MỤC LỤC
Lời
nói đầu
Chương
một: Thiền và sự sống
I-
Nội dung tu Thiền trong cuộc sống.
II-
Thiền thể hiện vào đời sống
Chương
hai: Con đường thiền tập
I-
Ý nghĩa thiền tập
II-
Nội dung thiền tập
Chương
ba: Chứng nghiệm Thiền
I-
Chứng nghiệm Thiền là kết quả của trực giác
II-
Trực tiếp thể nhập vào thực tại sống động
III-
Sống hồn nhiên và tùy duyên hóa độ.
IV-
Giác ngộ và giải thoát.
Chương
bốn: Thiền trong đời thường
I-
Thiền trong những hoàn cảnh thuận nghịch
II-
Sống thiền
Chương
năm: Thuần nhất và đa thù
I-
Dẫn nhập
II-
Khả tính bất nhị của thuần nhất và đa thù
III-
Áp dụng thực tế
IV-
Kết luận
Chương
sáu: Khối nghi và thuật khai tâm
I-
Dẫn nhập
II-
Ý nghĩa và mục đích
III-
Một số điều kiện hỗ trợ
IV-
Những câu chuyện thiền minh họa
Chương
bảy: Ðốn ngộ
I-
Một vài ngộ nhận thường có
II-
Tinh thần đốn ngộ
III-
Ðốn ngộ tiệm tu
Kết
luận
LỜI NÓI ÐẦU
Thế
kỷ 21 được xem là thế kỷ của khoa học, và nền kinh tế
tri thức là một mắt xích chiến lược trong sự phát triển
bền vững. Bằng tri thức, con người tạo ra những tiện nghi
cho đời sống, kéo dài tuổi thọ và thậm chí tìm cách cướp
quyền Tạo hoá. Bằng tri thức, con người đã khám phá ra
nhiều bí mật của tự nhiên và vũ trụ, đã khai thác những
tài nguyên nơi đại dương bao la và trong lòng đất bí ẩn;
đã tiến một bước dài trong việc quan sát các vùng thiên
hà cách trái đất hàng nghìn năm ánh sáng.
Tuy
nhiên, những bước tiến đột phá của khoa học và sự phát
triển tột bực của nền văn minh nhân loại, đến nay vẫn
không thể tháo gỡ những bế tắc tinh thần và tình cảm
cho con người, không thể diệt trừ tận căn nguyên của tội
ác, và nhất là không thể giúp con người tiếp cận chân
lý. Sự đối đầu về tư tưởng và quân sự do ý thức hệ,
đã chấm dứt vào thập niên cuối cùng của thế kỷ trước,
tưởng mở ra cho nhân loại con đường thênh thang dẫn đến
hòa bình phồn vinh, tưởng là khúc dạo đầu của bản giao
hưởng hạnh phúc và hy vọng. Nhưng thật sự không phải thế.
Hành tinh xanh của chúng ta vẫn còn bị đe dọa bởi bạo lực,
khủng bố và xung đột khu vực, có thể biến thành ngòi lửa
chiến tranh bất kỳ lúc nào. Những vấn nạn về bùng nổ
dân số, nguồn tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, môi trường
ô nhiễm nghiêm trọng, thiên tai bệnh họa ngày càng phức
tạp..., tất cả đều là những thách thức lớn mang tính
quy mô toàn cầu.
Về
mặt xã hội, sự khổng lồ của những luồng thông tin cập
nhật qua mạng internet, những trang web hoặc diễn đàn (forum)
cá nhân dễ dàng mở ra nhờ các phần mềm biếu không, càng
khiến mọi người thấy rõ mặt trái của lối sống hưởng
thụ, được khoác lên những hình thức hoa mỹ. Cũng vì choáng
ngợp thông tin, am hiểu thời sự, cộng thêm cuộc sống hối
hả tranh đua, nên con người dễ bị căng thẳng thần kinh
tâm lý. Thuật ngữ chuyên môn gọi là Stress. Biểu hiện của
Stress là thay đổi tính tình, dễ cáu gắt bực bội hoặc
trở nên chán chường, mệt mỏi. Dần dần ý thức giảm linh
hoạt, nhận thức rối loạn, ảnh hưởng nặng đến tâm thức
và cuối cùng là đột tử.
Ðầu
năm 2002, Tiến sĩ Wilcox thuộc Ðại học Harvard Hoa Kỳ đã
báo cáo trong một nghiên cứu về tuổi thọ, tỷ lệ người
dân trên 100 tuổi cao nhất thế giới là ở quần đảo Okinawa
Nhật Bản; đặc biệt là số người mắc các bệnh tim mạch,
ung thư và đột qụy thấp nhất. Ông kết luận rằng, nguyên
nhân do dân bản xứ sử dụng nhiều rau quả và cá làm thực
phẩm, vận động nhiều và có tinh thần lạc quan yêu đời.
Ðiều nầy phù hợp với hướng đi mới của các nhà y học
trong lĩnh vực điều trị và dự phòng, chủ trương bệnh
tật là do mất cân bằng giữa các dòng năng lực sống của
cơ thể. Ý tưởng nầy đặt căn bản trên Sinh lực luận,
một quan điểm triết học cho rằng “năng lực sống” của
con người quyết định sức khoẻ và sự sống. Vì thế, khác
với y học thường quy quan tâm đến những nguyên nhân gây
bệnh từ bên ngoài, các nhà nghiên cứu ngày nay chú trọng
việc khôi phục sự cân bằng từ bên trong, nghĩa là phát
huy khả năng tự điều trị cho chính mình. Trong đó, Thiền
được xem là một phương tiện điều trị hữu hiệu nhất.
Quyển
sách nầy không nói về Thiền như một phương thuốc chữa
trị hay phòng bệnh, vì mục đích tối hậu của hành giả
tu Thiền là Giác ngộ và Giải thoát. Tuy nhiên, vì Phật pháp
và thế gian pháp không thể tách rời, nên thiền sinh không
xa rời thế gian tìm cầu Phật pháp, cũng không trốn tránh
thế gian hưởng hạnh phúc riêng mình. Thiền trong đời thường
là sự hòa hợp nhịp nhàng giữa một khối óc minh triết
và một trái tim nhân hậu, nghĩa là hòa quyện giữa trí tuệ
và từ bi. Con đường thiền tập là chánh niệm tỉnh giác,
chứng nghiệm vào thực tại sống động. Khi tâm an định,
hành giả có sự trầm tĩnh sáng suốt thích nghi với mọi
hoàn cảnh thuận nghịch, giải quyết mọi vấn đề một cách
tốt đẹp nhất. Một mặt, hành giả làm tròn tracùh nhiệm
đối với gia đình và cộng đồng, một mặt dốc toàn lực
vào việc lớn của đời mình, là nhận ra và hằng sống với
tự tánh bản lai. Chỉ có thể tánh thanh tịnh ấy mới vĩnh
viễn thường còn, mới là hạnh phúc đích thực, và luôn
lung linh tỏa sáng trong sự biến động muôn màu muôn vẻ của
cuộc sống. Bằng những bước chân tự do và vong ngã, hành
giả nhập vào dòng sống luân lưu, thực hiện lợi ích cho
mình và nhiêu ích cho mọi người mọi vật. Có thể nói, tinh
thần Thiền tông là sống với bản tâm thanh tịnh trong cuộc
sống đời thường, là đóng góp công sức mình vào hạnh
phúc chung của cộng đồng nhân loại.
Khoa
học và văn minh càng phát triển, thế giới càng trở nên
nhỏ bé, con người càng tùy thuộc vào nhau một cách sâu sắc
và toàn diện. Việc xây dựng một thế giới hòa bình thịnh
vượng không phải trách nhiệm của riêng một tổ chức hay
quốc gia nào, mà cần có sự hợp tác chặt chẽ của toàn
thể cộâng đồng; trong đó, vai trò của cá thể trong đời
sống tập thể là yếu tố quan trọng và quyết định. Ý
thức vai trò ấy, những người con Phật chúng ta thấy trách
nhiệm của mình vô cùng lớn lao và cao quý. Cho nên, xin hãy
thông cảm nhau bằng trái tim trong sáng và từ bi để chung
tay tịnh hoá cuộc đời. Khi tất cả mọi người đều sống
theo tinh thần Ðạo Phật nhập thế, thì cõi Ta bà sẽ trở
thành Tịnh độ nhân gian.
Những
điều bình thường nhất lại tiềm ẩn ý nghĩa sâu mầu uyên
áo nhất, khó diễn đạt bằng ngôn ngữ thế gian. Chúng tôi
không dám có tham vọng gởi đến quý độc giả một thông
điệp hòa bình, chỉ mong những điều trình bày sau đây đem
lại vài lợi lạc nhỏ trong phạm vi rộng lớn của cuộc
sống thường nhật. Hy vọng quý vị tùy hỷ và vui lòng chỉ
bảo những thiếu sót trong quyển sách nầy. Trong tinh thần
cầu tiến, chúng tôi xin chân thành cảm tạ mọi đóng góp
xây dựng của các bậc Tôn túc cao minh và tất cả chư vị.
Nếu quyển sách nầy có được chút ít công đức nào, công
đức ấy đều thuộc về pháp giới chúng sanh.
Thiền
thất Viên Giác
Nha
Trang, mùa đông Nhâm Ngọ 2002 - PL. 2546
Thích
Thông Huệ
Người
gửi bài: Toàn Trung
07-31-2007
05:15:13
