Notes
Lời tựa
Phương
thức sống thành công có nghĩa là, sự vận hành luôn luôn
suông sẽ trong lãnh vực của Tình yêu và Công việc (hay còn
gọi là Tình yêu và Sự nghiệp), Sigmund Freud đã từng công
bố như vậy. Nhưng phần lớn những phương thức dạy
Thiền đều bắt nguồn và tuân thủ theo những truyền thống
và lề lối sinh hoạt của những tu viện. Lối sinh hoạt
này hoàn toàn khác biệt hẳn so với cuộc sống thế tục
— thế giới của lãng mạn, đam mê, trữ tình, hôn nhân,
gia đình, công ăn việc làm, và tương lai. Có những thiền
sinh phương Tây, đã từng tu tập sống theo nề nếp của tu
viện trong một thời gian (theo khóa tu học hay ẩn cư ngắn
hạn); thế nhưng phần nhiều trong những người này, sau khi
trở về đời sống thế gian, họ vẫn để tâm lơ đãng trong
những sự việc hàng ngày như những người khác; chẵng hạn
như là: khi giao tiếp, thay tả cho em bé, buôn bán nhà cửa,
tìm một việc làm khá hơn. Bởi vì sao? Vì bởi, những
thiền viện đã từng huấn luyện những thiền sinh như trên,
luôn luôn muốn bảo tồn đường lối của tông phái mình
một nét huyền bí và một sắc thái riêng biệt.
Những
chiếc đạo bào, những mái đầu cạo nhẵng, và những buổi
nghi lễ truyền thống trong tu viện đã làm tăng thêm cái ấn
tượng về sự khác biệt giữa đời sống trong tự viện
và đời sống thế tục. Thay vì ngược lại, chính phương
pháp tu tập trong tu viện nên được áp dụng ngay trong cuộc
sống thế gian này. Có như thế, Thiền sẽ làm cho cuộc
đời của hành giả càng trở nên hoàn hảo hơn. Vã chăng
vì hình ảnh và sự chứng ngộ của những bậc Tổ sư ngày
trước đều được ghi lại trong sách vỡ, luôn xảy ra từ
những già lam, thiền đường; cộng thêm vào đó, những vị
giáo thọ ngày nay truyền dạy phương pháp tu tập với một
lề lối xưa cũ; họ không thể nào nói lên được sự áp
dụng của phương pháp tu tập Thiền vào ngay những vấn đề
luôn luôn xảy ra trong cuộc sống phương Tây trong thế kỷ
hai mươi này. Vì thế, vô tình họ trở thành người
đang khuyến khích các hành giả nên trốn chạy từ các trở
ngại, các vấn đề trong cuộc đời, dưới cái chiêu bài
là đi tìm kiếm những kinh nghiệm về tâm linh hay sự giải
thoát. Nếu Thiền muốn hội nhập vào phong tục Tây phương,
thì nó cần phải có những thành ngữ một cách Tây phương.
Thay vì “bửa cũi, gánh nước” thì nó phải trở thành “ân
ái với người mình yêu, lái xe trên xa lộ.”
Cho
đến khi nào người ta nổ lực thức tỉnh về tự thân mình
và cuộc sống của mình như-nó-là – đối diện với phút
giây hiện tại – thì tinh thần của Thiền sẽ hiện hữu.
Bên lề một con đường êm lặng ở vùng ngoại ô chưa được
phát triển của San Diego, trong một ngôi nhà nhỏ vẫn chưa
hoàn tất, Charlotte Joko Beck đang nổ lực đưa vào đời sống
thế tục một phương pháp Thiền “thiết thực và sống động”,
đương đầu thẳng với tình cảm thế gian, khát vọng, căng
thẳng, cơn thăng trầm của đời sống.
Joko
Beck là một trong những thiền sư đầu tiên của dòng Thiền
Hoa Kỳ. Bà được sinh ra ở New Jersey và được giáo
dục ở trường âm nhạc Oberlin; lập gia đình (theo họ của
chồng là Charlotte) và có con cái. Sau khi hôn nhân không
tròn vẹn, bà sống tự lập với các nghề như cô giáo, thư
ký, và phụ tá phân khoa của một trường đại học lớn
để chăm sóc bốn ngườn con. Mãi đến tuổi bốn mươi,
bà mới bắt đầu tu tập Thiền với lão sư Taizan Maezumi (Sensei)
theo tông Lâm Tế ở Los Angles, sau đó bà thực tập theo lão
sư Bạch Vân và lão sư Soen Nakagawa theo tông Tào Động.
Trong nhiều năm, bà phải luôn luôn đi lại trên tuyến đường
từ San Diego to Los Angles thiền viện. Chính nhờ tính cần
cù và lòng kiên trì bẩm sinh đã giúp bà tiến bộ vững vàng
và đều đặn trên con đường tu tập Thiền. Do nhân
duyên (bà đã từng là giáo viên) bà dần dần đi vào con đường
của một giáo thọ. Rất nhiều thiền sinh tìm thấy nơi
bà một nền tảng vững chắc trong sự tu tập, một sự trong
sáng trong sự truyền đạt và một sự cảm thông trong lối
giao tiếp. Để rồi sau đó, Joko đã trở thành người
kế thừa đời thứ ba của thiền sư Maezumi vào năm 1983.
Bà đã về sống và dạy ở San
Diego Thiền viện.
Là
một người đàn bà Tây phương bắt đầu sự tu tập ở vào
giai đoạn nửa cuộc đời, Joko không bị ràng buộc bởi những
giới hạn của phong tục, tập quán của dòng Thiền Nhật
bản. Bà không có những kỳ vọng lớn lao hay những hãnh
diện từ nơi xuất thân, bà giảng dạy một lối Thiền rõ
ràng theo đường lối Nguyên thủy – không có gì đặt biệt.
Từ khi bà tu ở thiền đường San Diego, bà không còn cạo
tóc và rất ít khi mặc đạo bào và mang đãnh. Bà muốn
phát triển phương pháp tu tập của Thiền đường này, vừa
bảo tồn được sự tuân thủ giới luật, mà cũng vừa uyển
chuyển thâm nhập tự nhiên vào bản tính và lề lối sống
thế gian của người bản xứ.
Những
buổi pháp thoại của Joko là sự tiêu biểu cho đường lối
tu tập của thiền viện, vừa đơn giản nhưng rất hiệu quả
mà không thiếu yếu tố áp dụng thực trạng của cuộc đời.
Đời sống của bà là một thí dụ điển hình cho cuộc đấu
tranh đầy gian khổ, thăng trầm của thế gian. Những
kinh nghiệm cá nhân đã được bà đưa vào thực tiễn để
tháo gở những gút mắc, giao động cho các thiền sinh.
Phương pháp dạy của bà đặt nặng về thực dụng tu tập
trong đời sống để đi đến Tuệ giác hơn là tìm cầu một
kinh nghiệm tịch tĩnh. Bà nhận biết rõ ràng rằng,
sức mạnh tâm linh khi được phát triển không tự nhiên sẽ
không mang đến một đời sống lành mạnh và nhân ái (đôi
khi còn trở nên tệ hại hơn). Bà không tán thành một
con đường tắt trong sự tu tập. Bà khuyến khích một
phương pháp đúng đắn nhưng vững chãi và đều đặn, giúp
cho thiền sinh có đủ thời gian phát triển tùy theo căn cơ
của mỗi người. Mỗi người phải biết giải quyết
và đương đầu với Nghiệp quả (những rút mắc, nan đề)
hiện tại của mình, để cho tâm mình vững mạnh hơn để
đương đầu với những thử thách lớn hơn, thay vì tránh
né vấn đề. Elihu Genmyo Smith, một thiền sinh của bà
đã một lần mô tả về sự phân tích của bà:
Có
một cách tu tập khác mà tôi gọi là “làm việc với mọi
vấn đề (Cảnh trần),” trong đó bao gồm: tình cảm, suy
nghĩ, cãm xúc, và cảm giác (hay gọi khác là: Thân, Thọ, Tâm,
và Pháp). Thay vì chúng ta đè nén hay là ngăn cách chúng
bằng lối dùng Tâm của chúng ta như một bức tường sắt;
hay là nhàm chán chúng với khả năng tập trung; mà ngược
lại là, chúng ta trực diện với chúng. Chúng ta phát
triển khả năng Tỉnh giác đối với những gì đang xảy ra
trong từng sát na thời gian. Từng tư tưởng phát sinh
rồi diệt đi, từng tình cảm mà chúng ta đang kinh nghiệm
được v.v.. Thay vì, chúng ta gom Tâm vào một đề mục
(hay một đối tượng Tâm), sự nhận thức toàn diện là đối
tượng của chúng ta.
Vấn
đề được đặt ra là, chúng ta tỉnh giác đối với những
gì xảy ra “bên trong” và “bên ngoài”. Khi
tọa thiền, chúng ta cảm được nó là cái gì, và chúng ta
cứ để nó vận hành theo đường lối của nó, chúng ta không
muốn bám níu nó, phê phán nó, hoặc là xua đẩy nó.
Càng nhận diện được một cách rõ ràng thực chất của
các Trần, chúng ta càng phát triển khả năng quán sát chúng
một cách tự nhiên hơn.
Với
nhân sinh quan bình đẳng, Joko luôn luôn nghĩ mình chỉ là một
người hướng đạo hơn là một đạo sư, bà chối từ tất
cả mọi hình thức tôn sùng của mọi người. Bà chỉ
muốn chia xẽ những kinh nghiệm khó khăn trong đời mình, làm
tiền đề để khích lệ các thiền sinh tự tìm cho mình một
lối hành xử riêng khi đối diện vấn đề trong cuộc đời.
Những
tài liệu trong quyển sách nhỏ này được chọn lọc ra từ
những buổi pháp thoại, những lần tu học, hay từ những
buổi nói chuyện thường lệ mỗi sáng thứ bảy. Trong
đây, Joko thường nhắc đến Tọa thiền, Tăng già, Chánh pháp
(Sự thật, Chân lý). Những khóa tu học thường hay kéo
dài từ hai cho tới bảy ngày, được hướng dẫn trong êm
lặng, ngoại trừ thời gian trình pháp giữa giáo thọ và thiền
sinh. Bắt đầu thật sớm mỗi ngày, từ tám giờ hoặc
nhiều hơn cho tọa thiền. Sự tu tập là một thử thách
lớn lao đối với mỗi thiền sinh về lẫn thân và tâm trong
quá trình xây dựng khả năng Tỉnh thức.
Joko
có rất ít nhẫn nại đối với những phương pháp huấn luyện
tâm một cách lệch lạc, dễ duôi, hay là đốt giai đoạn
(tu tắt). Bà thường hay nhắc đến một câu thơ trong
Trung Dung Lục: “Trên một cội
cây héo tàn, có một bông hoa đang nở.”
Bà so sánh nó với: Khi sống được
với từng sát na của bản thể đời sống, bản ngã sẽ dần
dần bị phân hóa, tạo điều kiện cho một đời sống hoàn
thiện nảy sinh. Joko đang
đi trước chúng ta trên con đường này, với những lời lễ
đơn giản nhưng vẫn diễn tả được những gì lạ thường,
hướng dẫn chúng ta trên bước đường một cách khéo léo
thô sơ nhưng không kém phần duyên dáng.
Cảm tạ
Rất
nhiều thiền sinh và bạn của Joko khích lệ để tạo dựng
ra quyển sách này, giúp cho công việc của tôi trở thành một
công tác tình thương. Tôi không thể nào tỏ hết được
lòng biết ơn đối với những người mà tôi không biết hết,
đã bỏ công đánh chữ những buổi pháp thoại của Joko ra
giấy. Ở giai đoại sơ khởi, có sự động viên của
Rhea Loudon, sự cổ võ và nói chuyện với Larry Christensen, Anna
Christensen, Ehihu Genmyo Smith, và Andrew Taido Cooper gầy dựng nội
dung của quyển sách. Sự cố vấn của Arnold Kotler ở
Parallax Press về những điểm quan trọng. Elezabeth Hamilton
đã nhiều năm điều hành hữu hiệu trung tâm Thiền San Diego,
với biết bao thời gian và tâm huyết. Người cộng sự
của tôi, Christopher Ives, là nguồn cung cấp tài liệu quí giá,
cũng như giúp đỡ tinh thần. Giáo sư Masao Abe với hiểu
biết thâm sâu đã giúp tôi trong giai đoạn cuối của quá
trình. Pat Padilla luôn luôn vui vẽ công việc thư ký.
Sự giúp đỡ của bà thật quan trọng. Lenore Friedman đã cung
cấp bức tranh của “Joko và Giáo Dục”, trong “Buổi gặp
mặt với người đàn bà phi thường: Giáo thọ tu Phật ở
Hoa Kỳ” (Boston và London: Shambhala, 1987) đã giúp tôi viết
phần Lời tựa.
Chính
cái tầm nhìn của John Loudon ở Harper & Row là yếu tố
tối hậu cho việc tạo ra cuốn sách này là khả thi.
Cùng với người giúp việc của ông, cô Kathryn Sweet, đưa
quyển sách này đến nơi chốn. Nhờ có tình bạn thân
thương và sự giúp đỡ của họ mà thành công trong quá trình
xuất bản.
Hơn
tất cả, tôi ghi ơn về mọi mặt đối với Joko, trong mọi
lãnh vực, từ cách xử tiếp tử tế, kiên nhẫn khi giúp tôi
viết bản thảo, cho đến sự vụng về của trên con đường
tu tập.
Steve
Smith Berkeley, CA February 1988
Ghi
chú của BBT:
Dưới
đây là địa chỉ của Thiền sư Charlotte Joko Beck tại
Trung
Tâm Thiền San Diego:
Zen
Center of San Diego
2047
Felspar,
San
Diego, CA 92109
(858)
273-3444
