“Tâmvắnglặnglàchìakhóacủamọisángtạo”.
NgườiviếtbàinàychẳngliênhệgìvớiSteveJobstrongmọilĩnhvực.MốiliênhệduynhấtvớiôngtađơngiảnchỉlàmộtchiếcmáytínhMacbookAirmớivừamuachưađầyvàitháng...Baonhiêuniềmvuivìtiệníchkỳvĩcủachiếcmáytínhnàytrongthoángchốcđãnhuốmmàuubuồnkhihaytinngườisángtạoranóđãvĩnhviễnrađi!
Càngngậmngùihơnkhibiếtrằngngườiấyđãnóivềsựrađicủamình5nămtrướcquabàithuyếttrìnhnhânlễtốtnghiệptạimộtđạihọcdanhgiábậcnhấtthếgiới,StanfordUniversity,cũnglànơitrànđầykỷniệmcủatácgiả.Bàiviếtnhưmộtlờitriân...khôngphảivìtônvinhsựlênngôicủanhữngchiếcmáytínhcựcmỏng,iPad,iPhone...màvìxúcđộngtrướcbứcthôngđiệpvềtriếtlýsống“rấtPhật”đếnbấtngờcủangườisánglậpApple.
Thôngđiệpấyđangtruyềncảmhứngvềmộtđờisốngvớilýtưởngcaođẹpđếnkhắphànhtinhnày,nhấtlàđốivớicácbạnthanhthiếuniên,nhữngngườivốnđangsốngvìcáiđẹp,vìtìnhyêu,vàvìlýtưởng.DướiđâylàbacâuchuyệnvàtriếtlýsốngcủaSteveJobsđãtruyềnđạtchocácbạntrẻtạiĐạihọcStanford,PoloAlto.
Địnhnghiệpnhưnhữngdấuchấm...
CâuchuyệnđầutiênmàSteveJobsgiớithiệutrongdiễnvăncủamìnhđólàviệcbỏhọcnửachừngcủaôngta.Ngherấtcảmđộng.Ôngtabỏhọckhôngphảivìlườibiếngmàvìcảmthấybuồnvàxấuhổkhiphảitiêuquánhiềutiềnđểdànhcảđờicủabốmẹnuôitrongkhibảnthânônglạikhôngthựcsựcảmnhậnđượcnhữngđiềumàôngcholàcógiátrịthậtsự.
Ôngđãquyếtđịnhtừgiãngôitrườngchỉsausáuthángtheohọc.Tuynhiên,mônhọcviếtchữđẹp(calligraphy)đãlôikéosựquantâmcủaông.ÔngđãtheohọcnhữnglớpthưphápmàôngkhônghềnghĩrằngsaunàyôngđãápdụngchúngvàotrongcácmẫuthiếtkếcủaApple.
Trongthờiđiểmcủanhữngquyếtđịnhkhókhănởtuổihọcsinh,SteveJobsđãchọnlònghiếukínhvớichamẹvàyêuthíchcáiđẹplàmđộnglựcdắtdẫncuộcsốngcủamình.Nhìnlạinhữngkinhnghiệmthờithơấu,SteveJobsđãkhuyêncácbạntrẻtronglễtốtnghiệpcủahọrằng,“...Bạnkhôngthểnốikếtnhữngdấuchấmkhinhìnvềphíatrước;bạnchỉcóthểnốikếtchúngkhinhìnlạiđằngsau.
Chonênbạnphảitintưởngrằngnhữngdấuchấmđóthếnàorồicũngsẽnốikếtvớitươnglaicủabạnbằngcáchnàyhaycáchkhác.Bạnhãytintưởngvàođiềugìđóởchínhmình:bảnnăng,địnhmệnh,cuộcsống,nghiệplực,vânvân.Lốitiếpcậnnàychưabaogiờlàmchotôithấtvọng,vànóđãtạoranhữngthayđổiquantrọngtrongcuộcsốngcủatôi”.
Mườinămsau,khihồitưởnglại,SteveJobsđãnhậnrarằngsựthànhcôngcủaôngđượcquyếtđịnhbởinhữngyếutốquantrọngđólà:ôngđãnhìnđờibằngchínhđôimắtcủamình;ôngđãnóivớiđờibằngchínhtiếngnóitừnộitâmcủamình,vàôngđãsốnggiữađờibằngtìnhyêucáiđẹpsâuthẳmđếntừtráitimcủachínhmình.
Bạnthửnghĩđếnmộtchàngthanhniênvừatừbỏmộtconđườngđạihọcdanhgiávàthamdựvàonhữnglớphọcviếtchữđẹpnghecóvẻviểnvôngvàrõràngchẳngthựctếchútnào!NhưngChínhSteveJobs,khinhìnlại,đãkhẳngđịnh,“Nóthậtlàđẹp,thậtkỳvĩ,vàtinhtếmộtcáchđiệunghệtrongmộtcáchthứcmàkhoahọckhônglàmsaonắmbắtđược,vàtôiđãthấynóquảthựclàquyếnrũ.
Tuynhiên,nhữngđiềunàythậmchíkhônghềcóchúthyvọngnàođếnnhữngứngdụngthựctếtrongđờisốngcủatôi.Nhưngmườinămsau,khichúngtôithiếtkếchiếcmáytínhMacintoshđầutiên,tấtcảđãtrởlạivớitôi”.
Thậtvậy,tâmsựcủaônglànhữngkinhnghiệmsốngquýgiávôbờ.CâuchuyệnđầutiênmàSteveJobsđãchiasẻvớichúngtađóchínhlànhữnglờikhuyênchântìnhchonhữngaiđangbướcvàongưỡngcủacủacuộcđời:Hãyđểtâmchiêmngưỡngcáiđẹp,dùrấtbìnhthường,ngaycảtrongtìnhhuốngtồitệnhất,vìchínhnósẽđemlạisựtươimátđểnuôidưỡngcuộcsống.
Vàhãyđểlònghiếukínhvớichamẹ,sựquantâmđếnnỗikhónhọccủanhữngngườichungquanh,vàlòngyêuthíchcáiđẹpdắtdẫnbạntrướcnhữngquyếtđịnhkhókhănnhất.Rõràng,đâylàmộtquanđiểm,mộttháiđộsốngrấtvịthabêncạnhtìnhyêuthathiếtđốivớicáiđẹp.
chẳngmấyaiquantâmtớivấnđềsinh,lão,bệnh,tử...
Nhẹnhàngtrongsựthành,bại...
Câuchuyệnthứhaicũngthậtlàcảmđộng.Nónóirõvềýnghĩacủatìnhyêuvàsựmấtmát.Trongcănnhàđậuxecủabốmẹnuôi,SteveJobsvàngườibạnđãlầnđầutiênthànhlậpHãngApple.Lúcấyôngchỉvừa20tuổi.Đến10nămsau,CôngtyAppletrongcănnhàđểxecủaôngđãpháttriểnthànhmộtđạicôngtyvớitổngtrịgiáhaitỷđôlavàhơn4.000nhânviênlàmviệc.
Nhưngrồi,tronglúcđangởđỉnhcaocủasựthànhđạt,lúcôngvừa30tuổi,ôngđãbịbuộcthôiviệcvìbấtđồngquanđiểmvềtầmnhìntươnglaivớingườimàôngđãthuêlàmđiềuhành.Ôngphảirađivìtoànbanđiềuhànhđứngvềphíangườiấy.
Ôngđãthựcsựđaukhổvìthấtbạinày.Nhưngtừtrongđáythẳmcủacontim,ôngtađãnhậnramộtphéplạ,đấylà,ôngvẫnchưamấttìnhyêuđốivớicôngviệccủamình.ThếlàôngđãkhởisựthànhlậpmộtcôngtymớilàNeXTvàtiếpsauđólàCôngtyPixargắnliềnvớingườiphụnữ,màsaunàytrởthànhvợcủaông.ĐiềukỳthúlàchẳngbaolâusausựthànhđạtcủaNeXT,chínhAppleđãmualạiCôngtyNeXT,mộtcôngtyđãtạoranhữngsảnphẩmthenchốtchosựphụchưngcủaApplenhưhiệnnay.ThếlàSteveJobsđãtrởlạivớiApple.
Vềsauôngđãphátbiểurằng,“Bịthôiviệcởmộtcôngtydochínhmìnhsánglậpquảlàđiềutốtđẹpnhấtđãđếnvớitôi.Cáinặngnhọccủathànhcôngđượcthaythếbằngcáinhẹnhàngtrongtrạngtháicủangườimớikhởisự,ítcóbámchắcvàobấtcứcáigì.Nóđãcởitróichotôiđivàomộtgiaiđoạnsángtạonhấtcủacuộcđời”.
NhữnggìSteveJobsnóiquảthậtlàchẳngkhácgìgiọngđiệucủamộtthiềnsưchínhthống.Vâng,ôngđãnóivớichúngtabằngsựkiện,chứkhôngphảibằngngônngữrằng:thấtbạikhôngphảilàđiềuđángsợmàđánhmấttìnhyêuvàocuộcsốngmớilàđiềuđángsợ!Trongnhữnglúcthấtbạivànãonềnhưthế,ôngđãbámlấytìnhyêuvàocôngviệcthayvìsốngvớiphiềnmuộnkhổđauhaytựđồnghóamìnhvớinhữngcảmgiácbuồnvui,thươngghét...
LàmộtngườiPhậttử,SteveJobsđãrấttinhtếkhisốnglờiĐứcPhậtdạybằngcáchcốvượtrakhỏisựbứcbáchcủatámnhânduyênámảnhtrầnthế-được,mấtvui,buồn,khenchê,danhvọngvàkhôngdanhvọng-đểkhơidậytìnhyêuvàlýtưởngcủamình.
Nếubạncứtiếptụcchạytheotámnhânduyênnày,chodùbạnđượcphépsốngthêmmộttrămnămnữathìbạnvẫnmảimiếttrongphậpphồng,đaukhổ.Vìchânlýcủacuộcsốnglàsựthayđổikhôngngừng.Chỉcócách,hãytựmìnhvượtlêntrêncácnhânduyênđốiđãinàyvàantrúsâuxatrongtĩnhlặng,bạnmớicóthểsángtạovàlàmmớicuộcsốngcủachínhmình.SốngnhưSteveJobs,tĩnhtâmtrướcthànhhaybại,chắcchắnbạnsẽđượcanbình,hạnhphúc.
đãthựcsựchạmvàotráitimcủanhiềungười,nhữngtriếtlýsống"rấtPhật"
Quánniệmvềvôthường(sựchết)đểsốngtốtđẹphơn...
CâuchuyệnthứbađãkhéplạicuộcđờitrầnthếcủaSteveJobs.Vàlạlùngthay,đâylạilàmộtbàigiảngvềvôthường,vềcáichếtchohàngngànsinhviêntrongngàylễratrườngtạiĐạihọcStanford.Tấtnhiênbàithuyếttrìnhtrongmộtbốicảnhquantrọngnhưthếđượcphôdiễntrênvănbảnvớimộtquanđiểmsốngrõràngchứkhôngphảilàmộtcảmhứngngẫunhiên.SteveJobsđãgiảngvềvôthườngnhưthếnào?
Ôngbắtđầucâuchuyện:“Mỗibuổisángkhisoigươngtôiđềuhỏichínhtôirằng“Nếunhưhômnaylàngàycuốicùngcủađờitôi,thìtôicómuốnlàmnhữnggìmàtôisắpsửalàmhaykhông?”. Nếunhưcâutrảlờilà ‘Không’suốtnhiềungàynhưvậy,thìtôibiếtrằngtôiphảithayđổimộtđiềugìđó”.
Mộtlốisốngcẩnthậnvàcóýthứctừngngày,từnggiờnhưthếxuấtpháttừcănbệnhungthưtụytạng(lálách)màôngđangcưumang.Chínhcănbệnhcủaôngcũngđãgiúpôngphầnnàotỏngộchânlývôthường.NhưngcănbệnhđókhônggiúpôngtìmđếnPhậtgiáo.VìSteveJobsđãđếnvớiPhậtgiáoởngayvàođộtuổithanhxuân,ởmộtlứatuổimàhầunhưchẳngaibậntâmđếnchuyệnsinhlãobệnhtử.
Mặcdùphảiđốidiệnvớibệnhtậtnhưngtâmôngđãkhônghềchùngxuốngmàtráilạinólạisángsuốtvàmạnhmẽhơnbaogiờ.Ôngnhấnmạnh:“Quánniệmrằngnaymaitôisẽchếtlàmộtcôngcụquantrọngnhấtmàtôiđãđươngđầuđểcóthểgiúptôiquyếtđịnhnhữnglựachọnlớnlao.
Bởivìhầunhưtấtcảmọithứ-lòngmongđợitừbênngoài,niềmkiêuhãnh,nỗisợhãivềsựthấtbạihaybẽbàng-nhữngđiềunàysẽbịrơirụngtrướccáichết,chỉcònlạinhữnggìthậtsựquantrọng.Ghinhớrằngbạnsẽphảichếtlàcáchtốtnhấtmàtôibiếtđểcóthểtránhđượccạmbẫycủaýtưởngrằngbạncócáigìđóđểmất!”
DườngnhưSteveJobsđãrấttâmđắcphápmônquánniệmvềsựchết.MộttrongnhữngphápmônquánniệmmàĐứcPhậtđãgiảngdạytrongmườipháptùyniệmđóchínhlàniệmChết(niệmdiệt).CâuchuyệncủaSteveJobsdườngnhưvôtìnhcũngđãmangtheobóngdángcủacôbéquaytơ16tuổi,cưdânlàngAlavi,đượcghilạitrongchuyệntíchKinhPhápCú.Côbélàmnghềquaytơcũngđãthànhtựuvềmặttâmlinhnhờvàophápniệmnày;vàcũngđãtừgiãthếgiớirấtsớm...
ThếnhưngcólẽSteveJobsđãcảmnhậnvềmộtdựbáorấtgầnkhiôngtaphátbiểubằngmộtngônngữbộctrựcvàmãnhliệtrằng,“Khôngaimuốnchếtcả.Thậmchíngườimuốnlênthiênđàngcũngkhôngmuốnchếtđểđếnđó.Tuynhiên,chếtlàđiểmđếnchungchotấtcảchúngta.Chưabaogiờcóaitrốnthoátnóđược.Vàrằng,rấtcóthểChếtlàmộttạophẩmtốtđẹpcủađờisống.Nólàđiểmthayđổicuộcsống.Nódọnsạchcáicũvàmởđườngchocáimới.Ngaybâygiờ,cáimớilàbạn,nhưngrồingàynàođó,khôngmấylâuđâu,bạnsẽtừtừtrởthànhcáicũ,vàsẽbịdọnsạch.Xinlỗi,vấnđềtrởnênquábithương,nhưngnólàsựthật”.
Lốichỉthẳngvàosựthậtcủacuộcsốngbiếnchuyểnvôthườngrõràngnghecóvẻảmđạmvàubuồnthậtđấy!Nhưngđókhôngphảilàmộtquanđiểmbiquanmàlàsựthậtchodùbạnmuốnnóirahaylàkhông.Nênnhớrằng,quánniệmvềchếtkhôngphảiđểchết;quánniệmvềchếtlàđểsốngtốtđẹphơnvàlàmchochínhcuộcsốngtrởnêntốtđẹphơntrongmọilĩnhvựcvàgiátrịcủanó.
ĐiềunàyđượckhẳngđịnhkhiSteveJobsđánhgiávềkẻđồnghànhcủamình:“VấnđềduynhấtcủaHãngMicrosoftlàhọkhôngcócáicảmthứcthẩmmỹ.Họtuyệtnhiênkhôngcócảmthứcthẩmmỹ.Tôikhôngnóiđiềuđótheolốihẹp,màtôinóiđiềuđótrongmộtphươngdiệnlớnlao,trongýthứcrằnghọkhôngnghĩđếnnhữngýniệmbansơ,vàhọkhôngđemnhiềuyếutốvănhóavàotrongnhữngsảnphẩmcủahọ”.
LờibìnhphẩmnàychothấySteveJobsquantâmđếnđờisốngthẩmmỹnhưthếnàovàdĩnhiênnócũnglôikéochúngtavềvớitriếtlýcủanhữngdấuchấmvànétchữđẹpmàôngđãkểvớichúngtatrongcâuchuyệnbanđầu.
QuánniệmvềChếttheotinhthầnPhậtgiáomàSteveứngdụngvàođờisốngcủamìnhhẳnkhônghềmangdấuấnbiquannàohết.Tráilại,nómởramộtconđườngthênhthangvớibiếtbaocơhộichuyểnhóavàthăngtiếntheogiấcmơlýtưởngcủamình,bỏlạiđằngsautấtcảnhữngvướngbậnvàođượcmất,hơnthuachocuộcsốngnhịnguyên.Vâng,đấychínhlàsứccôngphávĩđạicủamộttâmthứcđãvượtlêntrênthếgiớivôthườngvìđã“tỏngộ”vềvôthường.Hẳnbạnkhôngcầnphảichờchotớikhigiàchếtrồimớihiểuđượcnhữnggiátrịchânthậtcủacuộcđời!
Chỉmộtphúttĩnhtâmvớimộttrangkinh,SteveJobsđãhiểuđượcnhữnggiátrịthựcthụkhiquánniệmvềchết.Từđó,ôngđãrasứcsốnghếtmìnhvớinhữnggìtốtđẹpnhấtvàđeođuổimụctiêucủamìnhchotớicùng.Độnglựccủacủasựđeođuổinày,dĩnhiên,khôngphảivìhơnthuamàchínhvìtấmlòngtrântrọngcuộcsống,trântrọngnhữnggiátrịchânthật,vàtrântrọngcái“Mỹ”bêncạnhcáiChânvàcáiThiện.
Cólẽ,bạnsẽthấmthíahơnkhingheSteveJobsnóivềcộinguồnhạnhphúcthậtsựcủađờimìnhtrongmốitơduyênnhọcnhằncủasốngvàchết:“Làmngườigiàucónhấtnằmtrongnghĩađịađốivớitôikhôngthànhvấnđề...Mỗiđêmkhiđingủvànóivớimìnhrằngchúngtađãlàmđiềugìđóthậtlàtuyệtvời...đómớilàvấnđềquantrọngvớitôi.
GiácngộOnline
Thiên Nga (Tuvien.com)
