra nguyên nhân
Gây nên sự đau khổ.
Đó là lỗi của mình
Sao lại giận người khác?
46. Chính hành động của tôi
Đã tạo nên địa ngục
Và rừng kiếm, núi đao
Vậy nên giận ai đây?
47. Chính hành động của tôi
Đã khiêu khích người khác
Và khiến họ hại tôi
Họ bị đọa địa ngục
Và tôi đã hại họ.
48. Nhờ những kẻ hại tôi
Mà tôi tu nhẫn nhục
Trừ được nhiều tội lỗi.
Vì tôi đã nhẫn nhục
Nên họ sa địa ngục
Chịu đau khổ lâu dài.
49. Chính tôi làm hại họ
Khi họ làm lợi tôi
Sao tôi còn lật lọng
Hỡi cái tâm hồ đồ.
50. Nhờ tâm được thanh lọc
Tôi không đọa địa ngục
Tôi đã tự cứu mình
Kẻ kia được thứ chi?
51. Nếu ăn miếng trả miếng
Tôi chẳng cứu vớt họ
Họ phải chịu đọa đày
Còn tôi thì thất bại
Trên con đường tu học.
Nhẫn nhục qua nhận thức thực tại
52. Tâm không có hình thể
Nên không bị tổn thương
Nếu bám chắt vào thân
Nên khi thân đau khổ,
Tâm sẽ bị khổ đau.
53. Lời khinh khi, thô ác
Tiếng mắng chửi, vu oan
Không làm hại thân được
Sao tâm lại nổi sân?
54. Rằng: "Có kẻ không ưa"
Nhưng sự "Không ưa" ấy
Từ nay đến đời sau
Có cấu xé ta đâu
Sao ta ghét guổng họ
55. Nếu ta ghét guổng họ
Vì sợ mất lợi lộc
Lúc chết lợi cũng mất
Nghiệp ác vẫn còn hoài.
56. Tốt nhất thà chết sớm
Hơn sống làm nghề ác
Sống lâu đâu thoát được
Khổ đau của cái chết.
57. Hai người nằm chiêm bao
58. Kẻ thấy vui trăm năm
Người sướng trong khoảnh khắc
Nhưng khi bừng tỉnh giấc
Hạnh phúc đều biến tan.
Cuộc đời như giấc mộng
Dù tuổi thọ ngắn dài
Khi sinh mạng chấm dứt
Hạnh phúc đều tiêu tan.
59. Dù tiền rừng bạc biển
Dù lạc thú lâu dài
Lúc chết tay trống trơn
Mình trần như bị cướp.
60. Có kẻ quan niệm rằng
Nhờ của để mà sống
Để giải ác, tích thiện
Nhưng nổi sân vì lợi
Thì phước mất, tội sinh.
61. Nếu chỉ vì mưu sinh
Mà làm chuyện thất đức
Một đời sống như vậy
Cuối cùng lãnh ác đọa
Sống như thế ích chi?
62. Ta ghét kẻ nói xấu
Làm ta mất tín nhiệm
Sao ta không ghét kẻ
Nói xấu bao người khác?
63. Ngươi tỏ ra bình thản
Với kẻ chê người khác
Bởi ngươi không dính vào.
Sao ngươi không nhẫn nhịc
Với kẻ vu oan ngươi
Mà chính ngay kẻ ấy
Bị ái dục chi phối?
64. Đối với người phá tượng
Đập chùa, chê chánh pháp
Ta không nên nổi giận
Bởi vì bậc Giác Ngộ
Không vì vậy khổ đau.
65. Với kẻ xúc phạm Thầy
Và người thân của ta
Ta nên dằn cơn giận
Mà nên quán chiếu rằng
Đó là nhân duyên sinh.
66. Khổ sinh từ nhân duyên
Cố ý hay vô tình
Chúng sinh không thể thoát.
Chỉ chúng sinh hữu tình
Mới ý thức được khổ
Vậy ta nên nhẫn nhịn.
67. Người làm ác bởi si
Kẻ nổi giận vì mê
Vậy ai người có lỗi
Vậy kẻ nào vô tội?
68. Xưa ta đã tạo nghiệp
Nay ta nhận quả báo
Mọi sự sinh từ nghiệp
Sao ta trách giận người?
69. Khi đã hiểu như vậy,
Ta cố làm việc lành
Cầu mong mọi chúng sinh
Biết yêu thương lẫn nhau.
70. Một ngôi nhà bốc lửa
71. Có thể lan nhà bên
Ta phải rút tranh ra
Và thứ dễ bắt lửa;
Cũng vậy phải loại ngay
Bao ý niệm tham đắm
Bắt mồi cho lửa sân
Thiêu rụi kho công đức.
72. Kẻ tử tù được thả
Sau khi bị chặt tay
Phải chăng là bất hạnh?
Kham chịu khổ thế gian
Để thoát khổ địa ngục
Phải chăng là bất hạnh.
73. Nay ta không chịu nổi
Một chút khổ nho nhỏ
Sao ta không diệt sân
Vì nó là nguyên nhân
Sinh ra khổ địa ngục?
74. Vì sân nên ngàn lần
Tôi đã bị đau khổ
Vì lửa địa ngục đốt.
Điều này chẳng lợi gì
Cho ta và kẻ khác!
75. Đau khổ của đời này
So ra tương đối nhẹ
Mà còn đem lợi lớn.
Vậy ta nên vui vẻ
Nhẫn chịu khổ nhỏ này
Vì nó giúp xua tan
Đau khổ của chúng sinh.
Ganh tỵ
76. Có những kẻ hân hoan
Và không ngớt ca ngợi
Công đức của người khác.
Tâm ý của ta ơi!
Sao không biết hân hoan
Nhập cuộc khen ngợi này!
77. Đó là một niềm vui
Không thể nào chê trách
Nó là nguồn hạnh phúc
Mà thánh nhân không chê
Nó cũng là phương tiện
Để thu phục lòng người.
78. Nếu ngươi không chấp nhận
Niềm an vui kẻ khác
[Bởi vì ngươi ganh tỵ]
Thì ngươi sẽ mất sạch
Tất cả mọi phước đức
Hiện rõ hay ẩn tàng.
79. Ai khen công đức ta
Ta mong họ an vui
Ai khen công đức người
Sao ngươi lại thờ ơ?
80. Ta phát tâm Bồ Đề
Cầu mọi loài an vui
Nay chúng sinh hạnh phúc
Sao ngươi lại sân hận?
81. Lúc đầu ngươi phát tâm
Cầu mọi người thành Phật
Được ba cõi cúng dường;
Nay sao ngươi sầu khổ
Khi người khác được cúng?
82. Đối với gia đình ngươi
Ngươi phải lo cấp dưỡng
Nay kẻ khác cung phụng
Sao ngươi lại nổi sân?
83. Không cầu mong chúng sinh
Được một chút toại ý
Thì sao cầu mong chúng
Được thành tựu giác ngộ?
84. Các lễ vật cúng dường
Không đến tay khất sĩ
Ắt còn tại thí chủ
Chúng không thuộc phần ta.
Ta bận tâm làm gì
Với việc cho hay không?
85. Khất sĩ có nên chăng
Bỏ phước báu cúng dường?
Thí chủ có nên chăng
Kềm hãm hạnh bố thí?
Ngươi còn hận nỗi gì!
86. Ngươi chẳng hối lỗi mình
Do nghiệp ác gây ra
Lại tranh chấp với người
Biết tô bồi phước đức?
87. Kẻ thù ngươi gặp nạn
88. Có gì để ngươi vui?
Không phải vì ngươi muốn
Mà tai nạn xảy ra.
Dù kẻ kia bị nạn
Theo ý ngươi mong muốn
Thì ngươi được lợi gì?
Và nếu ngươi nói rằng
"Thế là tôi mãn nguyện"
Thì tai ương lớn hơn
Bám chặt ngươi sau này.
89. Đó là lưỡi câu sắc
Mà ái dục tung ra
Lúc cá đã cắn câu
Ngục tốt mua nấu nhừ
Trong nồi đồng địa ngục.
90. Khen ngợi và vinh quang
91. Không tăng thêm công đức
Không nâng cao tuổi thọ
Và khỏe mạnh, sống lâu
Cũng không khiến thân thể
Được vui thú, khinh an.
Tuy chúng là những thứ
Mà người khôn ở đời
Tìm thấy được lợi thế.
Và với kẻ mua vui
Thì rượu chè bài bạc.
92. Vì mưu cầu danh vọng
Mà mất của, tán mạng
Danh vọng nuốt được chăng?
Chết rồi ai vui hưởng?
93. Khi lâu đài cát sụp,
Trẻ nít liền khóc than
Tâm ta như tâm chúng
Khi danh vọng suy tàn.
94. Lời khen là tiếng vang
Nó chẳng có trí óc
Vậy thì nó làm sao
Có thể khen tôi được?
Nhưng với ý nghĩ rằng
Ai đó vui vì tôi
Thì đó là lí do
Khiến cho lòng tôi vui.
95. Nếu niềm vui của tôi
Đến từ vui của người
Thì dù trường hợp nào
Tôi vẫn được vui tươi
Vậy sao tôi không vui
Khi có người sung sướng
Mở lời khen kẻ khác?
96. À thế ra cuối cùng
Ta vui vì được khen
Một thái độ như vậy
Khác gì trò trẻ con?
97. Danh vọng và lời khen
98. Quấy nhiễu tâm thanh tịnh
Làm suy nỗi lo sợ
Trước sinh tử luân hồi
Chúng nẩy sinh ganh tỵ
Đối với người đức độ
Vì vậy bao công đức
Được chính tôi tạo ra
Sẽ trở thành mây khói.
Kẻ thù là ân nhân
99. Những kẻ nào chống đối
Và chôn danh vọng tôi
Chính họ là những người
Ngăn tôi vào nẻo ác.
100. Người tầm cầu giải thoát
Không để lợi danh buộc
Sao ta lại tức giận
Kẻ cởi trói cho ta?
101. Khi tôi muốn đi đến
Một nơi đầy thống khổ
Nhờ phước lành của Phật
Khiến người muốn hại tôi
Đóng cửa chận đường đi
Không cho vào chốn khổ
Tại sao tôi giận họ?
102. Bảo rằng: "Họ cản trở
Công đức tôi muốn làm"
Cũng không nên giận họ
Vì con đường tôi chọn
Là tu hạnh nhẫn nhục.
Vậy sự ngăn chận ấy
Là điều kiện rất tốt
Giúp cho tôi tu hành.
103. Tự mình đã gây lỗi
Lại không nhẫn nhịn người
Là tôi tự cản trở
Việc tu tạo phước đức.
104. Cái này không thể có
Nếu cái kia không có
Và nếu cái này có
Thì cái kia là nhân.
Kẻ hại ta là nhân
Giúp ta tu nhẫn nhục
Sao bảo họ ngăn cản?
105. Người xin đến đúng thời
Không ngăn việc bố thí
Khất sĩ đi truyền giới
Không phải là trở ngại
Cho người muốn xuất gia.
106. Những kẻ đi ăn xin
Có mặt khắp mọi nơi
Ngược lại rất khó tìm
Những kẻ muốn hại người
Đâu có ai hại tôi
Nếu tôi không hại ai.
107. Kẻ thù tự đến tôi
Như kho báu trong nhà
Không nhọc công tìm kiếm
Kẻ thù ấy giúp tôi
Trên đường đến giác ngộ!
108. Có kẻ thù và tôi
Mới tác thành hạnh nhẫn
Quả báo công đức ấy
Nên dành cho kẻ thù
Đã tạo duyên tu nhẫn.
109. Nếu nghĩ rằng kẻ thù
Không có ý giúp tôi
Để triển khai hạnh nhẫn
Nên không đáng coi trọng
Thì tôi cũng không nên
Cung kính với chánh pháp
Vì chánh pháp vô tư
Trongv việc tôi tu hành?
110. Nếu không trọng kẻ thù
Vì muốn hãm hại tôi
Vậy làm sao tu nhẫn?
Tu với y sĩ ư
Kẻ hết lòng chữa bệnh?
111. Khi nhận biết ác ý
Thì nhẫn nhục phát sinh.
Duy chỉ có kẻ thù
Là nguồn gốc nhẫn nhục
Vậy nên cung kính họ
Như cung kính chánh pháp.
Yêu thương chúng sinh
112. Bởi vậy đức Phật dạy
Chúng sinh và chư Phật
Đều là ruộng phước tốt
Nhờ cúng dường cả hai
Nhiều người sẽ giác ngộ.
113. Nhờ chúng sinh và Phật
Mà ta đạt hạnh Phật
Sao chỉ cung kính Phật
Mà không kính chúng sinh?
114. Chủ tâm của chư Phật
Không đồng với chúng sinh
Song tác động ngang nhau
Đều giúp ta thành Phật.
115. Chúng sinh không số lượng
Nên cúng dường tất cả
Nhờ vậy mà nhận được
Phước đức lớn vô biên
Công đức Phật vô lượng
Nhờ cúng dường đức Phật
Cũng được phước không lường.
116. Chư Phật và chúng sinh
Tất cả đều giúp ta
Thành tựu được hạnh Phật
Song không chúng sinh nào
Có thể so với Phật
Vì biển công đức Phật
Vốn vô lượng vô biên.
117. Tuy vậy với chúng sinh
Có chút ít công đức
Thì ba cõi hợp lại
Không đủ để cúng dường
118. Tất cả mỗi chúng sinh
Đều có sẵn Phật tính
Nên cúng dường chúng sinh
Là cúng dường Phật tính.
119. Phật là bạn chúng sinh
Ban vô lượng ân đức.
Vậy muốn báo ơn Phật
Hãy cứu giúp chúng sinh.
120. Chỉ làm lợi chúng sinh
Mới đủ báo ơn Phật.
Phật đã bỏ thâm mạng
Tự vào ngục Vô gián
Để cứu độ chúng sinh
Vậy ta nên làm lợi
Cho tất cả chúng sinh
Và cho cả kẻ thù.
121. Chư Phật vì chúng sinh
Nên không tiếc thân mình
Sao tôi còn kiêu ngạo
Không phục vụ chúng sinh?
122. Người vui, Phật vui theo
Người khổ, Phật thương xót
Giúp muôn loài hạnh phúc
Thì Phật cùng hân hoan,
Làm đau khổ chúng sinh
Tức làm tổn thương Phật.
123. Khi thân bị lửa vậy
Làm sao vui sướng được
Khi thấy chúng sinh khổ
Các bậc Đại Từ Bi
Không thể nào an lạc.
124. Quá khứ tôi gây khổ
Cho bao nhiêu chúng sinh
Vô tình làm buồn Phật
Nay tôi xin sám hối
Xin Phật tha thứ cho.
125. Để dâng Phật niềm vui
Cho bao nhiêu chúng sinh
Vô tình làm buồn Phật
Nay tôi xin sám hối
Xin Phật tha thứ cho.
126. Phật với tâm Đại Bi
Xem chúng sinh như mình
Tất cả có Phật tính
Sao ta không tôn kính?
127. Tôn thờ Đức Thế Tôn
Đạt mục tiêu giải thoát
Xóa đau khổ trần gian
Là nhiệm vụ của tôi.
128. Vị đại thần của Vua
Đàn áp, hại dân chúng
Kẻ nhìn xa trông rộng
Chẳng thay đổi được gì
Bởi sau lưng ông ấy
Còn thế lực của Vua.
129. Đối với kẻ yếu đuối
Đã gây nên tội lỗi
Cũng không nên tiêu diệt
Bởi vì sau lưng hắn
Là thế lực quỷ sứ
Đang giữ của địa ngục
Và cửa Phật từ bi
Bởi vậy với chúng sinh
Ta cần phải phục vụ
Như ta là kẻ hầu
Của vị vua dễ cáu.
130. Sự trừng phạt của Vua
Đủ so sánh nổi chăng
Với thống khổ địa ngục
Do quả báo hành động
Ngược đãi hại chúng sinh.
131. Sự ban ơn của Vua
Đủ so sánh được chăng
Với thành tựu Phật quả
Từ hành động lợi tha
Giúp chúng sinh an lạc.
132. Khoan nói đến Phật quả
Kết tựu từ hành động
Quý trọng mọi chúng sinh
Ngay trong cõi đời này
Kẻ nhẫn nhục nhận được
Bao hạnh phúc tràn đầy
Của một vị Đế Vương
Ví như được danh vọng
Được sắc đẹp, vui tươi
Được sức khỏa, trường thọ.
------------------------------
Cảm ơn Phật tử Chánh Trí đã phát tâm đánh máy tập sách này.
Mỹ Ngân (Tuvien.com)