Trên thực thế, loại người đạc ập độc hành này đã
không chỉ tồn tại trong chốn thiền môn. Thông thường, chúng
ta nhìn những vị tu thiền biến thành “Thiền Si” (chỉ
sinh hoạt duy nhất trong lĩnh vực thiền), và xem họ như một
quái nhân để đối đãi, không ngờ, thực ra ở ngoài tục
thế cũng có lắm người giống hệt như vậy đang hiện hữu
mà tước danh của họ đang thuộc vào loại hình tướng “chuyên
gia”
“Chuyên gia”, nói một cách khác, là “chuyên gia mốc”.
Ở bậc đại học, loại chuyên nghiệp ngốc này đặc biệt
có nhiều. Ví như một số giáo sư toán số học đảng cấp
quốc tế, hoặc các bác học đoạt giải thưởng vật lý
Nobel, tuy ở phương nào đã thành tựu một cách phi phàng nhưng
đối với sự vật trên thế gian thì nhất khiếu không thông,
biết bao loại “chuyên gia” như thế đang có mặt khắp nơi!
Chỉ nói đến hạng người thông thường1 Như người nào
đó lúc mới vào làm trong công ty! chức vị ban đầu chỉ
là viên chức nhỏ, nhưng khi chuyển nghiệp hoặc may mắn nhảy
rào, đôi khi còn tạo nên tiếng tăm dữ dội. Như loại “chuyên
gia” thượng thặng trên xã hội, có rất nhiều loại chuyên
nghiệp ngốc này. Do xã hội trước mắt dần dần vào hướng
chuyên nghiệp hoá, bởi vậy tất nhiên đã tạo nên cả khối
chuyên gia cao thủ ngốc ra đời. Điều đáng buồn là, chúng
ta đang bị nắn tạo nên loại chuyên nghiệp ngốc mà không
tự biết.
Chuyên gia trong thiền môn cũng là thế.
Trong xã hội có đầy dãy chuyên gia ngốc khiến cho chúng ta
quan niệm trái nghịch lại những thông hiểu sự lý và những
ngươì văn võ toàn tài.
Nói ngược lại, thiền thường bảo chúng ta nên đả phá
cái “Thường lý” chấp trước của con người thường tình.
Nếu chúng ta chỉ dựa vào thường lý thông thường để suy
đoán sự vật, thì thiền không cần thiết để tồn tại.
Mẫu chuyện dưới đây, có liên quan đến sự tích thất lạc
của một vị thiền sư trong thời đại Liềm Thương ở Nhựt
Bổn. Vị này, là Quan Sơn Huệ Huyền thiền sư mà sau này
được Hoa Viên thượng hoàng phụng thỉnh để sáng lập kiến
thiết thôi Diệu Tâm Tự (2). Sự tích thất lạc này, đại
khái là mẫu chuyện phát sanh khi ông ẩn cư trong núi Mỹ Nồng
(Kỳ Phồi huyện):
Môt hôm, trong núi đột nhiên mưa lớn, hạt mưa bằng hột
đậu không chút vị tình đổ xuống nóc nhà ngói lâu năm
thiếu tu bổ, không lâu, đại điện dã bắt đầu bị mưa
dột.
“Lấy đồ hứng mưa nhanh lên!”
Huệ Huyền thiền sư lớn tiếng ra lệnh. Nhưng, mưa dột đến
như thế mà chùa thì lại nghèo đến đỗi đã không có được
cái thùng chứa nước. Có thật là không có một vật gì sao?...Chúng
đệ tử hè nhau lật rương đổ tráp, bới tìm chí mạng vẫn
không sao tìm ra vật gì để hứng nước cả. Đang lúc đám
người hốt hoảng lo lắng, bất chợt có một vị tiểu tăng
với lấy cái rở tre trong nhà bếp chạy thẳng ra ngoài.
Dùng rổ tre hứng mưa?
Hành động vô cùng kỳ quái! Đương nhiên là làm một việc
vô bổ
Nhưng sau việc, Huệ Huyền đại sư đã dành nhiều lời ngợi
khen vị tiểu tăng này, những đệ tử loay hoay hoảng hốt
khi nãy thì bị quở trách nghiêm khắc.
Hàm ý của mẫu chuyện này như thế nào quý vị có biết
không?
