|
|
Bạn có là một trái bom nổ chậm không?
Are you a Ticking Bomb?
Laura Yorke - Thiên Thanh phỏng dịch
Mỗi năm có hơn 850,000 người Mỹ bị bệnh tim mạch, đột quỵ mà đối với phân nửa số
đó, cái dấu hiệu đầu tiên là "chết".
Ngay đến cả cựu Tổng Thống Bill Clinton, người đã từng được chữa trị và coi sóc
bởi những bác sĩ giỏi nhất nước Mỹ khi ông trong Toà Bạch Ốc 8 năm, ấy thế mà
ông ta cũng không ngờ bị bệnh tim. Thì thử hỏi người dân thường như chúng ta thì
làm sao biết được.
Muốn tìm ra bệnh tim rất khó khăn vì mỗi cơ thể con người một khác. Nhiều người
sống đến 100 tuổi và hàng ngày ăn hamburgers và uống milk shake, còn có những
người chỉ ăn rau thôi và tham gia các cuộc chạy bộ marathon hàng năm, mà lại
chết vì bệnh tim mạch lúc mới 35 tuổi. Cách ăn uống và vận động cơ thể là một
phần nhưng cũng do di truyền và phái tính một phần nữa. Đàn bà ít bị bệnh tim
hơn đàn ông trước khi họ đến tuổi tuyệt kinh. Nhưng sau đó vài năm cũng bắt kịp
và ngang hàng với phái nam.
Gần 64 triệu người Mỹ bị bệnh liên quan đến tim mạch. Điều kinh hoàng nhất là
40% những người này không có một dấu hiệu triệu chứng gì báo trước cả.
Khi được phỏng vấn trên TV với Diane Sawyer sau khi được giải phẫu, Bill Clinton
nói là thỉnh thoảng sau khi chạy bộ thì ông thấy hơi tức ngực một tý thôi, nhưng
ông cứ tuởng là do gắng sức và mệt nhọc vì chạy bộ gây ra, nên ông không quan
tâm cho là quan trọng. Thật buồn vì đó là chuyện thông thường.
Đối với Dennis Higgins, 56 tuổi làm thiết kế ở New York thì lại khác. Anh ta
sống một cuộc đời phóng đãng ngang tàng: Hút thuốc từ năm 12 tuổi, uống ruợu như
hũ chìm, ăn uống toàn thực phẩm đầy mỡ màng và chả bao giờ tập thể dục hay chạy
bộ cả. Cao 6 ft 2 nặng 238 lbs, anh ta được kể vào loại bệu, quá mập. Gia đình
anh ta thì 5 người anh trai cùng 2 đứa con của họ đều chết vào bệnh tim trước
tuổi 60. Anh ta hiểu điều đó chứ và anh ta nghĩ là anh cũng sẽ bị bệnh tim một
ngày nào đó. Anh nói: ' "Tôi không thấy một triệu chứng
nào cả, chỉ thỉnh thoảng khó thở một chút thôi nhất là vào nửa đêm."
Nhưng một hôm anh vào một web site trong đó có một dụng cụ tính tuổi chết cho
anh là 68 tuổi. Anh sợ quá: "Trời ơi! Tôi còn 2 đứa
con nhỏ 5 và 6 tuổi, tôi muốn sống với chúng nó chứ." Anh đi khám bác sĩ
lần đầu tiên sau 30 năm. Sau nhiều thử nghiệm, được bác sĩ cho biết anh có 2
mạch máu bị nghẽn. Bây giờ chữa trị ra sao đây? Phẫu thuật thông mạch máu, nhiều
loại thuốc statin [giảm Cholesterol] và thuốc loảng máu và phải thay đổi hoàn
toàn lối sống.
Nếu Higgins không vào web site đó thì anh sẽ chẳng thèm đi khám bệnh. Cả những
người đi khám bệnh luôn cũng chưa chắc tìm ra bệnh. Số lượng cholesterol trong
máu cũng không cho biết rõ người nào sẽ bị nguy hiểm. Đi thử nghiệm cũng chỉ
giúp khoảng 1/2 dân số. Với những bệnh nhân đã bị thông mạch máu (angiogram)
[như PTT Dick Cheney] là bằng chứng mạch máu của họ đã tắc nghẽn một phần nào.
Những mạch máu vây quanh tim như những sợi "spaghetti", có nhiệm vụ đưa máu vào
tim, nếu một trong những mạch máu đó bị nghẽn thì sẽ gây ra đột qụy tim mạch.
 Đối với những người thường không có triệu
chứng gì muốn thử nghiệm rất đắt tiền. Và trên toàn quốc cũng có hàng triệu
người có đời sống phóng đãng như Higgins. Bác sĩ John Postley, làm việc nội trú
tại Trung Tâm Y Khoa, Đại Học Columbia tại Nữu Uớc nói rằng nhiều khi đối với
trẻ em bị bệnh "phì lủ" (obese) dấu hiệu cho biết mạch máu đã bị một phần nghẽn
rồi. Nếu chịu tập luyện và kiêng cữ ăn uống thì sẽ trở thành bình thường. Nếu
mạch máu bị những chất như vôi hay mỡ bám vào nếu bị vỡ bể ra thì sẽ bị đột qụy
tim. Mạch máu bị chất vôi đóng thì không nguy hiểm bằng mỡ. Mạch máu bị mỡ đóng
quanh thành khi bị bể ra, thì có thể những miếng mỡ lớn sẽ làm nghẽn mạch máu
(clot).
Nhưng sự thật đa số những thử nghiệm y khoa không thể nào xác định được mạch máu
bị bệnh như vậy. Cho đến bây giờ bác sĩ cũng chưa có dụng cụ để chẩn đoán bệnh
tim để phòng ngừa được. Chỉ hy vọng trong tuơng lại những kỹ thuật mới về y khoa
sẽ giúp cho nhân loại có phương tiện phòng ngừa bệnh tim mạch này mà thôi. Những
phương cách thử nghiệm gồm có:
CT Scan
Thử nghiệm "CT Scan" chỉ có thể biết được số luợng vôi đóng vào thành mạch
máu thôi, tuy nhiên thử nghiệm này không cho thấy số lượng mỡ cholesterol
bám vào mạch máu. Thử nghiệm bằng Radiation để tìm số ượng mỡ bám vào mạch
máu nhưng được biết mới đây các kết quả thử nghiệm này không đáng tin cho
lắm.
"CT Scan" tốn khoảng $500 đến $700 và nếu thông mạch máu (angiogram) thì giá
là $4000.
Ultrasound
Với phương thức siêu âm này bác sĩ thử nghiệm 6 mạch máu chính trong người,
để xem độ dầy (thickness) của mạch máu. Họ có thể chẩn đoán xem tình trạng
mạch máu từ độ vừa đến mức tồi tệ nhất để cho bệnh nhân uống thuốc giảm mỡ
(satin) và để nghị những phương pháp thay đổi chế độ ăn uống và tập luyện
thể dục. Phương pháp siêu âm này lại không xem được chất vôi đóng vào mạch
máu.
MRI
MRI là một phương cách xem xét và phân tích thành phần và sự cấu tạo của các
màng đóng vào mạch máu. Hiện nay phưong pháp MRI đang trong vòng nghiên cứu
chưa phổ biến ngoài thị trường.
Kết luận
Song song với rất nhiều dược phẩm mới được chế ra để giảm thiểu chất cholesterol
trong máu, làm máu loảng ra và cách dùng các thanh "Stent" được tẩm thuốc; những
dụng cụ này đang là khí giới chống lại bệnh tim mạch. Và với cách chẩn đoán tân
thời nhất có thể các bệnh nhân sẽ phát hiện những triệu chứng truớc khi bệnh tim
mạch tấn công.
Đối với ông Dennis Higgins ở trên, ông ta đã bỏ hút thuốc, không uống rượu mạnh
nhưng thỉnh thoảng vẫn làm một ly rượu vang đỏ. Ông ăn uống kiêng khem theo kiểu
miền Địa Trung Hải gồm nhiều rau, cá, gạo lứt và hạt dẻ. Tập thể dục, đạp xe
đạp, để giảm bớt 30 lbs, đi bộ, và tập cả yoga nữa. Ông ta và bà vợ đang thích
thú vì số tuổi chết của anh đáng lẽ là 68 nay đã tăng lên 89 nghĩa là sống thêm
21 năm nữa.
Dữ kiện về bệnh tim mạch tại Mỹ
- Trái tim người lớn khoảng bằng 1 nắm tay
- Trái tim đập liên tục trong 100 năm không 1 giây đồng hồ ngừng nghỉ
- Trái tim trung bình đập 60 lần 1 phút, 3,600 lần một giờ, 86,400 lần một
ngày, 31,5 triệu lần 1 năm và 2.4 tỷ lần trong cuộc sống
- Trong một đời sống trung bình một trái tim bơm khoảng 1 triệu thùng máu
- Tại Mỹ có 26.3 triệu người đàn ông hút thuốc (27.6%) và 22.7 triệu đàn bà
(22.1 5)
- 99.5 triệu người có số lượng cholesterol trên 200mg/dl (mức trung bình) hay
nhiều hơn trong máu. Có khoảng 39.9 triệu người có trên 240mg/dl cholesterol
(quá cao)
- 50 triệu người có áp xuất máu cao
- Cứ 29 giây đồng hồ là có một vụ nhập viện vì bệnh liên quan đến tim mạch
- Có khoảng 7.2 triệu người (4.4 triệu đàn ông và 2.8 triệu đàn bà) từ 20 tuổi
trở lên liên hệ đến bệnh tim mạch
- Mỗi năm có đến 1.1 triệu người bị bệnh tim mạch mới nhất hay tái phát
|
