Trên
diễn đàn nầy tôi biết có một số người ăn chay. Là một người có nhiều
quan tâm về sức khỏe, tôi hầu như cũng thích ăn rau đậu. Tuy nhiên, tôi
nhận thấy là có một số người hình như bám víu lấy một quan điểm mà theo
ý tôi cần phải được nghiêm túc cứu xét lại -- nghĩa là quan điểm cho
rằng có được một tâm linh cao thượng gì đó khi là một người ăn chay.
Ðối với những ai có quan điểm như thế, xin đọc những gì tôi viết dưới đây:
Như các bài kinh đã chỉ rõ, chính Ðức Phật - với trí tuệ rộng lớn - đã
không bao giờ đòi hỏi các môn đệ của mình, tu sĩ hay cư sĩ, phải "ăn
chay". Và như vậy, bạn nên xét lại quan điểm cho rằng có được một tâm
linh cao thượng gì đó khi là một người ăn chay.
Chính Ðức Phật cũng không phải là người "ăn chay." Và như vậy, bạn nên xét
lại quan điểm cho rằng có được một tâm linh cao thượng gì đó khi là một
người ăn chay.
Một số người có thể tranh luận cho là qua dòng thời gian, ai đó đã sửa đổi
một số chi tiết trong các kinh điển. Ðiều đó khó lòng có thể xảy ra, vì
các bài kinh (ít nhất là theo truyền thống Phật Giáo Nam Tông) được
truyền lại cho đến ngày nay qua một nhóm rất đông các vị tăng ni, chứ
không phải do một vài cá nhân nào cả. Như vậy họ có thể kiểm tra lẫn
nhau về các sai sót, nếu có. Không một có nhân nào có thể thay đổi điều
gì nếu không có sự đồng ý của những người khác. Trong khoảng 500 năm, sự
tinh tuyền trong các bộ kinh được duy trì qua truyền thống truyền khẩu
do một nhóm rất đông các vị tăng ni tụng đọc. Cuối cùng, khi kinh tạng
được ghi chép vào đầu thế kỷ Tây lịch vì các cuộc nội chiến, các vị tăng
với lòng thành tín và quý kính Ðức Phật chắc chắn đã phải cố gắng hết
sức để bảo đảm được tính chính xác.
Giả sử rằng, mặc dù tất cả những sự kiện đó là như vậy, vẫn có vài người
đã cố tình sửa đổi các bài kinh, thì điều đó hoàn toàn không thể xảy ra
được vì "không" hề có "một mảy may" dấu vết nào trong Tam tạng kinh điển
dầy cộm như thế (gồm các tạng Luật, tạng Kinh, và tạng Vi Diệu Pháp) đã
gợi ý cho thấy là Ðức Phật đã khuyên chúng ta nên "ăn chay". Và như vậy,
bạn nên xét lại quan điểm cho rằng có được một tâm linh cao thượng gì đó
khi là một người ăn chay.
Ngay cả những điều vừa nêu trên vẫn chưa thuyết phục được bạn, thì bạn hãy
tự hỏi chính mình điều này xem sao, "Tại sao tôi lại cho rằng người ăn
chay là có được một tâm linh cao thượng gì đó?" Bạn có thể nói là, "Nếu
tôi ăn thịt, tôi có thể gián tiếp ủng hộ sự sát hại các thú vật"; hoặc
giả, "Nếu tôi ăn thịt, tôi có thể gián tiếp trở thành kẻ chém giết,"
hoặc hơn thế nữa, "Nếu tôi là người 'ăn chay trường', có nghĩa là có ít
thú vật hơn sẽ bị giết hại."
Tôi phải công nhận mối quan tâm của bạn thật đáng khâm phục. Nhưng chúng
ta hãy xem xét thêm về điều này để có được một tầm nhìn tốt hơn. Bạn hãy
cố gắng tự hỏi mình xem: "Những thứ rau đậu bạn sử dụng ở đâu mà ra?"
Bạn có thể trả lời ngay, "Từ các nông trại". Ðể sửa soạn trồng tỉa, đất
cát cần phải được cầy sới lên, có phải không? Và khi cây cỏ mọc lên,
chắc hẳn thuốc trừ sâu cũng được sử dụng để xịt cho cây cỏ, có phải
không? Làm như vậy chẳng phải là đã giết hại biết bao nhiều sinh vật,
cho dù chúng có thể rất nhỏ, và hình như không nghĩa lý gì đối với con
người chúng ta, có phải không? Chả lẽ chúng không phải chịu đau khổ?
Một số người vẫn có thể biện minh cho là chúng ta có thể có được rau đậu
từ các nông trại trồng rau trong nước (hydroponic farms). Thật là một
biện luận tuyệt vời. Tôi phải công nhận như vậy. Nhưng chúng ta hãy xem
xét kỹ hơn, để có một tầm nhìn tốt hơn. Những nông trại kiểu đó cần sử
dụng rất nhiều nước - vì để nuôi dưỡng các loại rai cải, vì việc cần giữ
vệ sinh cho chỗ trồng tỉa, và dùng nước vào nhiều thứ khác nữa. Phải
chăng việc sử dụng nước như vậy chẳng giết hại biết bao nhiêu sinh vật
là gì, cho dù chúng có thể rất nhỏ bé, và hình như không nghĩa lý gì đối
với con người chúng ta, có phải không? Chả lẽ chúng chúng không phải
chịu đau khổ?
Và
chúng ta hãy xem xét nhưng chiếc hộp và đường ống nhựa mà công việc
trồng trọt phải lệ thuộc rất nhiều vào đó, và cả những nguyên vật liệu
để dựng lên các nhà kính. Các vật liệu đó cần được chế tạo. Và như vậy
một cách gián tiếp các xưởng máy cũng rất cần thiết. Như vậy, một số đất
đai cũng phải bị giải tỏa, khai quang để dọn mặt bằng. Làm như vậy chẳng
phải là đã giết hại biết bao nhiều sinh vật, cho dù chúng có thể rất
nhỏ, và hình như không nghĩa lý gì đối với con người chúng ta, có phải
không? Chả lẽ chúng không phải chịu đau khổ?
Máy móc và các trang thiết bị được sử dụng trong nhà máy cũng cần phải
được chế tạo. Và như vậy gián tiếp nhiều nhà máy khác cũng phải được
dựng lên và nhiều đất hơn nữa cũng phải được giải phóng mặt bằng. Làm
như vậy chẳng phải là đã giết hại biết bao nhiều sinh vật, cho dù chúng
có thể rất nhỏ, và hình như không nghĩa lý gì đối với con người chúng
ta, có phải không? Chả lẽ chúng không phải chịu đau khổ?
Chúng ta hãy xem xét kỹ hơn nữa về việc cung cấp điện, nước, các dịch vụ
viễn thông và các cơ sở hạ tầng khác. Chỉ cần xem xét những gì cần phải
được thi hành để cung cấp những hoạt động đó thôi. Làm như vậy chẳng
phải là đã giết hại biết bao nhiều sinh vật, cho dù chúng có thể rất
nhỏ, và hình như không nghĩa lý gì đối với con người chúng ta, có phải
không? Chả lẽ chúng không phải chịu đau khổ?
Và
hãy xem xét sự vận chuyển tất cả những nguyên vật liệu đó đến chỗ này
chỗ kia để thiết lập những nhà máy đó, các kết cấu hạ tầng cơ sở phục vụ
cho các nhà máy đó. Ðể các nguyên vật liệu được cung cấp cho các nhà
máy, để cho các hộp trồng rau, ống nhựa và các nguyên vật liệu dùng để
dựng lên các nhà kính đó, thiết lập các nông trại "trồng rau trong
nước", và tất cả những thứ đó cũng phải được vận chuyển đến các nông
trại để có thể thực hiện công tác "trồng rau quả trong nước", và cuối
cùng để bạn có thể đến mua và ăn chúng. Làm như vậy chẳng phải là đã
giết hại biết bao nhiều sinh vật, cho dù chúng có thể rất nhỏ, và hình
như không nghĩa lý gì đối với con người chúng ta, có phải không? Chả lẽ
chúng không phải chịu đau khổ?
Như thế, có thích đáng chăng nếu ta cho rằng, "Nếu tôi chỉ dùng toàn là
rau quả, thì tôi cũng đã gián tiếp ủng hộ việc sát hại hàng loạt các
sinh vật;" hoặc giả, "Nếu tôi không dùng thịt, tôi cũng đã gián tiếp trở
thành một kẻ giết hại;" và hoặc giả "Nếu tôi không dùng thịt, điều đó
không có nghĩa là số sinh vật bị giết hại sẽ ít hơn. Và trên thực tế, có
lẽ chúng còn bị sát hại nhiều hơn nữa là đàng khác".
Tôi có thể tiếp tục như thế, nhưng tôi đoán chừng giờ đây thì bạn đã nắm
bắt được một thông điệp. Và vì thế, rất có thể bạn sẽ muốn xét lại quan
điểm cho rằng có được một tâm linh cao thượng gì đó khi là một người ăn
chay. Chúng ta phải hiểu rằng: chúng ta đang sống trong "cõi Ta-bà" và
cõi nầy gọi là "Ta-bà" không phải là không có lý do. Trên trần gian này,
sự đau khổ lúc nào cũng có mặt. Ðó là điều Ðức Phật đã công bố. Căn
nguyên của sự đau khổ chính Ðức Phật cũng đã công bố. Ngài cũng công bố
về sự kết thúc đau khổ, cũng như con đường đưa đến tận diệt đau khổ.
Sau khi đã đưa ra những luận cứ hợp lý như vậy, một số người "vẫn" nhấn
mạnh thêm là kiêng ăn thịt có thể làm giảm lòng ham muốn (tanha)
của chúng ta, và như vậy có được một tâm linh cao thượng gì đó khi là
một người ăn chay. Tôi xin hỏi lại: "Ai nói thịt ngon hơn rau?" Bạn đã
từng nếm thử thịt mà không cần thêm một số gia vị nào chưa? Một củ
cà-rốt sống còn ngon hơn rất nhiều. Chính tôi dễ dàng thèm ăn sô-cô-la
hơn là thèm ăn thịt. Tôi có thể nói trái Sầu riêng còn ngon hơn thịt
biết bao nhiêu lần. Thế nên cho là kiêng ăn thịt có thể giảm thiểu thèm
muốn là không thích hợp mấy. Bên cạnh đó, có ác cảm với một sự vật
"trung hòa", như thịt chẳng hạn, xem ra không cần thiết mà còn có thể
gây cản trở cho sự phát triển tâm linh của chúng ta nữa. Và như vậy, bạn
nên xét lại quan điểm cho rằng có được một tâm linh cao thượng gì đó khi
là một người ăn chay.
Hãy xét đến điều Ðức Phật đã dạy: "Tác ý (cetana) chính là
nghiệp (kamma)". Khi chúng ta ăn thịt chúng ta đâu có suy
nghĩ là: "Ôi, chớ gì họ giết thêm nhiều thú vật nữa đi, để tôi có nhiều
thịt hơn mà sử dụng. Không hề gì nếu như một số sinh vật phải chịu đau
khổ hay bị giết." Khi chúng ta ăn rau, quả và các thực phẩm không phải
là thịt, chúng ta đâu có nghĩ: "Ôi, chớ gì họ trồng thêm nhiều hơn các
loại thực phẩm như vậy. Không hề gì nếu như một số sinh vật phải chịu
đau khổ hay bị giết." Khi chúng ta ăn, ý định của chúng ta chỉ là ăn,
thế thôi.
Tuy nhiên, chúng ta có thể thực hành thêm nhiều điều sau đây:
-
Chúng ta nên ăn uống có điều độ. Ðừng bao giờ ham muốn nhiều hơn những
gì ta thực sự cần đến. Ðó chính là điều Ðức Phật khuyên chúng ta, và có
một sự cao thượng trong tâm linh về điều này, chứ không phải chỉ đơn
giản là chuyện không ăn thịt.
-
Bạn có thể chọn chỉ dùng bữa "đúng giờ mà thôi" (từ sáng đến trưa). Ðây
cũng là điều cần được khuyến khích cho cả hàng cư sĩ trong một vài ngày
nào đó trong tháng. Ðó chính là điều Ðức Phật khuyên chúng ta, và có một
sự cao thượng trong tâm linh về đi?u này, chứ không phải chỉ đơn giản là
chuyện không ăn thịt.
-
Khi chúng ta ăn, chúng ta nên ăn với chánh niệm, nhai với chánh niệm,
nếm với chánh niệm, và nuốt với chánh niệm. Làm như thế sẽ giúp ta ăn mà
không thèm khát, đồng thời tăng cường năng lực chánh niệm của ta. Ðó
chính là điều Ðức Phật khuyên chúng ta, và có một sự cao thượng trong
tâm linh về điều này, chứ không phải chỉ đơn giản là chuyện không ăn
thịt.
Nếu bạn chọn "ăn chay trường", cũng tốt thôi, và bạn hãy tiếp tục như thế.
Hãy kiểm tra lại với những người "ăn chay trường" có nhiều hiểu biết, để
có được một sự cân bằng trong các khẩu phần chay. Bạn cần bảo đảm thức
ăn đó có đủ chất đạm, vitamin B-12, và chất kẽm.
Nhưng vì lợi ích của chính bạn, xin đừng bám thủ vào quan điểm cho rằng có
được một tâm linh cao thượng gì đó khi là một người ăn chay. Lại nữa,
chắc hẳn là không khôn ngoan chút nào khi chúng ta nghĩ là chúng ta sẽ
trổi vượt hơn người khác do việc chúng ta lựa chọn thứ thực phẩm để ăn.
Hãy tự kiểm lại phản ứng trong tâm mình mỗi khi bạn thấy người khác ăn
thịt. Thêm vào đó, thật là một điều hoàn toàn không thích hợp chút nào
nếu ta áp đặt quan điểm sai lệch như vậy lên người khác.
Bài viết này nhằm cung cấp thông tin, chứ không hề nhằm phê phán hoặc xúc
phạm đến bất kỳ ai. Mong rằng nó sẽ được đọc với một thái độ đúng đắn.
Nguyên tác: "Is there
something spiritually wholesome about being a vegetarian?",
Samanera Kumara (1999). Tỳ kheo Thiện Minh dịch.
---o0o---
[
Mục Lục
] [
01] [
02] [
03] [
04] [
05]
[
06] [
07] [
08] [
09] [
10] [
11]
Về danh mục