Nhớ Tết xưa

GNO - Tết xưa ở quê tôi nghèo, cực lắm nhưng vui. Những ngày cận Tết đi đâu trên cái xứ cù lao này cũng thấy chuyện ngâm, xay bột bằng cối đá để quết bánh tráng, bánh phồng, đặc biệt là bánh phồng nếp tráng nếp sữa thơm dẻo lạ thường.

Má tôi rất thích làm mứt chuối xào gừng đậu phộng, mứt dừa ngào đường và bánh tét nhưn mỡ hành. Những liếp tre phơi bánh mọc đầy các con đường làng, tiếng cối quết bánh thình thịch khá vui tai. Hầu như nhà nào ở quê tôi cũng có một cây mai lớn trước bàn ông thiên, cứ độ khoảng mười lăm, mười sáu tháng Chạp là nhà nhà tước lá mai để có được những đóa mai rực rỡ nở đúng vào đêm giao thừa. Mọi nhà đều tranh thủ những khoảng đất trống để trồng một vài cây bông vạn thọ, cúc, hướng dương... để cúng trên bàn thờ tổ tiên ngày Tết. Lối hai mươi Tết là tía má cùng anh em tôi đi làm cỏ, quét nước vôi, cũng vái tảo mộ ông bà (hồi đó đâu có nước sơn tốt như bây giờ nên năm nào cũng phải quét vôi mới).

Hồi ngoại tôi còn sống, đêm hăm ba đưa ông táo về trời, lũ nhỏ chúng tôi thường xúm xít xung quanh nghe kể chuyện ông táo có hai bà vợ, về bẩm Ngọc Hoàng bằng cá chép rồi quay về đúng đêm ba mươi, đồ cúng phải có thèo lèo “cứt chuột” và dưa hấu. Càng gần Tết thì công chuyện tất bật hơn, cha tôi thì chuẩn bị chặt trúc để làm cây nêu, lau chùi nhà cửa, nhất là mấy cái bộ lư hương bằng đồng sáng choang, đi chợ về bao giờ cũng có mấy tờ giấy đỏ có in hình “ông ba mươi” ghi câu đối để dán trước của nhà trừ ma quỷ; chị tôi thì tăng tốc để may đồ mới cho cả gia đình, chuẩn bị nồi thịt heo kho “rịu” ăn với dưa giá, rau sống. Chiều ba mươi Tết là anh em tôi đã đổ đầy lu gạo mới, các khạp, mái đều đầy nước sông lóng phèn, chị tôi còn cẩn thận đổ đầy các keo nước mắm, muối, đường, bột ngọt, nước màu.

Đêm ba mươi làng quê tôi không ngủ. Thường thì phụ nữ thức canh nồi bánh tét bên ánh lửa hồng, có nơi tụm năm tụm ba đánh bài tứ sắc; cánh đàn ông thì nhâm nhi ly rượu đế để “đả cựu nghinh tân”, ngẫm nghĩ chuyện mần ăn, thế thái nhân tình năm vừa qua; trẻ con chúng tôi thì kéo nhau ra đầu làng để coi hát bội, chơi lô tô, bầu cua cá cọp, tài xỉu, đánh bài cào... có đứa liến mắt đốt pháo “tiểu” ném vào đám con gái rồi bỏ chạy với cái cười đắc chí (mấy mươi năm trước chưa cấm đốt pháo và các loại hình cờ bạc này).

Đã hơn bốn mươi năm qua nhưng hương vị Tết quê xưa cứ sống mãi trong tôi. Ở thị thành hiếm hoi quá để bắt gặp cây “nêu” trước nhà, muốn có mai, cúc, đào chưng thì ra chợ Tết tha hồ mà lựa. Đâu còn những keo mứt chuối xào gừng, những cái bánh tráng, bánh phồng sữa nếp thơm lừng bởi bánh mứt làm sẵn quá dư thừa, đâu còn những đêm thức trắng để canh nồi bánh tét; quần áo thời trang “mô đen” đủ kiểu, đủ giá nhan nhản đâu cần phải ngồi đạp bàn máy may lách cách như chị tôi ngày xưa.