Mùi khói bếp sau lũ

Con lớn lên giữa những cánh đồng quê quanh năm nồng nàn mùi bùn nước, mùi cá tôm. Cánh đồng trú phú và hiền hòa ấy nuôi người dân quê mình bao đời nhưng cũng chính nó làm đôi bờ vai mẹ thêm oằn và đôi mắt thêm sâu quầng vì lo lắng.

Ảnh minh họa

Ngày nắng, mồ hôi mẹ mặn mòi rơi thấm đất. Ngày mưa, nước mắt mẹ nhạt nhòa trong nước lạnh. Mỗi năm, mỗi mùa mẹ lại ngước mắt trông trời, trông mây mong sao cho vụ này bão yên mưa thuận.

Cứ thế, mấy mươi năm đời mẹ là những lo toan nhọc nhằn. Những đứa con của mẹ ngày tắm trên sông, đêm về tắm trăng trên bãi, lớn lên hồn nhiên như cỏ cây mà không biết nỗi lo của mẹ. Con đã hiểu tại sao những mái bếp quê mình chỉ lợp lá, lợp rơm rạ. Sau mỗi trận bão lớn mái bếp mới lại được dựng lên. Những mái bếp đơn sơ thơm cay mùi khói dân dã ấy để lại trong con nỗi nhớ biết bao nhiêu.

Con đã quen với những mùa bão lũ quê mình. Có khi đang đêm, cả nhà chợt thức giấc đã thấy nước mấp mé đầu giường. Điện mất, củi ướt nhẹp, thay vì bếp lửa đỏ hồng ấm áp là cái lạnh giá trong nước, trệu trạo nhai miếng bánh mì trong cơn đói thắt lòng. Đôi mắt mẹ gầy thâm quầng nhìn những chiếc lưới đang vung lên bắt cá ngay trước cửa nhà.

Nơi ấy, hôm qua là đồng, là cây cối, hôm nay chỉ còn một màu nước mênh mông. Chao ôi, những lúc như thế con chỉ thấy thèm hơi cơm, thèm cái cảm giác nóng bừng bừng trên má mỗi khi ngồi sát bếp rạ mẹ đang đun nấu.

Sau những ngày lũ, niềm vui lớn nhất với con chính là được ngửi thấy mùi khói, dù củi mùn ẩm ướt làm mắt mẹ cay xè, dù bữa cơm chỉ là những hạt thóc ẩm được xay sàng qua loa và cái mùi mốc còn bốc lên trên bát cơm con bưng ngang mặt. Bát cơm ấm áp và hạnh phúc đơn sơ giữa những ngày khốn khó. Giữa những lúc sóng gió nhất, hạnh phúc chỉ đơn sơ là vậy.

Mẹ còn nhớ mùa lũ năm ấy, mẹ đã phải đục mái nhà để leo lên đó ngồi tránh nước. Mưa vẫn quất trên đầu, đêm tối mịt mùng và tiếng nước oàm oạp xung quanh. Mẹ bảo con cầm tấm nilông đội lên đầu và chờ mẹ một lát.

Mẹ lần xuống dưới nhà, con ngồi đợi và chực khóc, không phải bởi nỗi sợ đêm tối mà vì làn nước trắng đang càng lúc càng dâng cao mà mẹ chưa thấy trở lại.

Lát sau, mẹ hì hục đến với cái túi trĩu nặng sau lưng, thì ra là bao thóc ướt cuối cùng trong nhà. Mẹ cố cứu lấy bao thóc để cả nhà có cái lót dạ những ngày sắp tới. Giữa những sợ hãi âu lo, nụ cười  mẹ đẫm nước mưa: "Có sợ lắm không con?”. Sự bình thản ấy, con biết mẹ có được bởi mẹ đã quá quen với những lần như thế này. Con dần cũng trở lên quen nếp mưa bão mỗi mùa mà không còn biết sợ nữa. Điều con sợ nhất là khi xa mẹ mà thôi.

Sau những ngày nước ngập, cảm giác hạnh phúc nhất là lại được trở về nhà dù giữa những cột kèo và cây cối ngổn ngang. Mái bếp tạm bợ được dựng lên, bữa cơm thổi vội vàng. Thương quá làn khói mong manh vừa tỏa từ bếp củi mãi mới nhen được, làn khói yếu mỏng manh lan giữa trời chẳng biết đi đâu về đâu. Mùi ướt át còn chưa tan giữa bếp lửa còn âm ẩm nước.

Con xa nhà đi học, cứ đến mùa lại khoắc khoải nỗi nhớ quê. Nơi thành phố đỏ bếp than, xanh bếp gas, nồng nặc mùi phố thị ồn ào không có mùi khói rơm rạ quê mình.

Đêm nay, khô hanh hao cuối thu, còn mơ về vạt khói trắng bay lên ấm áp giữa nước lũ đang lên. Mẹ ạ, con nhớ mẹ, nhớ mùi khói bếp sau những ngày mưa!