Canh chua bạc hà: Lợi hại khó lường!
BS Lương Lễ Hoàng/CanhThep
Với chuyên gia trong ngành dinh dưỡng thì bạc hà - thành phần chủ yếu trong món
canh chua, là món ăn làm tăng axit uric không kém gì uống... bia! Ấy thế mà số
người để ý đến “khe hở” này khi chẩn đoán và điều trị bệnh thống phong lại không
nhiều.
Tác nhân gây nên chứng gout
Nhiều người nay đã hiểu phần nào về bệnh thống phong (bệnh gout) do tăng chất
axit uric trong máu khiến khớp ngón chân, ngón tay bị sưng đau đến độ kêu trời
không thấu. Đó là chưa kể đến hậu quả khác như gai cột sống, sỏi thận, bệnh
ngoài da... hay thường gặp hơn nữa là tình trạng mệt mỏi, đau không ra đau, bệnh
không hẳn bệnh. Cũng có nhiều người đã biết tại sao chất axit uric, một loại phế
phẩm từ chuỗi phản ứng thoái biến chất đạm thuộc nhóm purin, lại tăng cao trong
máu rồi. Vì không được bài tiết kịp thời và đúng mức nên kết tủa trong khớp,
trên đường tiết niệu, dưới da... làm khổ bệnh nhân, như trong trường hợp của
những người:
*
Hoại huyết như sau cơn sốt rét, sau lần chấn thương
* Ăn quá nhiều chất đạm từ lòng heo, da gà, cá mòi, lạp xưởng...
* Uống quá ít nước lại thêm thói quen nín tiểu trong giờ làm việc
* Bị bệnh biến dưỡng như tiểu đường, cường tuyến giáp...
* Lạm dụng dược phẩm như thuốc cảm, thuốc corticoid...
* Có bệnh trên đường tiết niệu như phì đại tiền liệt tuyến, viêm bàng
quang...
* Lạm dụng rượu bia.
Nhưng không phải ai cũng rõ là axit uric có thể tăng cao, thậm chí tăng rất cao
ngay cả ở người không phạm vào các “trường quy” vừa kể.
Những kết quả vừa cập nhật
Từ nhận xét là không ít
bệnh nhân bị tăng axit uric thấy rõ nhưng không hề uống bia, cũng không lạm dụng
thịt mỡ, chúng tôi đã tiến hành một số khảo sát lâm sàng với kết quả như sau:
Trong số 20 người tuy cũng có thói quen ăn canh chua nhưng là canh chua măng,
hay canh chua lá giang, thay vì bạc hà, thì tỷ lệ tăng axit uric trong máu chỉ
là 15%.
Trong số 50 đối tượng có lượng axit uric trong
máu cao hơn 7,5 mol (định mức sinh lý tối đa là 5,5 mol) nhưng không uống bia,
không lạm dụng thịt mỡ, có 13 người ăn canh chua mỗi tuần tối thiểu 2 lần. Số
còn lại, 37 đối tượng, đều có canh chua trong khẩu phần mỗi tuần tối thiểu 4
lần!
Phân tích tiền sử bệnh cho thấy 7 trong 10 trường
hợp lên cơn đau như đau cắt ngang khớp kèm theo triệu chứng sưng nóng đỏ xảy ra
sau một bữa cơm có canh chua bạc hà.
Trong nhóm thử
nghiệm với 30 người có thói quen uống bia và đã bị bệnh gout với xét nghiệm sinh
hoá rõ rệt, tất cả đối tượng thường có món canh chua bạc hà trong bữa ăn đều có
hàm lượng acid uric cao hơn nhóm không mạnh miệng với món này.
Trị số xét nghiệm của 14 trong số 20 người trước đó có lượng axit uric trong máu
trong khoảng 6,5 đến 7,5 mol trở lại bình thường sau hai tuần không ăn canh chua
bạc hà mà không cần dùng thuốc.
Trên hai nhóm thử nghiệm
trong 10 ngày liên tục, mỗi nhóm với hai mươi đối tượng đều được điều trị bằng
Zyloric 200 x 2 viên/ngày, có thể giảm thiểu đến phân nửa lượng thuốc hàng ngày
trên nhóm cữ canh chua bạc hà nhưng hiệu năng vẫn tương đồng với nhóm đối chiếu
có món canh chua một lần mỗi 2 ngày.
Hai tháng sau khi
đã điều trị ổn định, khi kiểm soát lượng axit uric trong máu cho thấy hiện tượng
tái phát chỉ xảy ra ở 7 trong số 30 bệnh nhân ăn canh chua bạc hà một cách tiết
độ theo kiểu mỗi tuần 1 lần mà thôi.
Lời kết
Canh chua bạc hà rõ ràng là món ăn có mối liên hệ mật thiết với tình trạng tăng
axit uric trong máu.
Nhưng nếu phải kiêng món canh chua
bạc hà cá bông lau với vị ngọt, chua, cay pha trộn độc đáo thì thà đừng là
người... Việt! Ăn món canh chua mà loại bỏ bạc hà thì thà chọn món khác còn hơn!
Nhưng chủ động giảm bớt số lần có món canh chua bạc hà trên bàn ăn nếu đã bị
bệnh gout, hay khi lượng axit uric đã mấp mé giới hạn bệnh lý, là quyết định vừa
chính xác vừa khôn khéo. Nhờ đó bạn vẫn còn cơ hội thưởng thức món canh chua,
thay vì đến lúc nào đó vừa phải nhịn đến phát thèm vừa tốn tiền mua thuốc rồi
sinh thêm bệnh... tức cành hông!
