“NhưLaitứclànghĩaNhư”;màNhưLaitheokinhlà“NhưLailàkhôngtừchỗnàođến,cũngkhôngchỗnàođi,nêngọilàNhưLai”.NhưthếnghĩaNhưlà“khôngtừchỗnàođến,cũngkhôngchỗnàođi”.TấtcảcácpháplànghĩaNhư,cónghĩalàtấtcảcácphápkhôngtừchỗnàođếncũngkhôngchỗnàođi.
KinhKimCươngnói,“NhưLaitứclànghĩa‘Như’củatấtcảcácpháp”.
Nghĩa“Như”haytánh“Như”đượcnóiđếntronghầuhếtcáckinhđiểnĐạithừa.BộkinhĐạiBát-nhã,màkinhKimCươnglàmộtkinhngắntrongđó,chủyếunóivềtánhKhông,đồngthờicũngnóivềtánhNhư;nhưthếtánhKhôngvàtánhNhưlàmột;chỉcóđiềumỗicáinhấnmạnhmộtphươngdiệnkhác.Sauđây,chúngtanóivềtánhNhư,chỉgiớihạntrongkinhKimCương.
“Nghĩa‘Như’củatấtcảcácpháp”nghĩalàtấtcảcácpháp-nóitheongônngữhiệnthời,tấtcảcáchiệntượng-đềulànghĩaNhư,đềuđồngmộttánhNhư.Nhưthế,Nhưlàsựbìnhđẳngởnềntảngcủatấtcảcácpháp.
ChínhvìkhôngthấynghĩaNhư,nềntảngbìnhđẳngcủatấtcảcácpháp,màthấycácphápkhácnhau,xungđộtnhau,vàthamgiavàoxungđộtấyđểgâynghiệpmàkinhdạy“…phảiquánthấytấtcảcácpháplànhưmộng,huyễn,bọt,bóng…”.
Thậtsự,vìtấtcảphápđồngmộtnghĩaNhư,mộttánhNhư.Nhưngvìvôminhphânbiệt,cộngthêmnhữngphiềnnãotham,sân,si,kiêumạn,đốkỵ…màphápgiớinghĩaNhưthànhraphânmảnh,xungđột,hỗnloạn…tạothànhsanhtửkhổđau.Ngaykhiphânbiệthưvọngdừnglại,nghĩaNhưhiệnravìnóvẫncómặtởđótừxưađếnnay.Đểphânbiệthưvọngdừnglạivàtiêutan,mộtphươngphápmàngườixưagọilà“ChánhquánBát-nhã”:tấtcảphápđượcthấylàphânbiệtđềunhưhuyễn,nhưmộng.Ngaykhithấycácphânbiệtlànhưhuyễn,nhưmộng,nghĩaNhưvôphânbiệtlậptứchiệnratrướcmắt.
“NhưLaitứclànghĩaNhư”;màNhưLaitheokinhlà“NhưLailàkhôngtừchỗnàođến,cũngkhôngchỗnàođi,nêngọilàNhưLai”.NhưthếnghĩaNhưlà“khôngtừchỗnàođến,cũngkhôngchỗnàođi”.TấtcảcácpháplànghĩaNhư,cónghĩalàtấtcảcácphápkhôngtừchỗnàođếncũngkhôngchỗnàođi.
DùngTámcáichẳngphải(Bátbất)trongphầnmởđầuTrungluậncủaBồ-tátLongThọthìcácpháp“chẳngđếncũngchẳngđi,chẳngmộtcũngchẳngkhác,chẳngthườngcũngchẳngđoạn,chẳngsanhcũngchẳngdiệt”.ĐâylàđiềutrongBát-nhãTâmkinhchúngtavẫntụngmỗingày:“ThếnêncácpháplàtướngKhông,chẳngsanhchẳngdiệt,chẳngdơchẳngsạch,chẳngtăngchẳnggiảm”;đâylà“thậttướngcủacácpháp”.
Thấycácpháp“khôngđếnkhôngđi,khôngmộtkhôngkhác,khôngthườngkhôngđoạn,khôngsanhkhôngdiệt”làthấytánhNhưvàcũnglàtánhKhông.Cáithấynàyphátungnhữnggiớihạnkhônggianvàthờigianảotưởng.Cáithấyấychínhlàgiảithoát.Cáithấyấylìatấtcảtướng,phátungnhữnggiớihạncủatấtcảtướng,mà“…lìatấtcảtướnggọilàchưPhật”.
TánhNhưấyvốnđãlàsựtrangnghiêmtốithượngvàrốtráo.Trênnềntảngvốntrangnghiêmấy,Bồ-tát“trangnghiêmcõiPhật”nhưlàphươngtiệnhóađộchúngsanh.SựtrangnghiêmcủaBồ-tátchỉcóýnghĩađốivớichúngsanh,cònvịBồ-tátđãthấyvàsốngđượctánhNhưthìsựtrangnghiêmấylàviệclàmnhưhuyễn.Nóicáchkhác,vịchứngđượcPhápthântánhNhưthìHóathânởthếgianvàviệclàmcủaHóathânấylànhưhuyễn.
NgườithấyđượctánhNhư,cácphápkhôngđếnkhôngđi,khôngmộtkhôngkhác,khôngthườngkhôngđoạn,khôngsanhkhôngdiệt,làngười“Chẳnggiữlấytướng,Nhưnhưbấtđộng”.
Sựnhưnhưbấtđộngnàykhôngphảichỉlàtâmnhưnhưbấtđộng,màcảnhcũngnhưnhưbấtđộng,vìcácphápkhôngđếnkhôngđi.
TrọncảđoạnkinhchấmdứtkinhKimCươnglàthếnày:
“Thếnàolàvìngườidiễnnói?Chẳnggiữlấytướng,nhưnhưbấtđộng.Vìsaothế?Tấtcảpháphữuvi,nhưmộnghuyễnbọtbóng,nhưsươngnhưđiệnchớp.Phảiquánthấynhưvậy”.
Tâmnhưnhưbấtđộngvàcácphápcũngnhưnhưbấtđộng,vìcácphápthìnhưhuyễnnhưmộng.
Khitâmnhưnhưbấtđộngvàcácphápnhưnhưbấtđộng,ngườitathấuhiểucâunóithườngcótrongcáckinhđiểnĐạithừa“SanhtửtứclàNiết-bàn”.Sanhtử(tâm,cácpháp)làNiết-bàn(nhưnhưbấtđộng).
(VănHóaPhậtGiáosố282ngày1-10-2017)
Ngọc Sương (Tuvien.com)
