Viết về mẹ

Ngày còn bé, đi học tiểu học con mong đến giờ về thật nhiều. Cuối buổi con làm bài thật nhanh và cất tập vở vào chiếc cặp con con và chờ mẹ đến chở con về. Có ngày con cất tập quá sớm cô bắt con lấy tập ra tập viết lại bài. Và cả lớp ai cũng cười.


Tranh lụa của Phan Thị Kim Chi

Nhớ mẹ!

Cô ra cửa lớp đã thấy mẹ đứng đợi con dưới gốc cây bông gòn. Cô cho chị Bảy ra gõ kẻng sớm và cả trường về sớm ba phút. Con chạy ùa ra khỏi lớp nhanh nhất và ôm chầm lấy mẹ. Một chiếc áo cũ lắm đang chờ con. Một chiếc xe đạp cũ không kém người lái nhưng đối với con đó là hình dáng thân thương nhất. Mẹ không dám chờ con dưới gốc bàng mát rượi sợ con phải đi xa. Mẹ đứng dưới gốc cây gòn tuy mẹ nắng nhưng gần với con - chẳng bao nhiêu nhưng đó là tình mẹ che chở cho con. Con lên xe và hai mẹ con leo chiếc dốc cao nghệu về nhà. Con đường đầy nắng và gió cũng không át những câu chuyện líu lo giữa mẹ con mình. Con áp mặt vào lưng mẹ nghe hơi ấm của mẹ tràn vào đôi má phúng phính của con.

Dáng mẹ nhỏ bé còng lưng đạp chiếc xe theo chiều ngược gió. Lần đầu tiên con ngửi thấy mùi nồng nồng qua mũi và ngày hôm sau cũng thế. Con không hiểu mùi ấy đến từ đâu. Nhưng rồi con biết mùi ấy là mùi da thịt mẹ. Khi xuống xe con đã cắn nhẹ vào lưng mẹ. Đến bây giờ hương da thịt mẹ đã thay đổi theo tuổi tác nhưng mùi hương ấy vẫn theo con suốt đời. Mẹ ơi! Con thương mẹ quá mẹ ơi.

Những ngày mùa đông trên cao nguyên ngày xưa ấy mẹ ủ ấm cho các em thật công phu và kỹ càng hơn hết thảy. Mẹ đốt than để dưới giường, mẹ mặc áo ấm cho các con. Mẹ dặn dò từng chút. Chiều mẹ đón con từ trường về là vội vàng pha nước ấm lau mình, rửa chân tay cho con và sẵn sàng chén cơm nóng hổi. Nhưng còn mẹ với chiếc áo len cũ mỏng manh sáng chiều. Những đêm em không ngủ được và khóc mẹ vẫn ru con bằng giọng ru trầm ấm nhất. Tiếng ru à ơi trong đêm đông gió thổi buốt qua từng khe cửa. Tay mẹ ôm em, chân bước nhẹ nhàng và vừa rung rung cho em ngủ. Con ngồi dậy trong mùng, mẹ bảo con ngủ chờ chút em ngủ mẹ sẽ ngủ với con. Con nằm xuống trong chiếc mền ấm. Sáng thấy mẹ ôm em và lưng quay về phía con. Tay con ôm chiếc lưng tôm phả hương thơm ấm ấm nồng nồng đặc trưng của mẹ. Con hít hà một hơi thật dài.

Thế rồi ngày con một lớn và con đi học bằng chính đôi chân của mình. Có đôi lần mẹ có việc đi ngang trường và con đứng trong sân trường. Bóng dáng mẹ liêu xiêu dưới hàng cây thật cao bên vỉa hè và chiếc nón lá che khuất khuôn mặt mẹ. Mẹ đi thật nhanh. Con chạy theo và gọi mẹ. Mẹ quay lại và mua cho con cây kem. Mẹ muốn ôm con và con cũng muốn trong vòng tay mẹ. Nhưng mẹ chỉ nắm vai con và khuyên con vào lớp vì mẹ con cách trở bởi hàng rào. Con đứng nhìn dáng mẹ lật đật đi nhanh trong gió chiều. Nắng chiều trải trên nón, trên bước chân mẹ. Bây giờ sân trường đã khác và hàng rào cũng thay đổi nhiều. Học sinh bên trong trường không thấy người đi ngoài đường và không còn cảnh mẹ con gặp nhau giờ ra chơi.

Và những ngày mẹ đi bán ở chợ. Những tấm áo xoàng xĩnh, cũ kỹ như nhau và những chiếc nón lá bạc phai giống nhau nhưng con vẫn nhận ra mẹ một cách nhanh chóng dù sáng hay chiều, hay tối vì ngày ấy ai cũng nghèo như nhau. Cái lưng tôm, mái tóc bắt đầu bạc và khuôn mặt sao mà thân thương không thể lẫn vào đâu cho được. Mẹ mặc màu rau, tóc mẹ mang màu cám gạo. Những ngày tháng gia đình mình khó khăn, các con còn nhỏ và còn đi học nên mẹ nhịn ăn sáng và gầy nhiều lắm. Mẹ nhịn cho con thêm trang sách thơm, cây viết tốt. Không hiểu sao mẹ lại gầy đến thế mà vẫn làm việc một cách nhẫn nại và nặng nề từ ngày tháng này đến năm tháng kia. Một khoảng thời gian dài mấy năm phải không mẹ? Những đói khổ từ ngày này sang ngày khác vì mong cho đàn con thoát cảnh buôn gánh bán bưng, mẹ muốn con mẹ sẽ thành công trong cuộc đời. Mộng của mẹ không cao sang, không to lớn nhưng kiên nhẫn từ ngày này sang tháng nọ. Không một phút giây lơi lỏng…

Những chiều tối, dáng mẹ còm cõi, lưng tôm cúi sàng gạo để mai có gạo giao cho khách. Con xin sàng thay mẹ nhưng gạo lại văng khắp nơi khắp chốn. Cái sàng trao lại về mẹ. Mẹ cặm cụi đến mười giờ đêm. Con vẫn nghe tiếng trở mình và thở dài nhè nhẹ.

Dáng mẹ gần như thu thật nhỏ ngày mưa. Mưa tạt trước sau cả áo mẹ cũng ướt nhưng gạo lại khô. Đôi dép mỏng vẹt và bàn chân trắng bợt suốt ngày. Đêm về con ôm chân mẹ trong đôi tay bé nhỏ. Mẹ ôm con không nói. Đôi tay mẹ sần sùi ôm khuôn mặt con. Mẹ chợt nhận ra tay mẹ thô nhám trên khuôn mặt con nhỏ, liền rút tay một cách vội vàng. Con ôm bàn tay vào lòng. Mẹ ơi! Thương mẹ nhiều lắm.

Rồi đàn con mẹ lớn dần lên, từng đứa đi làm, những đứa con của mẹ nương tựa nhau mà học hành. Mẹ hân hoan nhìn đàn con mẹ từng đứa một thành công: kỹ sư, cử nhân và cả bác sĩ. Cả bảy đứa con sống tốt nhưng dáng mẹ vẫn lom khom. Mẹ gom quần áo cũ của con cháu không dùng mẹ đem cho những người cần. Mẹ tiện tặn từng chút thức ăn để trong tủ lạnh đến cho đứa trẻ thiếu thốn. Mẹ cho chúng chén chè mẹ không ăn vì mẹ cảm thấy đủ. Ổ bánh mì mẹ ăn một nửa, một nửa mẹ sẻ cho con bé bán vé số. Hai bà cháu ngồi bên nhau cùng ăn cùng nói chuyện. Khi đứng lên đi bán mẹ còn dúi vào tay nó chai nước đun sôi. Nó cười thật tươi và chào mẹ. Ngày nào mẹ cũng sẻ nửa phần ăn sáng cho con bé và suốt mấy năm trời. Ngày về quê nó đến chào mẹ. Và thế là một vài tháng lại có giọng miền Trung đặc sệt hỏi thăm bà. Hai bà cháu tíu tít vui.

Bây giờ dáng mẹ không còn gầy còm như ngày xưa nhưng mẹ di chuyển chậm chạp ở tuổi hơn tám mươi. Mẹ tựa cửa ngóng từng đứa đến thăm. Không ngày nào không có đứa đến thăm. Mắt mẹ sáng, tay mẹ vui mở cửa đón con về như lâu lắm mới gặp. Những câu chuyện của mẹ con kéo dài tưởng chừng không kết thúc. Con cái nhanh tay cất hoa trái vào tủ lạnh. Mẹ bảo chỉ cần con đến là đủ vì mẹ không dùng bao nhiêu. Nhưng khi trẻ con đến mẹ lại cho quà cho cháu. Mẹ là thế. Luôn dành cho con cháu miếng ngon, quả ngọt. Con thương mẹ lắm.