.
Lý nhân duyên
Phúc Trung
I.- Định nghĩa : Nhân là phần chính có năng lực phát sanh, Duyên là
phần phụ để hổ trợ cho nhân phát sanh ra sự vật. Nhân duyên là một định
lý, theo đó mọi sự vật trong vũ trụ đều có nhân duyên phối hợp với nhau mà
thành, khi nhân duyên đã hết sự vật ấy sẽ không còn.
II.- Thí dụ : Hạt đậu là nhân, phải có người gieo trồng, có đất,
nước, không khí, tia nắng mặt trời là những phần phụ, chúng hòa hợp lại,
làm cho hạt đậu nẩy mầm, ra lá, lớn lên rồi đơm bông, kết trái. Như cái
chén ta dùng để ăn cơm, đất là nhân, người thợ, khuôn, nước, lửa nung là
phần phụ phối hợp với nhau làm thành cái chén.
III.- Những đặc điểm của lý
nhân duyên : Nhân
duyên là một định lý hiện thực, nêu rõ mọi sự vật được hình thành đều do
nhân duyên phối hợp mà sanh ra, cho nên Lý nhân duyên chi phối tất cả sự
vật.
IV.- Sự ứng dụng của lý nhân duyên : Chúng ta cần phải hiểu rõ lý
Nhân duyên để thấy được sự thật của cuộc đời, nhờ đó nó giúp cho chúng ta
tu học ngày càng tinh tấn hơn, nhất là trong các trường hợp :
1) Lý nhân duyên cho chúng ta biết, mọi sự vật ( pháp ) do nhân duyên
phối hợp chớ không phải sự vật có thật mà nhân duyên cũng chỉ là sự vật,
chúng cũng do sự hòa hợp mà thành chớ không có thật.
2) Lý nhân duyên nêu rõ sự tương quan của các sự vật, sự vật hình
thành nhờ sự tương hợp giữa các pháp. Trong các nhân duyên hoà hợp thành
sự vật, nếu nhân hay một duyên trong sự vật thay đổi thì sự vật ấy thay
đổi, ví dụ nếu ta lấy gỗ làm bàn, ta có cái bàn gỗ, nếu ta lấy sắt làm bàn
ta có bàn sắt, còn cũng thời bàn gỗ, nếu gỗ ta lớn, ta đóng thành bàn lớn,
nếy gỗ ta nhỏ, ta đóng thành bàn nhỏ mà thôi.
3) Lý nhân duyên cho chúng ta thấy sự vật do nhân duyên phối hợp tạo thành
nhất thời chớ không phải tự nhiên có mà cũng không do một đấng quyền lực
nào tạo ra.
4) Lý nhân duyên cũng cho chúng ta biết rằng khi nhân đã có mà không
có đủ duyên thì sự vật cũng không thể hình thành được. Ví dụ chúng ta có
gạo, có nước, có củi, có nồi chúng ta muốn có cơm ăn mà không có lửa thì
chúng ta cũng không thể nấu cơm, lại nữa, chúng ta có gạo, có nước, có
củi, có lửa mà không có nồi cũng không thể nấu cơm mà ăn. Lý nhân duyên
nầy cũng để chúng ta tự chủ đời của mình, nó tốt, xấu, giàu, nghèo đều là
những nhân duyên do chúng ta tạo tác nên.
5) Lý nhân duyên giải thích cho chúng ta biết vì sao người làm việc
nầy thành tựu nhanh, ta cũng làm việc ấy mà thành tựu chậm, chẳng hạn như
hai người cùng tu pháp môn như nhau mà người thành tựu kẻ lại chưa kết quả
! Có người tu sao suông sẻ, mình tu lại có lắm trở duyên ! Tất cả do nhân
duyên, đầy đủ thì thành mà chưa đủ nên còn chậm đó thôi. Tại sao anh B
thích tu với Thiền sư Nhất Hạnh, chị B thích tu với Thiền sư Thanh Từ, cô
A thích tu với Ni sư Huệ Giác theo pháp môn Niệm Phật, đó cũng do nhân
duyên thầy trò. Xưa Tế Công Hòa Thượng muốn cứu độ cho một người mà không
thể độ được, vì người đó không chịu làm theo, ngài buộc miệng than : " Vô
duyên bất năng độ " .
V.- Kết Luận : Lý nhân duyên cho chúng ta thấy mọi sự vật hòa hợp với nhau
mà thành, khi nhân duyên không còn đủ chúng tự nhiên thay đổi hay tan rã,
sự vật đều không tự nhiên có nên không có thật, hiểu được như thế chúng ta
sẽ dễ dàng tu học, dễ dàng thực hành hạnh bố thí, nhìn đời là một tuồng
huyễn hóa, tan hợp đều do nhân duyên. Nhờ đó tích cực tạo cho mình một đời
sống an lạc, tự tại và giải thoát.
Ghi chú :
Pháp Dharma ( Phạn ngữ ) : Bất cứ việc chi dầu nhỏ, dầu lớn, hữu hình hay
vô hình, tốt hoặc xấu, hữu vi hay vô vi, chơn thật hay hư vọng đều có thể
gọi là PHÁP.
Sách tham khảo :
Minh-châu Thiên-Ân Chơn-Trí
Đức-Tâm Phật Pháp Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam, Sàigòn, 1951.
---o0o---
Trình bày: Linh Thoại
Cập nhật: 01-12-2003
Nguồn: www.quangduc.com
Về danh mục
