NHỮNG TRUYỆN DUYÊN KHỞI

TRONG LUẬT NGŨ PHẦN

 

Lược thuật: Phước Thắng

Hiệu đính: Thích Đỗng Minh

Chú thích: Tâm Nhãn

 

--- o0o ---

Mục lục

Lời Nói Ðầu Phần 01. Những mẫu chuyện duyên khởi của giới thứ nhất. Duyên khởi của tội ăn trộm Duyên khởi của giới sát Chuyện đại vọng ngữ Trưởng  lão Ưu-Đà -Di bị lửa duc thiêu đốt Làm mai Mai mối Đừng vắt khô sữa   Phần 02. Thất nhân tâm Biến chứng Khoái thay ! Khoái thay ! Điều Đạt phá hòa hợp tăng Một bè gỗ hư Một Xa-Nặc trời đất Đuổi ra khỏi ấp Vật bất ly thân Y phi thời   Phần 03 Cuộc đời của Tỳ khoe Liên Hoa Sắc Chuyện giặt nhuộm Kính Phật, trọng Tăng Tranh thủ Kẻ tham này không đủ tồn tại Đừng làm khổ cư sĩ Đổi nghề Thôi rồi ân nhân! Thầy trò quá biết nhau! Phỏng tay trên Hóa cỏ thành vàng Giặc tháng tám Chín lời nguyện của bà Tỳ Xá Khư Hứa cuội Cũng tại Tỳ kheo Tơ tằm ơi! Sao khổ thế! Của quý lông dê đen Tự đeo cái khổ Lại chuyện lông dê     Phần 04 Mắc lừa là phải Kẻ ăn, người chịu Đâu phải tay vừa Lời ác đau lòng người Đâm bị thóc thọc bị gạo Không nói Pháp quá năm, sáu lời Chơi nhau đúng pháp Chê không phải cách Ngủ ở nhà xí là yên chuyện Khoe khoang Thói hớt hỏng tọc mạch Phiền chi phải học luật Cấm chặt phá thảo mộc Cứ mãi chọc tức Từ và địa Ý thức trách nhiệm Thập thất quần với lục quần Một kiểu xúc não cưỡng bức Thiếu hệ niệm Hậu quả của tham Giáo giới ni không được tăng sai Oan cho ni Tỳ kheo ni- một vấn đề Lạy trời đừng nhận Hết ngõ nói Giặc trấn lột con Đại long, tiểu đức Trưởng giả bất ngờ Khi Sa môn đại hội Nhất túc thực Bài học từ khất thực   Phần 05 Thọ thực một vấn đề không đơn giản đối với Tỳ kheo Trao-nhận thức ăn Tỳ xá giá!Tỳ xá giá! Cấm túc thực Bài học của việc đem cho Chống nổi khùng Không vào nơi quân trận Can gián là một bài học Chủng tử ác còn nguyên vẹn Ruộng phước của mình kìa Tại một khách xá Thua con ễnh ương Sướng dài dài Có gì phải làm khổ nhau Trịch thượng Hậu cung vào làm gì Kết hẹn với giặc cùng đi đường Không hoàn toàn như vậy Bị rắn cắn Oan sai không luận thời nào Một khi chiêm tinh gia phán Phải đấu hiệp phụ (?) Hoại sắc y mới Duyên nợ nhau Không công bằng Tịnh thí là một cách sống của người tu Làm khổ chúng Tăng Không nên la cà   Phần 06 Pháp hối quá Yết- ma học gia Cần phải học Trái táo khô Một trọng tội Hắc-ly-xa Kiện tụng- một bài học Dụ khị Sao lắm chuyện thế Tỏi hôi lắm Xin tránh ra xa Nữ kê tác quái Thể thức nuôi chúng Phải biết cách độ người Cái giá được phục chức Oan gia đâu có khác gì Lành thay Đến đây-Tỳ kheo   Phần 07 Đối trị tất đàn Hội đủ con số 1250 Ân ấy nên trả Bốn điều nương tựa Xin một lần cuối Nuôi đệ tử đúng pháp Phải thành tựu mười pháp Phải thưa để Tăng biết Không được độ người mang trọng bệnh Không được độ quân nhân tại chức Xin được gia tài của cha Bình đẳng kể cả thức ăn Phi nhơn xuất gia Cần giải quyết tế nhị Tôn, ti Bồ tát thuyết giới Bên lề Bồ tát Xin đợi cho tôi một con bóng Mùa hạ truyền thống Tưởng "Á pháp" là hay Đây là lời thưa Còn thiếu một Nhân duyên hội đủ ba y Từ một thực tế   Phần 08 Đức Phật với Tỳ kheo bệnh Nên cho _ nên cúng dường Dòng họ Thích xin y Nơi biên địa được Bò mẹ đòi con Nhờ ai chư Tăng được mang dép da Nên hay không nên Trước khi ăn phải hỏi thịt gì Được dùng tam tịnh nhục Được uống sữa từ ngày ấy Bốn thứ tranh chấp và bảy pháp diệt tranh chấp Lấy ân báo oán Thưa Thế Tôn, chúng con là người ngu si   Phần 09 Tác pháp hạ ý Phá Pháp Tăng luân Từ đây được nhận phòng xá Kỳ thọ Cấp-Cô-Độc viên Đừng tạo mâu thuẫn Năm thứ thuộc tứ phương Tăng Sự giáo hóa hiếm thấy Mười một điềm mộng Tiền kiếp của Tôn giả Xá Lợi Phất Vào nhà không nhớ lối ra Mửa sạch Đâu phải ở A Lan Nhã là yên thân Họ tự nhận mới kết tội Một sáng kiến Cũng may Thế Tôn làm chứng   Phần 10. Duyên khởi của tám kỉnh Pháp Ngũ bách kiết tập Pháp tạng Thất bách kiết tập Pháp tạng Phụ Trương   Lời bạt Biên bản họp Ban Phiên dịch Pháp Tạng PGVN Danh sách ấn tống Pháp Tạng Thư Ngõ

 

LỜI NÓI ÐẦU

 Trong Tạng Luật, phần Duyên khởi hay những mẫu chuyện xảy ra trong Tăng dẫn đến đức Phật chế giới, chiếm một số lượng trang khá lớn, có thể lên đến một nửa hay hơn. Cho nên, phần này được coi như cái nền của Luật Phật. Qua những câu chuyện ở đây, cho thấy tham, sân, si, ái dục và các kiết sử là trục chính được cụ thể theo diễn biến chủ đạo của tâm thức, hiện ra nơi con người bằng hành vi vừa tục, vừa thanh và bao giờ cũng sinh động trong đời sống của kẻ đầy tham vọng ích kỷ nào đó. Chấm dứt được các thứ hữu lậu này không hề đơn giản, bởi vì tính cách vi tế của nó. Tuy nhiên, khả năng con người để loại trừ được các phiền não này cũng không hề thiếu, bởi thế, hàng Thánh Tăng luôn luôn hiện hữu trong sự chế phục kia. Và chính những hình ảnh này hay là hình ảnh của điều thiện mới thắng nổi cái xấu ác, mới xây dựng, hướng dẫn cái xấu ác qui hồi. Chứ không phải cái xấu ác bạo ngược, lôïng hành không nghe theo điều thiện để cải hóa. Nhưng không phải bao giờ cũng được thế, lịch sử loài người cho thấy cái xấu ác thường thắng thế và những giai đoạn như thế thì cái độc ác trở thành hình ảnh của khổ ải và đọa đày, kiếp khổ đau cho chính họ mà họ không hề ý thức được.

Những mẫu chuyện trong Luật Tạng cho thấy điều ấy. Có bộ Luật nói rõ Tiền kiếp của nhân vật trong truyện. Có bộ không đặt nặng vấn đề này như bộ Ngũ phần, song thỉnh thoảng vẫn đề cập đến, chẳng hạn như Ðề Bà Ðạt Ða, đức Phật đã nói Tiền kiếp của kẻ hại Phật, phá Tăng này trước các Tỳ-kheo như để chứng minh cho cái ác càng tích lũy thì càng dấn thân vào khổ đau và cánh cửa địïa ngục Vô Gián mở ra như là một báo trả cho mọi hành động độc ác đó.

Truyện xưa tích cũ, nhất là những truyện mà bối cảnh xảy ra giữa những con người loại bỏ điều ác để xây dựng điều thiện có sức thuyết phục người đọc cao. Nhưng ngoài sức hấp dẫn đó, có thể coi đây là những bài học hữu ích cho các hàng Phật tử ở bất kỳ thời đại nào. Bởi thế, phần Duyên khởi này, ai cũng có thể đọc. Ðọc để thấy người Phật tử cần phải làm gì cho đạo và cần phải làm gì cho chính mình và sự hộ đạo kia, trong đó có sự cúng dường cho Tăng phải như thế nào để có phước đức, có lợi lạc chứ không phải cúng dường kẻ bê tha để rồi làm thoái hóa đời sống tu hành. Hãy xét sâu lời chửi mắng trong truyện của người xưa, họ là những Phật tử thuần thành đó và hơn ai hết, người xuất gia lắng nghe lời chửi rủa này để biết rút ra cách xử thế, cách sống, cách ăn, ở, đúng pháp luật nhằm làm đời sống phạm hạnh có được tăng ích. Phải nghiêm chỉnh nhìn thấy hình ảnh “Lục quần” ở trong ta, không nên chạy theo cái phi pháp ấy để làm cho hình ảnh mình nhòe nhoẹt khổ đau thêm. Chắc chắn dẫm lên thói xấu của Lục quần, dù dưới hình thức léo lận nào đi nữa thì đều có một kết cục bi thảm hơn Lục quần nhiều. Phải ý thức sâu sắc rằng: Hình ảnh Lục quần là hình ảnh của thị hiện, làm tác nhân phản ánh bao tội lỗi thâm căn cố đế, ẩn nấp sâu trong con người, để nhân đó đức Thế Tôn chế giới, nhầm ngăn chận hành giả đời sau thoát ra khỏi áp lực tham, dâm..., nặng nề ấy mà tự đặt mình trong thanh tịnh, giải thoát. Cho nên, hình ảnh đó, là hình ảnh của trí tuệ, của biến hóa, của điều thiện và của lòng từ...

Hơn ai hết, bản thân người xuất gia biết rõ mình có nhận lại thân sau hay không? Biết rõ mình có nhận lấy điều tồi tệ hay sự giải thoát không? Thì qua những bài học này cũng đủ để nhìn thấy cái kết cục của mình tốt hay xấu rồi.

Sau cùng, chúng tôi cũng xin nói rõ, dù truyện được biên tập lại song phần lớn vẫn giữ đúng ngôn ngữ và phong cách như trong nguyên bản chữ Hán mà chúng tôi đã trung thực trong việc dịch thuật và từ nội dung của truyện, chúng tôi rút ra đầu đề cho mỗi truyện, và mỗi truyện trích ra có chọn lọc từ nội dung từng phần theo cấu trúc của bộ Luật Ngũ phần. Những nhầm lẫn, nếu có, về mọi khâu là một phần thiếu sót được lắng lại từ một thực tế công phu của chữ nghĩa, khó mà kiểm soát cho tròn. Mong được tiếp thu từ tất cả Thiện trí thức xa, gần về những điều đã thưa. 

Thích Ðổng Minh.

 

 

--- o0o ---

 

Mục Lục | 01 | 02 | 03 | 04 |05 | 06 | 07| 08 | 09 | 10 | Phụ trương

 

--- o0o ---
 

Chân thành cảm tạ Ôn Đổng Minh đã gởi tặng Trang Nhà Quảng Đức
phiên bản điện tử của bộ Luật này.
(T. Nguyên Tạng, 4-2003)

--- o0o ---
 

Trình bày: Nhị Tường
Cập nhật ngày 01-06 -2003